سود و ضرر در بورس

نمودار سود و زیان

یک تصویر بصری از استراتژی سود و ضرر احتمالی آپشن در یک نقطه ی معین در زمان است

نمودار سود و زیان

نمودار سود و زیان، یا نمودار ریسک، یک تصویر بصری از استراتژی سود و ضرر احتمالی آپشن در یک نقطه ی معین در زمان است. تریدر های آپشن از نمودارهای سود و زیان برای ارزیابی چگونگی عملکرد یک استراتژی در طیف وسیعی از قیمت ها و درک نتایج بالقوه استفاده می کنند. به دلیل طبیعت بصری یک نمودار، تریدر ها می توانند سود و زیان بالقوه و خطر و پاداش پوزیشن را در یک نگاه ارزیابی کنند.

برای ایجاد یک نمودار سود و زیان، باید سود و ضرر در بورس مقادیر را در امتداد محورهای X و Y ترسیم کنید. محور افقی (محور x) قیمت های پایه را نشان می دهد، به ترتیب با قیمت های پایین تر در سمت چپ و قیمت های بالاتر به سمت راست نشان داده می شود. قیمت اصلی فعلی معمولا در این محور قرار دارد. محور عمودی (محور Y) نشان دهنده ارزش بالقوه سود و زیان برای موقعیت است. نقطه شکست (که نشان دهنده ی عدم سود و ضرر است) معمولا در محور Y است، سود نیز در بالای این نقطه (بالاتر در امتداد محور Y) و زیان های زیر این نقطه (پایین در محور) نشان داده شده است. شکل 8 ساختار اصلی نمودار سود و زیان را نشان می دهد.

شکل 8: ساختار اصلی یک نمودار سود و زیان. هر مقداری که در بالای محور x قرار دارد، نشان دهنده ی افزایش است؛ هر مقداري که در زير آورده شده، نشان دهنده از دست دادن است.

خط آبی (در زیر) نشان دهنده سود و ضرر بالقوه در محدوده ی قیمت های اساسی است. برای ساده تر شدن، ما با نگاهی به پوزیشن سهام بلند مدت با 100 سهم می پردازیم. فرض کنید یک سرمایه گذار 100 سهم را به ازای 25 دلار خریداری کرده است، که مجموعا هزینه ای 2500 دلاری است.نمودار شکل 9 نشان دهنده ی سود و زیان بالقوه ی این پوزیشن است. هنگامی که خط آبی در قیمت 25 دلار (هزینه هر سهم) است، توجه داشته باشید که ارزش سود و زیان 0.00 دلار است (بدون شک). با افزایش قیمت سهام، سود نیز افزایش می یابد؛ برعکس، با کاهش قیمت، زیان ها افزایش می یابد. از آنجا که در تئوری هیچ محدودیتی برای قیمت سهام وجود ندارد، خط گراف نشان دهنده یک فلش در انتها است.

شکل 9: یک نمودار سود و زیان برای یک سهام فرعی (این در هیچ کمیسیون یا هزینه کارگزاری فاکتور نمی باشد).

به نظر می رسد که با آپشن ها نمودار کمی متفاوت است، از آنجا که خطر ریسک شما محدود به پریمیوم شما برای آپشن پرداخت می شود. در مثال نشان داده شده در شکل 10 یک گزینه تماس با قیمت انجام گزینه 50 دلار و هزینه 200 دلار (برای قرارداد) است. خطر ریسک 200 دلار است که برابر با پریمیوم است. اگر آپشن بی ارزش منقضی شود (به عنوان مثال، قیمت سهام در زمان انقضا 50 دلار بود)، ضرر آن 200 دلار است، همانطور که توسط خط آبی تقاطع محور y در مقدار منفی 200 نشان داده شده است. در این مورد، سرمایه گذار با پرداخت پریمیوم 200 دلار «ضرر»، که با افزایش قیمت سهام (برابر با سود 200 دلار) جبران خواهد شد.

شکل 10,نمودار سود سود و ضرر در بورس و زیان برای یک موقعیت بلند مدت.

لازم به ذکر است که مثال فوق یک نمودار معمولی برای یک خرید طولانی را نشان می دهد؛ هر استراتژی آپشن مانند خرید بلند مدت پروانه ها دارای یک نمودار سود و زیان است که ویژگی سود و ضرر و زیان آن استراتژی خاص را مشخص می کند.

شکل 11، از وب سایت Options Industry Council، گرفته شده است، راهبردهای آپشن های مختلف و نمودارهای سود و زیان مربوطه را نشان می دهد.

