ارزش خالص دارایی (NAV) چیست؟
تمام افرادی که قصد ورود به بازار سرمایه را دارند با هدف اصلی افزایش دارایی خود در این راستا گام برمیدارند. در این فرآیند گزینه ارزش ناخالص دارایی برای تمام سرمایهگذاران از عوامل خیلی مهم به شمار میآید. همانطور که میدانید به منظور تحقق یک سرمایهگذاری موفق در بازار سرمایه شما باید از ابزارهایی نظیر تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی استفاده کنید تا نسبت به نقطه مناسب برای خریدوفروش سهم و با استفاده از ارزش خالص دارایی اقدام کنید.
برای آشنایی با دو رکن اساسی در بازار سرمایه میتوان به صندوقهای سرمایهگذاری و شرکتهای سرمایهگذاری اشاره کرد که در ایران به بهترین شکل خدمات مالی و مدیریت آن را ارائه میدهند. دارایی این صندوقها بیشتر اوراق بهادار و داراییهای مالی است. در این مقاله بیشتر قصد داریم به مفهوم ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوقهای سرمایهگذاری و شرکتهای سرمایهگذاری بپردازیم. به منظور آشنایی بیشتر با ما همراه باشید.
ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟
NAV که در فارسی به آن ناو سهم هم میگویند در اصل مخفف کلمه Net Asset Value است که به معنای ارزش خالص دارایی است. در واقع از این معیار به منظور نمایش تمامی ارزش خالص داراییهای یک شرکت یا صندوق سرمایهگذاری استفاده میشود. از NAV میتوان به عنوان ابزاری برای مقایسه عملکرد شرکتها و صندوقهای سرمایهگذاری استفاده کرد. به زبان ساده NAV به عنوان یک شاخص در بازار سرمایه است که با استفاده از میتوان برای ارزشیابی و محاسبه ارزش ذاتی سهم اقدام کرد این فرآیند برای صندوقها و شرکتهای سرمایهگذاری هم صادق است.
نحوه محاسبه ارزش خالص دارایی ها یا نحوه مساحبه NAV؟
همانطور که بیان شده، NAV نمایش دهنده ارزش خالص صندوق های سرمایه گذاری یا ارزش خالص شرکت های سرمایهگذاری است و این عامل با در نظر گرفتن کل داراییها و بدهیهای مجموعه مورد محاسبه قرار میگیرد. به منظور درک بهتر به فرمول نحوه محاسبه ارزش خالص داریی دقت نمایید:
NAV= بدهیها – ارزش کل داراییها
در ادامه لازم به ذکر است که به این نکته اشاره کنیم برای به دست آوردن ارزش خالص دارایی هر سهم (NAVPS) میتوان از فرمول زیر استفاده کرد:
صندوقهای سرمایهگذاری و بررسی NAV آنها
صندوق سرمایه گذاری چیست؟ صندوقهای سرمایهگذاری یکی از بهترین موقعیتهای سرمایهگذاری برای تمامی افراد در بازار سرمایه محسوب میشوند. این امکان بیشتر برای افرادی که اطلاعات و علم کافی نسبت به معاملات و بازار بورس ندارند یا وقت کافی برای خریدوفروش سهام ندارند، بهتر و مناسبتر است.
به منظور سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) بسیار مهم است شما با استفاده از آن میتوانید عملکرد صندوق موردنظر را بررسی و ارزیابی نمایید. سرمایهگذاران به منظور سرمایهگذاری در این صندوقها از طریق خرید واحدهای صندوق اقدام میکنند و با این کار در دارایی صندوق نیز سهیم خواهند شد پس این امر که هر سرمایهگذار ارزش خالص دارایی صندوق را بداند، یکی از مهمترین بخشهای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری محسوب میشود. قسمتی از داراییهای صندوقهای سرمایهگذاری از سهام شرکتهای بورسی تشکیل شده است که بنا به طبیعت بازار بورس، ارزش این سهمها در روزهای مختلف ممکن است تغییر کند و دچار نوسانات مختلف شود افزون بر این مورد، سود سهام تقسیم شده توسط شرکتها نیز به دارایی صندوق اضافه شده و ارزش داراییهای آن و به دنبال آن، ارزش واحدهای خریداریشده را افزایش میدهد. این نکته شایان ذکر است که ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز معاملاتی مورد محاسبه و ارزیابی قرار گرفته و در سایت مربوط به صندوق اطلاعرسانی میشود.
در بخشهای قبلی به بدهیهای صندوقها هم اشاره کردیم حال اگر در این بخش بخواهیم بدهیهای صندوق را از داراییهای خود صندوق کسر کنیم، ارزش خالص کل دارایی صندوق مدنظر به دست میآید. در گام بعدی اگر عدد به دست آمده را بر تمام واحدهای صندوق تقسیم کنیم، ارزش خالص هر واحد صندوق به دست خواهد آمد. با این اوصاف ارزش سهام هر واحد صندوق به عنوان یک معیار برای بررسی و تصمیمگیری در حوزه سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری به شمار میآید.
منظور از NAV صدور چیست؟
منظور از NAV صدور همان مبلغی است سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ که هر سرمایهگذار برای خرید هر واحد جدید صندوق پرداخت میکند. این رقم معمولاً کمی بیشتر از ارزش خالص هر واحد خواهد بود. این اختلاف به این دلیل است که مدیر صندوق به منظور خرید اوراق بهادار جدید الزاماً باید یک هزینهای را به منظور کارمزد پرداخت کند و برای این که این کارمزد یا هزینه به سرمایه گذران قبلی موکول نشود، از سرمایهگذاران جدیدی که به صندوق وارد میشوند دریافت میشود.
منظور از NAV ابطال چیست؟
در فرآیند سرمایهگذاری در صندوق ممکن است که سرمایهگذار بنا به هر دلیلی نیاز به سرمایه خود داشته باشد و به همین منظور قصد فروش واحدهای خود را داشته باشد که در این پروسه قیمت واحدها به صورت NAV ابطال مورد محاسبه قرار میگیرد. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینههای مربوط به معاملات از بهای فروش داراییهای سبد، تعیین میشود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار میگیرد، یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته میشود و از ارزش خالص هر واحد کسر میگردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.
بررسی نکاتی در سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ خصوص NAV هر سهم
تا این بخش از مقاله به ارزش خالص دارایی صندوق و شرکتهای سرمایهگذاری آشنا شدیم، در ادامه به برخی نکات پیرامون NAV شرکتهای سرمایه گذاری در ایران خواهیم پرداخت:
- شرکتهای سرمایه گذاری بورسی در ایران بیشتر از نوع سرمایه ثابت بوده و طبق چهارچوبها و قوانین وضع شده در کشور این شرکتها ملزم به محاسبه NAV نیستند.
- معمولاً برخی از شرکتهای سرمایه گذاری در ایران علاوه بر خدمات مدیریت دارایی و امور سرمایه گذاری به مدیریت سایر شرکتها تحت عنوان هلدینگ مشغول هستند. همین عامل باعث بروز پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم خواهد شد.
- در غالب شرکتهای سرمایه گذاری بورسی چند مورد مشاهده شده است که دارای سبد سهام غیر بورسی هستند. داراییهای غیر بورسی بخش اعظمی از شرکتهای سرمایه گذاری بورسی را تشکیل میدهند و همین امر منجر میشود که محاسبه NAV آن، دچار پیچیدگیهای شدید شود.
- برخی از شرکتهای سرمایه گذاری علاوه بر فعالیتهای مرتبط در فرآیند سرمایه گذاری مشغول به امور خدماتی و تولیدی هستند. در همین راستا محاسبه NAV هر سهم در این شرکتها دشوار خواهد شد.
- زمانی که گزارش پرتفوی سرمایه گذاری بعضی از شرکتهای سرمایه گذاری بورسی منتشر میشود دارای اعداد و ارقام بسیار بیشتری نسبت به سایر شرکتهای پذیرفته شده در بورس و خارج از بورس هستند. همین امر منجر میشود که محاسبه NAV چنین شرکتهایی دارای شفافیت کافی نباشد.
با توجه به مطالب بالا میتوان گفت در فرآیند محاسبه NAV هر سهم در بازار سرمایه، برخی مشکلات و نارساییها وجود دارد.
کلام آخر
همانطور که در این مقاله اشاره شد ارزش خالص دارایی یا همان NAV نشان دهنده کل خالص ارزش داراییهای یک شرکت یا صندوق سرمایه گذاری است. شایان ذکر است که بررسی و ارزیابی NAV در صندوقها و شرکتهای سرمایه گذاری به صورت جداگانه و راهکارهای متفاوت، انجام میشود؛ بنابراین NAV در صندوقهای سرمایه گذاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و از آن به عنوان یک معیار به منظور مقایسه صندوقهای سرمایه گذاری جهت انتخاب صندوق بهتر استفاده میشود. محاسبه NAV برای صندوقهای سرمایه گذاری به صورت روزانه انجام میشود و در انتهای هر روز در سایت مربوط به صندوق منتشر میشود. در شرکتهای سرمایه گذاری فرآیند به این شکل نیست بنا به نکاتی که در بخش قبلی اشاره شد، محاسبه NAV این شرکتها بعضاً با برخی مشکلات و مسائل روبرو شده و شفافیت کافی در آن وجود ندارد.
ارزش خالص دارایی برابر با مجموع کل داراییهای شرکت منهای کل بدهیهای آن است. NAV یا خالص ارزش داراییها را با این فرمول محاسبه میکنند:
سود مرکب چیست؟ بررسی بهره یا همان سود مرکب و روش های محاسبه آن
سود مرکب یکی از روشهای افزایش سرمایه به صورت تصاعدی است که خیلی از افراد هنوز این ترفند جذاب را نمیشناسند. این سود با سود اصلی فرق میکند و از ترکیب سرمایه و سود اولیه بهدست میآید. امروزه با رشد دنیای سرمایهگذاری اهمیت دانستن بهره مرکب بیشتر از قبل شده است. به همین دلیل در این مطلب از مجله لندو به سراغ این موضوع رفتهایم تا شما را از جزئیات چگونگی دریافت این سود مطلع کنیم.
مفهوم سود مرکب چیست و چه تفاوتی با سود اصلی دارد ؟
سود اصلی از سرمایه نشئت میگیرد، اما سود ترکیبی نوعی بهره مضاعف است که در آن علاوه بر سرمایه، سود اصلی بهدست آمده هم دخالت دارد. در واقع به بیان سادهتر در چنین حالتی سود اصلی به سرمایه اضافه میشود. پس سرمایه بیشتر میشود. درنتیجه سود نهایی ترکیبی از سرمایه اولیه و سود اصلی خواهد بود. مثلاً وقتی به فکر سرمایه گذاری در بورس هستید، با کمک استفاده از ترفند بهره مرکب میتوانید سود بهدست آمده در معامله قبلی به سراغ خرید سهام دیگر بروید تا به نتیجه بهتری برسید و سرمایه قابل توجهتری دریافت کنید. برای درک بهتر موضوع، فرآیند آن را با یک مثال برایتان توضیح میدهیم.
فرض کنید که شما در طی یک سرمایه گذاری، سود سالانه ۲۵ درصد نصیبتان خواهد شد. اگر سرمایه اولیه شما برای این یکسال ۱۰ میلیون تومان باشد، سود اصلی شما در انتهای سال برابر با ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود. حالا اگر مدل سپردهگذاری بهنحوی باشد که سود بهجای واریز سالانه، در پایان هر ماه پرداخت شود، سود مرکب وارد این بازی خواهد شد.