اکثر پلتفرم های معاملاتی آپشن ها و نرم افزار های تجزیه و تحلیل، به شما اجازه ی ایجاد نمودار سود و زیان برای آپشن های خاص را می دهد. علاوه بر این، نمودار ها را می توان با دست و با استفاده از نرم افزار Microsoft Excel ، و یا با خرید ابزاراهای تجزیه و تحلیل قابل دسترس ایجاد کرد.

حد ضرر چیست؟ چگونه حد ضرر تعیین کنیم؟

حتماً شنیده‌اید که می‌گویند: «جلوی ضرر را از هر جا بگیری منفعت است». از آنجا که هدف همه مردم از انجام سرمایه‌گذاری کسب سود و منفعت است و عمومآً بازار بورس را یکی از بازارهای جذاب برای سرمایه‌گذاری و رسیدن به این هدف می‌شناسیم، برای حفظ اصل سرمایه و همچنین کسب سود مورد نظرمان باید علاوه بر انتخاب سهم خوب و سودده با مبحث حد ضرر در بورس هم آشنا شویم.

نوسانات قیمتی در بازار احتیاج به تصمیم‌گیری صحیح و به‌موقع برای خروج یا ادامه مسیر سرمایه‌گذاری دارد و گاهی اوقات تعلل، ممکن است به اصل سرمایه‌مان خلل وارد کند. هنگامی که قیمت برخلاف توقع ما در حال حرکت است خارج شدن به‌موقع از بازار باید در اولویت کار قرار گیرد تا بتوانیم از گسترش زیان خود کم کنیم و در نهایت زیان‌های بالاتری را تجربه نکنیم.

حد ضرر چیست؟

بهتر است بدانیم در بورس هیچ سهامداری ضرر نمی‌کند مگر اینکه خودش بخواهد! در حقیقت زمانی ضرر می‌کنیم که سهم خودمان را با قیمت پایین‌تر از قیمت خرید بفروشیم و چون ماهیت بازار بورس در میان‌مدت و بلندمدت سودآور است. اگر زمان ورود و خروج خود از سهمی را درست تشخیص دهیم این بازار برایمان سودآور است.

در واقع فروش به‌ موقع سهام توسط سهامدار میزان سود و ضرر را مشخص می‌کند. حال این سؤال پیش می‌آید که زمان مناسب برای فروش چه موقع است؟ با شناسایی حد ضرر برای خود و اینکه مشخص کنیم یک سهم را تا چه زمان نگهداری کنیم به جواب این سؤال خواهیم رسید.

حد ضرر یا استاپلاس در تعریف ساده به معنی توقف زیان است. برای سهم زمان فروشی را بر اساس درصد زیانی که متحمل شده‌ایم مشخص می‌کنیم و منتظر می‌مانیم تا در زمان مشخص شده آن‌ را بفروشیم.

زمانی که قیمت سهم به حد ضرر تعیین شده رسید، سهام موردنظر را باید سریع فروخت تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود. به تعبیر دیگر حد ضرر احتمالی، ابزاری است که سرمایه‌گذاران به کمک آن می‌توانند درصورتی‌که سود دلخواه را کسب نکردند، از ضرر بیشتر و از بین رفتن اصل سرمایه خود جلوگیری کنند.

در حقیقت کم شدن سود هم نوعی ضرر است. به گمان اینکه در روزهای منفی بازار، از میزان سود خود در ضرر هستیم نباید سهل‌انگاری کنیم.

اگر بخواهیم بدون هیچ برنامه‌ای در بورس بمانیم باید ریسک بالایی را بپذیریم، سرمایه‌گذار حرفه‌ای آن است که با بررسی کامل سهم را می‌خرد و با تعیین حد ضرر، مشخص می‌کند زمانی که سهام به سود رسید و یا از محدوده مقاومت خود عبور کرد، آن سهم را نگه‌داری کند یا بفروشد و زمانی هم که سهام بجای رشد، افت قیمت پیدا کرد و به حد ضرر رسید، بلافاصله از آن سهم خارج ‌شود. به‌نوعی می‌توان گفت حد ضرر در بورس مانند ابزاری عمل می‌کند که چنانچه انتظار سرمایه‌گذار محقق نشد می‌تواند به کمک آن جلوی از بین رفتن اصل سرمایه خود را بگیرد.

مزیت تعیین حد ضرر

‌افراد حرفه‌ای و آشنا به بازار مطمئناً برای خود، اهداف قیمتی تعیین می‌کنند. اهدافی مانند: قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان احتمالی. ممکن است قیمت سهم شما بعد از مدتی ضرر به قیمت بالای حد ضرر برگردد اما خواب سرمایه شما را از بین می‌برد.

زمانی که سرمایه از خواب برخوردار شود از سودهای دیگر بازار عقب می‌ماند، به شما توصیه می‌کنیم حتماً حد ضرر سهامی که خریداری کرده‌اید را یادداشت کنید و خود را ملزم به اجرای آن کنید و به خواب سرمایه خود و میزان سود و زیانی که بر اثر گذشت زمان ممکن است بر رشد یا افت سرمایه‌تان تاثیر گذارد دقت داشته باشید.

چند نکته کلیدی در تعیین حد ضرر

• باید توجه داشت هنگامی‌که قیمت سهام بالا می‌رود حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.
• بیش‌تر از ۱۰ درصد مبلغ خرید را برای حد ضرر قرار ندهید این بدان معنی است که شما لازم نیست بیشتر از 10 درصد ضرر کنید.‌ در واقع؛ حد ضرر نباید فاصله زیاد یا کمی با قیمت خرید داشته باشد.
• دیدگاه زمانی یک سرمایه ‌گذار در تعیین حد ضرر بسیار مهم است. تعیین حد ضرر در بورس با دیدگاه میان‌مدت با دیدگاه بلندمدت تفاوت دارد. به تعبیر دیگر ضرر در بورس از نظر ماهیتی به ضرر مالی و ضرر زمانی طبقه‌بندی می‌شود پس باید به این نکته دقت کافی داشت.
• در معاملات کوتاه‌مدت حد ضرر را روی محدوده‌ حمایت در موج نزولی قبل قرار دهید.
• در خرید سهام با دیدگاه زمانی میان‌مدت و بلندمدت، محدوده حمایتی معتبر را شناسایی کنید و در آن محدوده حد ضرر را قرار دهید. (بین 10 تا 20 درصد پایین‌تر از قیمت خرید)
• ‌درصورتی‌که مقاومت یک سهم شکسته شود و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی ثابت شود، حد ضرر را روی مقاومت شکسته شده قرار دهید.
• بدون دلیل فنی و منطقی حد ضرر خود را تغییر ندهید، ممکن است این کار در بعضی مواقع جلوی زیان شما را بگیرد ولی در بلندمدت نتیجه خوبی نخواهد داشت.
• به حد ضرر خود پایبند باشید تا اسیر باتلاق ضرر و زیان نشوید. گاهی سهامدار از صبر برای رشد یک سهم خسته می‌شود و سهم را با ضرر می‌فروشد تا سهم سود و ضرر در بورس دیگری که به نظر مناسب است خریداری کند اما باز در تله ضرر گرفتار می‌شود. در حالی‌که با پایبندی به حد ضرر و سود دچار این گرداب‌ها نخواهد شد.

حد ضرر را چگونه تعیین کنیم؟

در واقع هیچ فرمول و قاعده و قانون مشخصی برای تعیین حد ضرر نداریم و این به سبک سرمایه‌گذاری و میزان ریسک‌پذیری معامله‌گر بستگی دارد. زیرا همان‌طور که گفته شد تعیین حد ضرر یک نوسان‌گیر با معامله‌گری که دید سرمایه‌گذاری بلندمدت دارد کاملاً متفاوت است ولی به‌صورت کلی چند روش متداول در بررسی حد ضرر وجود دارد که در زیر به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

‌روش‌های متعددی برای محاسبه حد ضرر در معامله وجود دارد. برخی از این روش‌ها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهام است و برخی توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر می‌پردازیم.

1. تعیین حد ضرر به روش ثابت: در این روش معامله‌گر مقدار مشخص و ثابتی به‌عنوان حد ضرر برای خودش در نظر می‌گیرد و به آن پایبند است. به‌طوری‌که هر زمان قیمت به آن نقطه رسید، سهم را می‌فروشد. در این روش باید به عواملی چون؛ وضعیت کلی بازار بورس، خصوصیات فردی و روحی سرمایه‌گذار سهام، مقدار ریسک، میزان سرمایه، قصد از سرمایه‌گذاری، انتظارات از سهم، تاریخچه نوسانات آن سهم توجه داشت.
سود و ضرر در بورس
2. تعیین حد ضرر به روش مکانیکال: در این روش برای تعیین حد ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود. اندیکاتورها از طریق محاسبات ریاضی که بر روی یک سهم انجام می‌شود و به‌وسیله نرم افزارهای تحلیل تکنیکال محاسبه و رسم می‌شوند.
3. تعیین حد ضرر به روش تکنیکال و رسم نمودار: داشتن علم و دانش کافی از تحلیل تکنیکال برای دست‌یابی به نقطه توقف یا حد ضرر از نکات کلیدی به شمار می‌رود در این روش معامله‌گر از ابزا‌رهای ترسیم نمودار تکنیکال استفاده می‌کند و با رسم نمودار و تحلیلی که از سهم مدنظر دارد حد ضرر را مشخص می‌کند. در این روش باید به عواملی چون؛ ‌خط روند حمایت، امواج الیوت، الگوهای نموداری، کف دوقلو، الگوی سرو شانه، فیبوناچی و… توجه داشت.