در واقع اگر کل سود سالانه سرمایه ۱۰ میلیون تومانی را بهجای تسویه در یک قسط، طی ۱۲ قسط دریافت کنید، ماهانه در حدود ۲۰۸ هزار تومان به سرمایه ۱۰ میلیونی شما اضافه خواهد شد. حالا اگر ما فرض کنیم که کل این سود هر ماه ذخیره میشود و به سرمایه ماه قبل اضافه میشود، دیگر سود ۲۵ درصد سالیانه از سرمایهای با رشد تصاعدی حساب میشود. بنابراین در نهایت بهره مرکب بهدست آمده از سود اولیه بیشتر خواهد بود. از ترفند سود تصاعدی در بسیاری از سرمایهگذاریها از جمله بورس میتوان استفاده کرد. اما قبل از آنکه به سراغ چگونگی دریافت بهره مرکب در بازار سهام بروید، لازم است که از اصول و فرمول آن مطلع شوید.
پیشنیاز استفاده از روش سود مرکب چیست؟
برای بهکارگیری ترفند سود مرکب در فرآیند سرمایهگذاری، پیش از هرچیز نیاز دارید که سرمایه یا همان دارایی خود را مشخص کنید. در واقع هر چیز باارزشی که با پول قابل معاوضه است، مثل ملک، طلا، دلار، اتومبیل و… دارایی محسوب میشود. این ثروت اگر وارد سرمایهگذاریهای مختلفی مثل سپرده بانکی، بورس، کسبوکار و… شود، میتواند بهجای راکت ماندن سودآور باشد. در نتیجه سود حاصل از این سرمایهگذاری هم میتواند خود بهعنوان سرمایه دوم برای خرید سهام، طلا و… استفاده شود تا مجدد به سوددهی برسد.
یکی دیگر از پیشنیازهای استفاده از روش بهره مرکب، شناسایی سرمایههای به ظاهر کوچک و ناکارآمد است. اگر همین دارایی کوچک به شکل درستی سرمایهگذاری شود، سوددهی خواهد داشت. بنابراین باید به سراغ سرمایههای کوچک و راکت خود بروید و با کمک مرکبسازی سود، باعث رشد ثروتتان شوید.
هرچند که سپردهگذاری در بانکها یکی از شفافترین بسترهای استفاده از روش سود مرکب محسوب میشود، اما باید بدانید که سوددهی سیستم بانکی براساس بهره مرکب تعریف نشده است. در واقع اگر بانک بخواهد به روش تصاعدی به مشتریان خود سود دهد، بدون شک با ورشکستگی روبهرو خواهد شد. بنابراین باید به سراغ روشهای دیگر سرمایهگذاری مثل خرید اوراق بهادار، سهام، صندوقهای سرمایه، ارز دیجیتال و… بروید.
بنابراین سرمایهگذار باید بتواند بهدرستی از دانش و تجربه خود و مشاوره متخصصان استفاده کند تا در زمان مناسب، با انجام معاملههای پرسود و با مرکبسازی سود، ثروت قابل توجهی بهدست آورد. یادتان باشد که برای اجرای روش بهره مرکب در بازارهای مالی باید صبور باشید تا سود بیشتری نصیبتان شود. البته پیش از آنکه به مرکبسازی سود فکر کنید، باید از جزئیات هرکدام از روشهای سرمایهگذاری اطلاعات کافی داشته باشید. بنابراین پیشنهاد میکنیم که مطالب مجله لندو را از دست ندهید. در این مجله میتوانید در مورد مهمترین مباحث بازارهای مالی اطلاعات کسب کنید. لندو یک سامانه مالی معتبر است که با کمک بانک آینده امکان دریافت وام فوری بدون ضامن و کاملاً آنلاین را برای متقاضیان فراهم کرده است.
محاسبه فرمولی سود مرکب
تمام آنچه در تعریف سود مرکب گفته شد را میتوان در قالب یک فرمول خلاصه کرد. در واقع با کمک فرمول میتوانید سرمایه اولیه را بهعنوان داده اصلی وارد کنید و در نهایت سود کلی که شامل بهره اصلی و مرکب است را بهدست آورید. همانطور که در زیر میبینید، این فرمول از چند پارامتر مختلف تشکیل شده است که هرکدام را سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ برایتان شرح خواهیم داد.
A = کل پول در پایان سرمایهگذاری
P = میزان سرمایه اولیه
r = مقدار درصد سود اصلی
n = تعداد دفعات پرداخت سود
t = مدت زمان سرمایهگذاری
در این فرمول A همان کل پولی است که در نهایت سرمایهگذاری نصیبتان خواهد شد که مجموع سرمایه اولیه با سود کلی است. منظور از سود کلی ترکیب سود اصلی با میزان بهره تصاعدی با توجه به ترفند مرکب است. نماد سرمایه اولیه در این فرمول P است. بهعنوان مثال اگر کل سرمایه اولیه شما ۱۰ میلیون تومان باشد، باید به جای P این عدد را جایگزین کنید. r هم نرخ سود اعلام شده است که باید به صورت اعشاری یا در واقع به همان صورت درصد بر تعداد دفعات پرداخت سود که نماد آن در فرمول n است، تقسیم شود. پس بهعنوان مثال اگر سود ۲۵% درصد باشد و تعداد دفعات پرداخت قصد در طول یکسال، برابر با ۱۲ ماه باشد، باید حاصل تقسیم این دو عدد را در فرمول قرار دهیم. مدت زمان سپردهگذاری شما میتواند یکسال یا بیشتر باشد. در فرمول این مدت زمان را با t نشان میدهیم.
اعداد مثال گفتهشده را در فرمول فوق جایگذاری کردیم و به نتیجه زیر رسیدیم:
۱۲.۸۰۷.۳۱۶=۱×۱۲ˆ((۱۲÷۰.۲۵)+۱)۱۰.۰۰۰.۰۰۰= کل پول بهدست آمده با سود مرکب
۱۲.۵۰۰.۰۰۰= کل پول بهدست آمده بدون سود مرکب
۳۰۷.۳۱۶= میزان افزایش سرمایه با کمک سود مرکب
مفهوم سود مرکب در بورس
تا به اینجا با تعریف و چگونگی بازدهی سود مرکب آشنا شدید. با توجه به مثالهای مطرح شده، مشخص شد که با ترفند بهره مرکب میتوان سود را به صورت تصاعدی کسب کرد. به نظرتان استفاده از این ترفند در دنیای بورس چگونه است؟ در واقع زمانی که با عرضه اولیه سهام روبهرو میشوید چگونه باید برای درآمدزایی به روش بهره مرکب برنامهریزی کنید؟ اگر مشتاق کسب درآمد بیشتر از سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ بازار سهام هستید، نباید فقط به سود اصلی بسنده کنید. بلکه باید با کمک ترکیب سود و سرمایه، بهره نهایی قابل توجهی بهدست آورید. در دنیای بورس استفاده از این ترفند هرچند که ساده بهنظر میآید، اما نیاز به دقت بیشتری نسبت به دیگر بازارها دارد.
هرچه تجربه و دانش بورسی بیشتری داشته باشید، درصد موفقیت شما افزایش پیدا خواهد کرد. به همین دلیل لازم است که با مشورت افراد خبره وارد بازار شوید و از تجربه کسانی که با بهره مرکب به درآمد رسیدهاند، بیشتر استفاده کنید. در این بازار باید با خرید و فروشهای به موقع و شناسایی سهام پربازده، سود بیشتری کسب کنید. در واقع فقط کافیست کمی حرفهای تر از قبل عمل کنید و با سود اصلی رسیده از فروش سهام، به سراغ خرید سهام دیگر بروید. یعنی باید با هوشمندی و شناسایی بهترین زمان معامله در بورس ، با مجموع سرمایه اولیه و سود اصلی، سهمهای امن را بخرید تا در آینده بتوانید علاوه بر سرمایه اولیه، از بهره بهدستآمده در معامله قبلی هم، سود کسب کنید.
در بازار بورس شرایط کمی فرق دارد
استفاده از ترفند ترکیب سود در بازار بورس با کمی چالش هم میتواند همراه باشد و این چالشها گاهی شما را به سرعت به سمت سوددهی هدایت میکند، اما گاهی هم میتواند سرعت درآمدزایی را کاهش دهد. در واقع رسیدن به سود مرکب در بورس در نگاه اول میتواند ساده باشد، اما از آنجایی که بازدهی خرید و فروش در بازار سهام قابل پیشبینی نیست، ممکن است نتوانید در بازههای زمانی مشخص سود اصلی را به سرمایه اولیه اضافه کنید. در واقع برخلاف سپردههای بانکی و صندوقهای با درآمد ثابت، سرمایهگذاری در بازار بورس یا فرابورس نمیتواند با افزایش تصاعدی تضمینشده سود همراه باشد. در نتیجه ممکن است نتوانید ماهانه مبلغ مشخصی را بهعنوان بهره اصلی به سرمایه خود اضافه کنید.
همچنین در بازار بورس گاهی نگهداشتن سهام در درازمدت و نفروختن آن میتواند در رسیدن به سود مرکب مؤثر باشد. در واقع اگر قیمت سهام رشد صعودی پیدا کند، حفظ آن سوددهی بالایی خواهد داشت و در هر ماه مقداری به سرمایه اصلی اضافه خواهد شد. در چنین حالتی سرمایهگذاری در بازار سهام مثل سپردههای بانکی سودی تضمینی دارد و ترفند سود مرکب به راحتی اجرا میشود. بنابراین اگر میخواهید به کمک این ترفند به پول بیشتری برسید باید به سراغ اوراق بهادار و سهام مجموعههای مطمئن و پرپتانسل بروید تا در طولانیمدت سود تصاعدی خوبی کسب کنید. البته این نکته به این معنی نیست که در صورت نوسانیشدن بازار امکان افزایش بهره وجود ندارد. بلکه اگر بازار بورس را خوب بشناسید، میتوانید از نوسانهای موجود در آن با خرید و فروش به موقع به سود مطلوبی برسید.
از بهترین روشهای کسب سود مطلع باشید
هرچه بیشتر در مورد روشهای افزایش درآمد بدانید، سود بیشتری بهدست خواهید آورد. در نتیجه قدرت شما در افزایش معاملات و سرمایهگذاریهای جدید بیشتر خواهد شد. در این مطلب از روش سود مرکب برای افزایش درآمد گفتیم. دانستیم که این ترفند میتواند محدوده سوددهی را بزرگتر و درنتیجه میزان ثروت را هم بیشتر کند. برای آنکه همیشه در مسیر درآمدزایی و سرمایهگذاریهای پرپتانسیل بمانید، باید اطلاعات بهروزی از بازارهای مالی داشته باشید. به همین دلیل توصیه میکنیم که مطالب مجله لندو را مطالعه کنید. در این مجله در مورد دانستنیهای روز سهام، انواع سرمایهگذاری، وامها، بیمه و… صحبت سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ خواهیم کرد. در واقع لندو علاوه بر فراهم کردن امکان خرید قسطی آنلاین، به کاربران برای افزایش اطلاعات خود در مورد بازارهای مالی کمک میکند.
سوالات متداول
۱ـ سود مرکب چیست؟
سود مرکب از مجموعه سرمایه اصلی و سود حاصل شده در سرمایهگذاری قبلی بهدست میآید. در واقع سود با این روش، رشدی سریع و تصاعدی دارد.
۲ـ سود مرکب چگونه محاسبه میشود؟
برای محاسبه این سود یک فرمول تعریف شده است. میزان سرمایه اولیه، نرخ سود اصلی، تعداد دفعات پرداخت سود و مدت زمان سرمایهگذاری در محاسبه این فرمول مؤثر هستند.
۳ـ چگونه در بورس باید از ترفند سود مرکب استفاده کرد؟
در بازار بورس گاهی با حفظ سهم یا خرید و فروش بهموقع، با توجه به شناسایی نوسان میتوان به سود خوبی رسید. از سود رسیده باید به سراغ خرید سهام پرپتانسیل دیگر بروید تا بتوانید در مجموع سرمایه خودتان را افزایش دهید.
نوشتن از کتگوریهای مختلف یکی از جذابیتهای زندگی من محسوب میشه. بدون شک هرچه بیشتر بنویسم، اطلاعاتم هم افزایش پیدا میکنه. لندو فرصت خوبیه تا مزیت آگاهی از دادههای روز رو با شما شریک بشم.