اندیکاتور حد ضرر

اندیکاتورها ابزارهایی هستند که با محاسبات ریاضی و آماری می‌توانند اطلاعات تحلیلی خوبی را در اختیار ما قرار دهند و ما را از روند سهم‌های مختلف مطلع کنند. تعیین حد ضرر در معاملات بورس به کمک برخی از اندیکاتورها قابل اجرا است.

یکی از مهمترین اندیکاتورها در این زمینه، اندیکاتور Parabolic SAR است. این اندیکاتور در دسته‌ اندیکاتورهای پیرو قرار می‌گیرد و می‌تواند در روندهای صعودی حد ضرر تریلینگ را برای سهم‌های مختلف مشخص کند. ATR نیز اندیکاتور دیگری است که می‌توان در تعیین حد ضرر از آن استفاده کرد. به این صورت که اگر عدد نشان داده شده در این اندیکاتور را در دو یا سه ضرب کنیم و از قیمت ورود کم کنیم، حد ضررمان مشخص می‌شود.

تبعات رعایت نکردن حد ضرر سهام

علاوه بر ضرر مالی، رعایت نکردن حد ضرر یا استاپلاس منجر به صدمات و لطمات روحی و ناامیدی و سلب اطمینان سهامدار از بازار خواهد شد. به همین دلیل شاید بهتر است سهامدار پس از اینکه سهمش را در موقعیت ضرر دید با رعایت حد ضرر آن را بفروشد و مدتی وارد بازار نشود.

این کار زمانی کارآمد است که سهامدار نسبت به آینده سهم خود مطمئن نیست در غیر این‌ صورت لزومی ندارد هر بار سهمی در آستانه نزولی شدن قرار گرفت سهامدار سهم خود را بفروشد. سهامداری یک سهم خوب و مطمئن در میان‌مدت و بلندمدت باعث می‌شود نه تنها از زیان خارج شوید بلکه سودهای خوبی به دست بیاورید.

سخن آخر

در این مقاله در پایان لازم است به این نکته اشاره شود که برای موفقیت در بورس لازم است استراتژی معاملاتی داشت تا با کنترل هیجانات، ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داد. مسلماً استراتژی‌های هر معامله‌گر به میزان ریسک‎‌پذیری او وابسته است اما با رعایت چند نکته به ظاهر کوچک ولی بسیار مهم مانند؛ تعیین حد ضرر و یا متنوع کردن سبد سهام و تشکیل پورتفوی و… می‌توان جلوی رفتارهای هیجانی را گرفت و تحت تأثیر گفته دیگران یا هیجانات خود عمل نکرد.

نکاتی برای جلوگیری از ضرر در بورس

بسیاری از مردم سرمایه‌گذاری در بورس را راهی برای افزایش سرمایه و پس ­اندازشان می­ دانند. آن‌ها با به‌کارگیری چند قانون ساده و پایبند ماندن به آن‌ها، سرمایه­ گذاری موفقی را تجربه می­ کنند. بسیاری دیگر اما شکست­ های پیاپی را تجربه می­ کنند و همواره در جست‌وجوی دلایل نتایج ضعیف خود و راه‌حل­هایی برای جلوگیری از ضرر در بورس هستند.

اگر شما هم در دسته­ ی بازندگان بورس قرار دارید، مقاله‌ی پیش رو می­تواند کمک بزرگی برای فهمیدن اشتباهاتتان باشد. هم‌چنین شما در خلال متن خواهید دانست که چگونه باید از وقوع مجدد چنین اشتباهاتی جلوگیری کنید. در این مقاله به شرح نکاتی می­ پردازیم که به کمک ما می ­آیند تا درک کنیم چطور در بورس ضرر نکنیم.