نرخ بازگشت سرمایه چیست و چگونه محاسبه میشود؟
بازدهی سرمایهگذاری یا نرخ بازگشت سرمایه یا به اختصار ROI نسبتی است که سود حاصل از سرمایهگذاری را در قالب درصدی از هزینهی اولیه محاسبه میکند. به عبارت دیگر، در قالب درصدی از هزینهی خرید، حساب میکند که این سرمایهگذاری چقدر سودآوری داشته است. نرخ بازگشت سرمایه به سرمایهگذاران نشان میدهد که هر یک تومانی که در فلان پروژه سرمایهگذاری کردند، چقدر سود داشته است. سرمایهگذاران نه تنها برای ارزیابیِ چگونگی عملکردِ سرمایهگذاریشان، بلکه برای مقایسهی عملکرد سرمایهگذاریهای مختلف در انواع و اندازههای متفاوت هم از این نسبت استفاده میکنند.
برای مثال، فلان سرمایهگذاری در بورس، میتواند با سرمایهگذاریِ دیگری در زمینهی تجهیزات مقایسه شود. نوع سرمایهگذاری مهم نیست؛ زیرا محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه فقط به هزینهها و سود مرتبط با این سرمایهگذاری توجه میکند.
محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه یکی از رایجترین نسبتهای مورد توجه در بحث سرمایهگذاری است، زیرا بسیار ساده و تطبیقپذیر است. مدیران میتوانند از این نسبت برای مقایسهی نرخهای عملکرد در خرید تجهیزات سرمایهای (تجهیزاتی که گران هستند و برای خریدشان سرمایهی زیادی لازم است) استفاده کنند، در حالیکه سرمایهگذاران میتوانند محاسبه کنند کدامیک از سهام خریداریشده، عملکرد بهتری داشتهاند.
فرمول نرخ بازگشت سرمایه
نرخ بازگشت سرمایه، با کم کردنِ هزینه از درآمد کل و تقسیم آن بر هزینهی کل محاسبه میشود.
همانطور که میبینید، فرمول محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه بسیار ساده و در عین حال گسترده است. منظورم این است که درآمد و هزینهها دقیقا مشخص نشدهاند. هزینهی کل و درآمد کل برای هر چیزی و در نظر هر کسی میتوانند متفاوت باشند. برای مثال، شاید مدیری به جای درآمد و هزینه در این معادله، فروش خالص و هزینهی کالاهای فروختهشده را جایگزین کند، در حالیکه سرمایهگذار دید جهانیتری به این معادله دارد و از کل فروش و همهی هزینههایی استفاده میکند که در فرایند تولید یا فروشِ محصول پرداخت شدهاند، از جمله هزینههای عملیاتی و غیرعملیاتی.
به این روش، محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه میتواند بسیار تطبیقپذیر باشد، اما بسته به اینکه کاربر چه چیزی را میخواهد ارزیابی کند یا نشان دهد، ممکن است گمراهکننده هم بشود. باید بدانید که هیچ معادلهی استانداردِ واحدی برای محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه وجود ندارد. در عوض، به این ایدهی اولیه توجه میکنیم که سودها درصدی از درآمد هستند. برای درک درستِ این نسبت، باید بفهمید که چه درآمدها و هزینههایی در این معادله استفاده میشوند.
مثالی از محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه
حالا که فهمیدید معادلهی استانداردی برای محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه وجود ندارد، بیایید بدون ورود به بخشهای هزینه و درآمد، نگاهی به فرمول اولیه بیندازیم. بیایید یک کارگزار فرضی بورس را در نظر بگیریم. بابک دلال سهام است و تخصصش سهام کمارزش است، یعنی سهامی که در بازار غیررسمی سهام و با بهای بسیار کمی برای هر سهم معامله میشود و معمولا هم ریسک بالایی دارد.
او سال گذشته ۵۰۰ سهم، هر کدام به ارزش ۱۰۰۰ تومان از سهام فلزات مایع را خریداری کرد که سرمایهگذاریِ مخاطرهآمیزی بود. امروز و پس از گذشت یک سال، ارزش هر سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ سهم آن در بازار ۳۵۰۰ تومان است. بابک سهامش را میفروشد و از فرمول محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه برای محاسبهی عملکردش استفاده میکند.
همانطور که میبینید، نرخ بازگشت سرمایهی بابک ۲٫۵ یا ۲۵۰ درصد است. این یعنی به ازای هر ۱۰۰۰ تومانی که در شرکت فلزات مایع سرمایهگذاری کرده، ۲۵۰۰ تومان سود به دست آورده است. این سرمایهگذاری فوقالعاده خوبی بوده، چون سرمایهی اولیه را ۲٫۵ برابر کرده است.
حالا میتوانیم انتخابِ خوب بابک در سرمایهگذاری روی فلزات مایع را با انتخاب دیگرش مبنی بر سرمایهگذاری در شرکت تجهیزات پزشکی مقایسه کنیم. در این سرمایهگذاری، بابک ۱۰۰ سهم، هر کدام به ارزش ۱۰۰۰ تومان خرید و هر سهم را ۱۲۵۰ تومان فروخت.
در این خرید، نرخ بازگشت سرمایهی بابک تنها ۲۵ درصد یا ۰٫۲۵ بود. البته این هم بازگشت سرمایهی خوبی است، اما با سرمایهگذاری روی فلزات مایع، قابل مقایسه نیست.
تجزیه و تحلیل
به طور کلی هر نرخ بازگشت سرمایهی مثبتی را میتوان بازگشت خوبی قلمداد کرد. مثبت بودن این نسبت، یعنی کل هزینهی سرمایهگذاری به علاوهی مقداری سود، بازگشته است. نرخ بازگشت سرمایهی منفی یعنی درآمد آنقدر نبوده که کل هزینهها را پوشش دهد. ناگفته پیداست که نرخ بازگشت سرمایه هر قدر بالاتر باشد، بهتر است.