جلوگیری از ضرر در بورس با تنوع در سبد سهام

بازار بورس بازاری پرریسک است. سرمایه­ گذاران هوشیار همواره به‌دنبال روش­ هایی برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری و جلوگیری از ضرر در بورس می­گردند. یکی از ابتدایی ­ترین استراتژی­ هایی که همه‌ی سرمایه­‌گذاران موفق آن را به‌کار می­گیرند، ایجاد تنوع در سبد سهام است.

با این اوصاف هیچ‌گاه نباید تمام دارایی خود را به خرید سهام یک شرکت اختصاص دهید. اگر با تمام پولتان سهام تنها یک شرکت را بخرید، نه‌تنها به کاهش ریسک سرمایه ­گذاریتان کمکی نکرده ­اید، بلکه فرصت­ های بسیار خوبی برای سرمایه­ گذاری در چندین صنعت مختلف را هم از دست خواهید داد.

اگر به‌جای یک سهم، چند سهم از شرکت‌های مختلف بخرید، بین سودها و ضررهای آن‌ها تعادل ایجاد خواهید کرد. به این‌ترتیب چنان‌چه در برهه‌ای برخی از سهم‌هایتان کاهش را تجربه کنند، بدون شک سهامی هستند که در آن زمان روند بهتری را طی می‌کنند. سود این سهام، ضرر سهام دیگر را جبران خواهد کرد.

به یاد داشته باشید که همواره باید بهترین شرکت­ ها را برای سرمایه ­گذاری انتخاب کنید. سعی کنید هیچ‌گاه بیشتر از 10 درصد سرمایه­ تان را به خرید سهام یک شرکت اختصاص ندهید.

سرمایه گذاری را به تاخیر نیندازید

بازار بورس بازاری بسیار پرنوسان است. این ‌را که در آینده روند بازار صعودی یا نزولی خواهد بود هیچ‌کس نمی­داند. بنابراین برای جلوگیری از ضرر در بورس نباید سعی در پیش‌بینی روند بازار داشته باشیم.

اگر اتفاقی مانند همه ­گیری ویروس کرونا رخ دهد باید به آن مانند یک فرصت نگاه کنید. چرا که در هر فاجعه­ ی این‌چنینی فرصتی نهفته است.

بسیاری از سرمایه­ گذاران صبر می­کنند تا بازار، حرکتی در جهت تمایلشان پیش بگیرد. آن‌وقت است که وارد بازار می‌شوند. این افراد با این کار ناخواسته بسیاری از فرصت­ های پرمنفعت را از دست خواهند داد.

روند قیمت را برای به‌دست آوردن پول بیشتر دنبال نکنید

اگر امروز سهام شرکتی افزایش 12 درصدی را تجربه کرده است، نمی‌توان به‌طورقطع نتیجه گرفت که در روزهای آینده به این روند رشد ادامه خواهد داد. بسیاری از سرمایه­گذاران در زمان اوج قیمت­ها هیجان‌زده شده و اقدام به خرید می‌کنند. این رفتار بسیار احساسی بوده و تا حدودی به طمع سرمایه‌گذاران مرتبط است. یکی از راه‌های جلوگیری از ضرر در بورس، نرفتن دنبال سودهای غیرمطمئن است.

بازار بورس فراز و فرودهای زیادی را در دوره­ های زمانی مختلف تجربه می­کند. قیمت‌ها هیچ‌وقت به‌طور دائم صعودی یا نزولی نمی­ مانند. برای جلوگیری از ضرر در بورس سعی کنید با مطالعه قوانین و افزایش دانش خود در زمینه‌ی تحلیل بازار، نقاط ورود و خروج مناسب را شناسایی کرده و هرگز هیجانی خرید نکنید.

نکته‌ی حائز اهمیت دیگر این است که بازار همواره دست‌خوش اصلاح قیمت می­ شود. سرمایه­ گذاران هوشیار در کف‌ها خرید کرده و در زمان رسیدن قیمت­ ها به اوج اقدام به فروش سهام خود می­ کنند. در این‌صورت همیشه پتانسیل بالایی برای سود بردن در سود و ضرر در بورس بازار بورس وجود دارد.

فروش همیشه جلوگیری از ضرر در بورس نیست

زمانی هست که شما سرمایه‌­تان را با توجه به شناخت شرکت های بورسی صرف خرید سهام شرکت­‌های معتبر می‌کنید. شرکت‌هایی که می‌دانید ساختاری قوی و سابقه سوددهی مستمر در گذشته دارند. در چنین شرایطی به محض دیدن مقداری ریزش در سبد سهامتان اقدام به فروش آن‌ها نکنید. همواره دلایل محکم خود برای خرید سهام این شرکت‌­ها را به یاد بیاورید.