اگر نگاه دوبارهای به مثالمان دربارهی سرمایهگذاریهای بابک بیندازیم، میبینیم که سرمایهگذاری اول، ۲۵۰ درصد بازگشت سرمایه داشت، در حالیکه سرمایهگذاری دوم تنها ۲۵ درصد بازگشت سرمایه به همراه داشت. اولی، ده برابر دومی عملکرد بهتری داشت، پس بهتر بود که بابک همهی پولش را در همان سهام اولی سرمایهگذاری میکرد.
محاسبهی نرخ بازگشت سرمایه فوقالعاده متنوع است و میتواند برای سرمایهگذاریهای مختلفی استفاده شود. مدیران آن را برای ارزیابیِ بازگشت سرمایههایی که سرمایهگذاری کردهاند استفاده میکنند. سرمایهگذاران میتوانند برای ارزیابی عملکرد سهامشان از آن استفاده کنند و افراد حقیقی هم میتوانند برای ارزیابی نرخ بازگشت داراییهایی همچون خانه از آن بهره ببرند.
نکتهای که باید به خاطر داشته باشید این است که این نسبت، ارزش زمانیِ پول را در نظر نمیگیرد. البته برای خرید و فروش سادهی سهام این حقیقت آنقدرها اهمیت پیدا نمیکند، اما برای محاسبهی دارایی ثابتی مثل ساختمان یا خانه که هر سال به ارزش آن افزوده میشود، بسیار مهم است. به همین خاطر است که وقتی دریافتیهای این فرمول را نسبت به ارزش فعلی محاسبه میکنیم، معمولا مقدار آن تغییر میکند.
نرخ بازده داخلی (IRR) چیست؟
نرخ بازده داخلی (internal rate of return) که به اصطلاح (IRR) گفته میشود یک معیار بسیار مهم در علوم مالی برای سنجش جنبه های ارزشگذاری و بررسی کیقیت مالی پروژها، یا هر سرمایهگذاری دارای جریانات نقدی منظم است. پیشتر در توضیح NPV گفته بودیم که هدف در آن محاسبه ارزش به روز شده جریانات نقدی بر حسب نرخ تنزیل مشخص که معمولا نرخ عرف سرمایهگذاری است میباشد. IRR در واقع نرخی است که ارزش جریانات نقدی ورودی و خروجی را برابر هم قرار می دهد. به عبارت دیگر IRR نرخی است که NPV پروژه برابر صفر خواهد شد.
همانطور که در نمودار بالا مشخص است NPV با کاهش نرخ تنزیل افزایش و با افزایش نرخ کاهش مییابد. نرخ بازده داخلی نقطهای در نمودار است که ارزش به روز شده جریانات نقدی پروژه را صفر می کند. برای محاسبه این نرخ کافی است که مطابق فرمول زیر به حل یک معادله بپردازیم و نرخ مجهول در کسر مخرج را استخراج کنیم:
که در آن i دورههای سرمایهگذاری و CFi جریانات نقدی در هر دوره میباشد.
تعبیر دیگر برای IRR این است که نرخ بازدهی قابل انتظار از پروژه از آن استخراج میشود. چون عملیات انجام شده به صورت تنزیل شده موثر است، این نرخ را به عنوان یک نرخ سرمایهگذاری موثر میتوان در نظر گرفت. یعنی IRR نرخ موثر سرمایهگذاری مدنظر است که امکان تصمیمگیری برای سرمایهگذار و مقایسه با سایر فرصتهای سرمایهگذاری را فراهم مینماید. نکته ای که در خصوص IRR باید به آن توجه داشت این است که طول دوره های جریانات نقدی باید برابر هم باشد. برای مثال هر شش ماه یک بار یا هر سال یا هر سه ماه یکبار یک جریان نقدی داریم.
برای مثال فرض کنید که پروژه ساخت و ساز وجود دارد که با توجه به اعلام شرایط پرداخت توسط سازنده شما باید در سال مبدا 1 میلیارد و در سال اول 2 میلیارد و در سال دوم 1 میلیارد پرداخت کنید. همچنین برآورد میشود در سال چهارم شما بتوانید ملک ساخته شده را حدود 10 میلیارد به فروش برسانید. از طرف دیگر شما یک فرصت سرمایهگذاری 20 درصدی برای مدت چهار سال در اختیار دارید در حال برای تصمیمگیری به سراغ محاسبه نرخ بازده داخلی پروژه میروید. با توجه به فرمول ارائه شده طول پروژه چهار سال است پس i=0 در نتیجه برای جریانات نقدی داریم:
حال می تواند با انجام عملیات حل یک معادله این نرخ را استخراج کرد. با توجه به وجود این دستور در اکسل با فرمول (()IRR)=، محاسبات را انجام دادیم و به عدد 35 درصد رسیدیم. درنتیجه با مقایسه به نرخ معیار 20 درصد به نظر میرسد فرصت سرمایهگذاری مناسبی باشد. هر چند که باید سایر عوامل برای تصمیمگیری نیز لحاظ شود.
نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست؟
آیا شما هم مانند بسیاری از افراد بخشی از سرمایه یا کل دارایی مازاد خود را در بازار سرمایه گذاری کردهاید؟ اگر در اینجا حضور دارید پس حتما میخواهید آگاهی خود از این بازار را افزایش دهید. بله حق با شماست! آشنایی با اصطلاحات و فرمولهای مهم بازار سرمایهگذاری جزو اولین پیشنیازهای ورود به آن محسوب میشود.
فرقی ندارد که شما در کدام بخش سرمایه گذاری میکنید، مهم این است که نسبت به بازدهی نماد خودآگاهی کافی داشته باشید. شما هم مانند سایر افراد هنگام سرمایه گذاری یک هدف را دنبال میکنید: کسب سود و هر سرمایه گذار میخواهد تا جایی که امکان دارد درآمد بیشتری کسب کند. راههای متفاوتی وجود دارد که میتوان از این طریق برای بهبود روند سرمایه گذاری از آنها کمک گرفت که یکی از آنها ROI یا نرخ بازگشت سرمایه است.