بدانید که شرکت­‌های بزرگ، اغلب ضررهایشان را جبران می­‌کنند. برای جلوگیری از ضرر در بورس سهام خود را حتی اگر در حال نزول هستند نگهداری کرده و در کف­‌ها دوباره خرید کنید. اگر در طول یک سال آینده چیزی تغییر نکرد آنگاه به فکر گزینه­ های دیگر باشید.

بیش از حد به تحلیل‌گران بورس متکی نباشید

تحلیل‌گران بسیاری هستند که روزانه نظرات خود را در مورد خرید و فروش سهام در بازار بورس منتشر می­‌کنند. توصیه­‌های آنان در بیشتر مواقع مثمر ثمر است. اما باید بدانید که آن‌ها همیشه تحلیل­‌های دقیقی ندارند. از آن گذشته تحلیل‌گران مختلف همواره اتفاق نظر ندارند. بارها اتفاق افتاده که یک تحلیل‌گر، قیمت هدف خود را برای سهامی خاص اعلام کرده و روز بعد آن را تغییر داده است.

یکی از راه­‌های جلوگیری از ضرر در بورس این است که خودتان اقدام به تحلیل بازار و ترکیب سبد سهامتان کنید. مبانی تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال را یاد بگیرید و استفاده از اندیکاتورهای مختلف را بیاموزید. آن‌گاه می­توانید قیمت­‌های هدف برای ورود و خروج سرمایه­‌تان را خودتان انتخاب کنید. دوره­ های دانشکده بورس منابع کاملی از روش‌های تحلیل بازار و استراتژی­‌های مختلف معامله در بورس را در اختیار شما قرار می‌دهند. با گذراندن چنین دوره‌هایی برای تبدیل شدن به معامله­‌گری موفق، آموزش ببینید.

بر ترس خود غلبه کنید

«همه‌گیری کرونا اتفاق افتاده و بازارهای بورس در دنیا در حال سقوطند و واکسنی نیز وجود ندارد.» این عبارت مثالی بسیار ملموس از اتفاقی‌ست که تصمیمات سرمایه ­گذاران سراسر جهان را تحت تاثیر قرار داد. بسیاری از سرمایه­ گذاران مبتدی در چنین شرایطی که تاثیر مستقیم و شگرفی بر اقتصاد دنیا می­ گذارد آرامش خود را از دست می‌دهند. آن‌ها به سرعت سهام خود را می­ فروشند و در نتیجه بخش بزرگی از سرمایه‌­شان را از دست ­می­‌دهند.

برای جلوگیری از ضرر در بورس، کار درست در چنین شرایطی، حفظ آرامش و تمرکز بر ارزیابی موقعیت مورد نظر و سعی در تشخیص پیامدهای آن است.

حقیقت ماجرا این است که در چنین شرایطی قیمت سهم‌­ها افت شدیدی داشته و فرصت بسیار مناسبی برای خرید در کف‌ها ایجاد می‌شود.

نسبت به کاتالیزورها بی تفاوت نباشید

کاتالیزورها اطلاعات و اخباری هستند که بر حرکت قیمت­ ها در بورس تاثیر می ­گذارند. اگر با تحلیل فاندامنتال یا بنیادی آشنا باشید، تاثیر این اخبار بر روند قیمت‌ها را بیشتر درک خواهید کرد. کاتالیزورها می­توانند اخبار فوری، نتایج مالی شگفت‌انگیز شرکت­‌ها، گسترش کسب و کارها، تغییر در مدیریت، وقایع و فجایع طبیعی و هرچیزی که بر قیمت­‌های بازار اثرگذار است باشند.

در بیشتر مواقع کاتالیزورها تاثیرات کوتاه مدتی دارند. بنابراین می­توانید از آن‌ها برای یافتن فرصت­‌های معامله و جلوگیری از ضرر در بورس و حتی کسب سود بیشتر استفاده کنید.

جمع بندی

به یاد داشته باشید راه‌های بیشماری برای جلوگیری از ضرر در بورس وجود دارد. این راه‌ها کم و بیش ترکیبات مختلفی از استراتژی­ هایی هستند که در این‌جا بیان کردیم.

سرمایه­ گذاری در بورس هیچ تضمینی برای سودآوری یا بازگشت سرمایه به شما نمی‌دهد. پس سعی کنید همیشه با آگاهی از ریسک­ های موجود اقدام به سرمایه­ گذاری کنید.