این فرآیند در واقع نوعی نرم افزار حسابداری و مالی سرمایه گذاری محسوب میشود که باعث میشود شما میزان سود و یا ضرر و زیان سرمایهگذاری خود را به صورت حدودی تخمین بزنید. از نرخ بازگشت سرمایه همچنین میتوان برای مقایسه کارایی چند سرمایه گذاری نیز استفاده کرد؛ بنابراین مهم است که درباره این اصطلاح اطلاعات کافی داشته باشید؛ زیرا در زمان تصمیمگیری مالی این فرمول برای شما مفید و کارآمد خواهد بود.
اگر شما بتوانید نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI را پیشبینی و محاسبه کنید، سرمایه گذاری راحتتر و با ریسک کمتری نیز پیش رو خواهید داشت. در این مقاله میتوانید پاسخ سوالات متعدد خود درباره این مبحث را پیدا کنید.
نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه ROI در اصل از مخفف کلمات RETURN OF INVESTMENT گرفته شده و به معنای نسبت بین سود خالص و هزینه خالص سرمایه گذاری است. این معیار مالی میتواند میزان بازدهی و سوددهی سرمایه گذاریها را مشخص کند. از پتانسیلهای خوب این شیوه، مشخصکردن میزان بازدهی یک تا چند نوع سرمایه گذاری است. در بازگشت سرمایه نسبت سودآوری در مقایسه با میزان هزینه بررسی میشود.
ROI بهعنوان یک درصد بیان میشود و در ارزیابی سرمایه گذاریهای فردی یا فرصتهای سرمایه گذاری رقابتی بسیار مفید است، اما سوالی که پیش میآید این است که یک نرخ بازگشت سرمایه خوب چیست؟ عوامل متعددی برای پاسخ به این سوال درگیر هستند.
زمانی که قصد محاسبه نرخ بازده سرمایه را دارید، باید از شاخصهای مختلفی از جمله ارزش فعلی خالص و نرخ بازگشت داخلی نیز کمک بگیرید. بهرهمندی از چنین مواردی در تجزیهوتحلیلها باعث میشود که گزینههای موجود در انواع سرمایه گذاری ارزیابی و رتبهبندی شوند؛ بنابراین در تصمیمگیری در مورد سرمایه گذاری، ارزیابی و شناسایی فرصتهای مختلف در سرمایه گذاری بسیار اهمیت دارند.
نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
برای به دست آوردن نرخ بازده سرمایه گذاری باید از یک تکنیک استفاده کنیم. در اصل نرخ بازده سرمایه گذاری از طریق فرمول زیر به دست میآید.
میزان هزینه سرمایهگذاری- درآمد حاصل از سرمایهگذاری ÷ هزینه کل سرمایهگذاری
احتمالا فکر میکنید که خب چندان هم که تصور میشود به دست آوردن نرخ بازده سرمایه سخت نیست؛ زیرا با یک فرمول ساده مواجه هستیم؛ اما در برخی موارد اوضاع آنطور که ما تصور میکنیم هم نیست، زیرا برخی موارد در این فرمول لحاظ نمیشود.
از طرفی اگر بخواهید نتیجه بهدست آمده در فرمول را به صورت درصدی محاسبه کنید، میتوانید آن را ضربدر عدد ۱۰۰ کنید. با یک مثال سادهتر قضیه را پیش ببریم؛ تصور کنید که یک فروشگاه مجازی لباس دارید و میزان درآمد خالص از طریق فروش هر تکه لباس ۳۰ هزار تومان خواهد بود.
خب حالا در شرایط بحرانی بازار قرار دارید و قیمت اجناس شما نیز بالاتر رفته است؛ زیرا مواد اولیه گرانتر از قبل هستند و به همین دلیل میزان سود نیز کاهش پیدا کرده است.
در آن سوی ماجرا رقبا از روشهای گوناگونی برای جذب مشتریان بیشتر استفاده میکنند، بنابراین شما نیز تصمیم میگیرید که مبلغ ۲ میلیون تومان بابت بازاریابی اجناس خود بپردازید و با استفاده از این روش میزان فروش خود را بالا ببرید.
بر فرض که درآمد کل شما از برگزاری چنین کمپینی ۳ میلیون تومان بوده است. بر اساس فرمول ROI نرخ بازگشت سرمایه چه میزان خواهد بود؟ پاسخ نیم درصد است.
حال اگر بخواهیم که نرخ بازگشت سرمایه را به صورت درصدی محاسبه کنیم عدد بهدستآمده در ۱۰۰ ضرب میشود که نتیجه پاسخ ۵۰ درصد خواهد بود.
با این حساب نتیجه میگیریم که ۵۰ درصد، سود خالص شما از این سرمایه گذاری محسوب میشود (با احتساب هزینهها) که عدد فوقالعادهای خواهد بود.
چگونه ROI را بهبود دهیم؟
بسته به نوع بازدهی که برای سرمایه گذاری در تجارت خود میخواهید، روشهای مختلفی برای بهبود نرخ بازگشت سرمایه وجود دارد. بازدهی میتواند شامل گزینههایی مانند افزایش سود، کاهش میزان هزینهها یا مزایای نامحسوس مانند بهبود کارایی عملکرد و افزایش آگاهی از برند باشد.
زمانی که به تعریف واضحی از اهداف خود دست پیدا میکنید، باعث میشود بازپرداخت اقدامات مختلفی که در جهت رشد شرکت انجام میدهید را بالا ببرید. برای ایجاد یک سبد سرمایه گذاری بزرگ باید به طور منظم پسانداز کنید، به شکل مداوم سرمایه گذاری کنید و یاد بگیرید که به همان اندازه که طول میکشد، صبور باشید.
با تمام این اوصاف چند استراتژی وجود دارد که میتواند به بهبود شرایط شما در روند سرمایه گذاری در طول زمان کمک کند.
۱٫ راههای کمهزینه برای سرمایه گذاری پیدا کنید.