روش تعیین حد ضرر در معاملات بورس

مفهوم حد ضرر در سرمایه گذاری بازار بورس به چه معناست؟
حد ضرر چیست و فرمول محاسبه آن

حد ضرر در بورس یا استاپ لاس عبارت است از حداکثر مقدار سود و ضرر در بورس ضرر مجاز در یک معامله که معمولا به اختصار با عبارت SL نمایش داده می شود. به بیان دیگر حد ضرر یعنی جایی که تحلیل معامله‌گر نقض می‌شود و بازار بر خلاف پیش‌بینی معامله‌گر حرکت می‌کند. در چنین شرایطی با فعال شدن دستور حد ضرر، معامله بسته می‌شود و از زیان بیشتر معامله‌گر جلوگیری می‌کند.

حال اگر بعد از خرید یک سهم برخلاف انتظار ما قیمت آن شروع به کاهش کرد، به این معنی است که یا در محاسبات خود اشتباه کرده‌ایم یا بر خلاف روند بازار، وارد شده‌ایم و تحلیل درستی از سهم نداشتیم و در این شرایط باید صبر کنیم تا بعد از کاهش قیمت، سهام دوباره به قیمت مورد نظر ما برسد و یا بعد از اندکی کاهش بلافاصله از سهم خارج شویم.‌‌ Stop Loss نقطه‌ای است که در صورت رسیدن قیمت سهم به آن نقطه، معامله بدون هیچ گونه شک و تردید و چون و چرا خارج می‌شود. گاهی ممکن است بعد از رسیدن قیمت سهم به Stop Loss سود و ضرر در بورس و خارج شدن از معامله، بلافاصله روند قبمتی سهم تغییر کند.

معامله‌گران آماتور از اینکه برای معامله خود حد زیان تعیین کرده ابراز پشیمانی می‌کند و احتمالآ در آینده چنین کاری نخواهد کرد. اما معامله گر منطقی و با تجربه به بررسی علت و ضعف استراتژی معاملاتی خود در تعیین نقطه ورود و خروج مناسب می‌پردازد. او سعی بر این می‌کند که به مرور خطای خود را در تعیین حد ضرر کاهش دهد. بنابراین معامله گر منطقی به مرور یک استراتژی تدوین می‌کند که در شرایط مختلف بازار سوددهی را برای خود تضمین می‌کند.

یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای ابتدا باید قبل از انجام هر معامله ای یک بررسی کامل از سهامی که قصد خرید و یا فروش آن را دارد داشته باشد تا بدینوسیله بتواند حد سود و زیان را تعیین کند در صورتی که به سود مورد نظر دست یافت یا سهم به مقاومت خود رسید، از سهم خارج می‌شود زیرا هیچ سهمی برای همیشه حالت صعودی نخواهد داشت حال اگر سهام رشد نزولی پیدا کرد و به حد ضرر رسید سرمایه گذار میبایست سریعا از سهم خارج شد. با توجه به این که نوسان های بازار می تواند بسیار زیاد باشد و بستن بصورت دستی ممکن است مقدور نباشد پیشنهاد می کنیم که حتما در معاملات خود در دستورات تنظیم شده در کارگزار فارکس یا هر کارگزاری دیگر سود و ضرر در بورس حتما حد ضرر یا استاپ لاس را قرار دهید تا خود کار اعمال شود.

نکته! به اهداف خرید خود فکر کنید مانند قیمت خرید، قیمت فروش، مقدار سود و مقدار زیان است. برای سرمایه‌گذاری در بورس باید ابتدا انتظارات خود را تعریف کنیم و به سوالاتی نظیر زمان ورود یا خروج در یک سهم، سود مورد انتظار و میزان ضرری که حاضر به پذیرش آن هستیم، پاسخ دهیم.

عوامل موثر در تعیین حد ضرر:

• ‌خط روند حمایت
• ‌فیبوناچی: درصد ها و سطوح فیبوناچی قیمت های احتمالی برای حمایت و مقاومت هستند و برای انجام معاملات این قیمت ها را باید حتما از قبل بر روی چارت تحلیل تکنیکال خود علامت بزنید.
• ‌امواج الیوت
• ‌الگوهای نموداری
• ‌کف دوقلو
• ‌الگوی سروشانه
• وضعیت کلی بازار بورس
• خصوصیات فردی و روحی سرمایه گذار سهام
• مقدار ریسک
• میزان سرمایه
• قصد از سرمایه گذاری
• انتظارات از سهم
• تاریخچه نوسانات آن سهم

محاسبه حد ضرر:

‌روش‌های متعددی برای محاسبه حد ضرر در معامله وجود دارد. برخی از این روش‌ها با توجه به فاصله قیمتی از نقطه خرید سهام است و برخی توسط اندیکاتورها و ابزار تحلیل تکنیکال تعیین می‌شود. در ادامه به بررسی چند مورد از پرکاربردترین روش‌های محاسبه حد ضرر می‌پردازیم.