نادیده گرفتن هزینههای سرمایه گذاری آسان به نظر میرسد، خصوصا اگر از این راه کسب درآمد هم بکنید. با این حال تاثیرات منفی هزینهها با گذشت زمان زیاد خواهد شد؛ البته نه در صورتی که نتایج ایده آل باشند. در حقیقت حتی اگر بتوانید تنها یک درصد از سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ هزینه سرمایه گذاری را کاهش دهید، در طول یک سال به طرز چشمگیری در سبد سرمایه گذاری خود صرفهجویی کردهاید.
اگر شیوههای کاهش هزینه را به درستی پیش بگیرید، میتوانید بازدهی خالص خود را بالا ببرید. خب سوال این است که چگونه این کار را باید انجام داد؟ کافی است هزینههای خود را به هزینههای سربار و تولید تقسیمبندی کنید تا ذهنیتهایی را بیابید که در کاهش هزینهها کمککننده هستند.
در واقع میتوانید هزینههای غیرضروری را کاهش دهید. بهعنوان مثال برای برخی مشاغل هزینه سربار میتواند هزینه اجاره یک مکان محسوب شود، از طرفی هزینههای تولید هزینههایی هستند که شما برای تهیه یک محصول، خریداری مواد یا نیروی کار متحمل میشوید.
۲٫ میزان درآمد خود را از راههای مختلف افزایش دهید.
از دیگر روشهای بازدهی سرمایه گذاری، ایجاد فرآیند فروش و درآمد بیشتر یا افزایش قیمت است. اگر میتوانید فروش و درآمد خود را افزایش دهید، بدون این که هزینهها را بالا ببرید یا جوری کار را بهپیش ببرید که همزمان با رشد هزینهها درآمدتان نیز زیاد شود، میتوانید سود خالص را نیز بهبود دهید.
با استفاده از بازدهی فعلی سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ خود در روشهای بهبود فروش و درآمد، روشهایی را جستجو کنید که سود بیشتری نسبت به روشهای حال حاضر نصیب شما میکنند.
۳٫ انتظارات خود را دوباره ارزیابی کنید.
قرار نیست هر سرمایه گذاری که میکنید سود خوبی داشته باشد، با این حال سود سرمایه گذاری شما باید قابلشناسایی باشد.
برای مثال زمانی که یک وبینار رایگان برگزار میکنید، این سرمایهگذاری فرمولی چیست؟ مسئله نمیتواند باعث افزایش سود مشخص شما شود، در عوض مشتریان وفاداری را برای شما به ارمغان خواهد آورد و به شما در حفظ آنها کمک خواهد کرد؛ یا یک مثال بهتر، بالا بردن میزان پرداختی کارکنان یقینا باعث تخلیه حساب بانکی شما میشود، اما از طرفی میتواند صرف استخدام کارمندان بهتر، بهبود روحیه کارکنان و افزایش بهرهوری در آنان شود که در نتیجه باعث رشد درآمد میشود.
همه این عوامل در طولانیمدت سود خالص شما را بالا خواهند برد.
معایب بازدهی سرمایه
اگرچه نرخ ROI در مباحث متعدد و سرمایه گذاریهای متنوع مثل بازار سهام، سرمایه گذاری در بیزینسهای نوپا و استارتاپها کاربرد دارد، اما این به معنای تک بودن آن نیست؛ زیرا معایبی را نیز در پی خواهد داشت. از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
۱٫ دقیق محاسبه نکردن نتایج کیفی و نرخ اندازهگیری
از آنجایی که در برخی مواقع نمیتوان به شکل دقیق نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کرد، بنابراین احتمال خطا در محاسبات وجود خواهد داشت. از طرفی این فرمول روشهایی برای محاسبه منابع غیر کیفی یا غیرمالی را معرفی نمیکند؛ زیرا فقط سرمایه مشخص را بررسی خواهد کرد که میتواند در روند محاسبه نتایج کیفی مشکل ایجاد کند.
برای مثال سرمایه گذاری در تبلیغات برای بهبود کسبوکار شما میتواند نتایج متفاوتی را در پی داشته باشد. یکی از این نتایج بازاریابی دهانبهدهان است که شما نمیتوانید آن را بهخوبی سنجش و ارزیابی کنید.
در واقع این کار عملی غیرممکن است؛ به همین دلیل اندازهگیری دقیق نرخ بازدهی سرمایه را عملا با مشکل مواجه میکند. گاهی اوقات زمان و وقتی که کارمندان و کارگران برای رسیدن به سوددهی قرار میدهند نیز در این فرمول به شکل دقیق محاسبه نمیشود.
۲٫ ایجاد اشکال در زمانبندی
لحاظ نکردن یک زمانبندی مشخص یکی از مشکلات و معایبی است که نرخ بازگشت سرمایه به دنبال خواهد داشت. تصور کنید که قرار است دو مدل سرمایه گذاری را مورد بحث قرار دهیم، حال سوالی که پیش میآید این است که وضعیت نرخ بازده سرمایه در هر یک از موارد ذکر شده چه مدت به طول خواهد انجامید؟
در پاسخ باید گف که به شکل دقیق نمیتوانیم درک کنیم که هر یک چه مدت زمان برای رسیدن به اهداف نیاز دارند، به همین دلیل اشکال در زمانبندی برای استفاده از این فرمول وارد است. البته این را نیز متذکر شویم که مزایای استفاده از این شیوه چندین برابر معایب آن خواهد بود.
نتیجهگیری
در این مطلب به بررسی نرخ بازدهی سرمایه گذاری پرداختیم که آن را با عبارت ROI میشناسند. این مبحث از آن جهت مهم بود که هر ریالی که برای سرمایه گذاری خرج میشود باید به سوددهی منجر شود، اگر غیر از این اتفاق بیفتد میتواند بیزینس ها را با خطرات مختلف مراجعه کند.
تمامی افراد و کسبوکارها برای این که میزان موفقیت خود در یک پروژه سرمایه گذاری را بسنجند نیاز به استفاده از نرخ بازگشت سرمایه دارند. این فرمول متنوع است و قابلیت استفاده برای انواع سرمایه گذاریها را نیز دارد.
دیدگاه شما