• تعیین حد ضرر ثابت: معامله‌گر مقدار مشخصی را به‌عنوان حد ضرر در نظر می‌گیرد و زمانی‌که قیمت به آن نقطه رسید، اقدام به فروش می‌کند.
• حد ضرر مکانیکال: حد ضرر به شیوه مکانیکال برای محاسبه و تعیین نقطه ضرر از اندیکاتورها استفاده می‌شود.
• حدضرر تکنیکال و ترسیمی: ‌برای تعیین حد ضرر به روش تکنیکال از ابزارهای ترسیم نمودار که در تحلیل تکنیکال موجود است استفاده می‌شود.

نحوه اعمال حد ضرر:

برای تعیین حد ضرر در یک معامله دو عامل مهم باید در نظر گرفته شود. یکی از این عوامل حجم معامله و دیگری قیمت سهام است. چنانچه حجم معامله به مقدار مشخصی برسد و قیمت از یک حد تعیین شده‌ای کمتر شود، حد ضرر فعال می‌شود. فعال شدن حد ضرر در یک معامله بورسی به مفهوم تثبیت قیمت پایانی سهم زیر قیمت حد ضرر است. یعنی بر اساس استراتژی که مکتوب کرده‌اید، اگر قیمت پایانی سهم شما از حد ضررتان پایین‌تر رفت، می‌بایست اقدام به فروش سهم نمایید. یکی از دلایل رعایت حد ضرر از منظر معامله گری اینست که خواب سرمایه شما را از بین می‌برد. ممکن است سهمی که شما حد ضرر آن را رعایت نکرده اید، پس از مدتی دوباره به قیمت بالای حد ضرر برگردد و شاید از نظر یک تریدر معمولی، نیاز به رعایت حد ضرر نباشد. اما یک تریدر حرفه‌ای به این نکته اینطور نگاه می‌کند که عدم رعایت حد ضرر موجب می‌شود که در یک بعد قضیه سرمایه وی از خواب زیادی برخوردار شود و از سودهای دیگر بازار باز بماند. همچنین گذشت زمان و بازنگری سهم به قیمت های قبلی موجب خستگی سهامدار و فروش در ضرر بیشتر خواهد شد.

‌مزیت تعیین حد ضرر در بورس چیست؟

یکی از مزیت‌های اصلی حد ضرر را علاوه‌ بر جلوگیری از افزایش زیان، می‌توانیم جلوگیری از خواب سرمایه نیز بدانیم.

نکته! در بازارهایی مانند فارکس مزایای تعیین حدضرر بصورت خودکار این است که شما مجبور نخواهید بود که قیمت جفت ارز را بصورت روزانه چک کنید.

جزئیات خبر

این محاسبه، اطلاعاتی مهم برای هر سرمایه‌گذار محسوب می‌شود زیرا شخص می‌تواند عملکرد سرمایه‌گذاری خود را در مقایسه با تورم و یا در مقایسه با رشد شاخص بورس و… بسنجد.

برای محاسبه‌ی درصد سود حاصل از یک سرمایه‌گذاری، ابتدا فرد باید مقدار دقیق سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید را بدست آورد.

در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری از قیمت خرید کسر شده و در آخر، سود یا ضرر سرمایه‌گذاری به دست خواهد آمد.

اگر سرمایه‌گذار، قیمت خرید اصلی خود را نداشته باشد، می‌تواند آن را از طریق کار‌گزاری خود به دست آورد.

شرکت‌های کار‌گزاری، تاریخچه خرید سهام و سایر اوراق بهادار را در اختیار مشتریان خود می‌گذارند. این اطلاعات ممکن است بصورت خام و یا پردازش شده در اختیار مشتریان باشد.

در هر حال، قیمت خرید و فروش و جزئیات سرمایه‌گذاری برای هر تراکنش ارائه می‌شود.

نکات کلیدی

• در محاسبه درصد سود یا زیان یک سرمایه‌گذاری، فرد ابتدا باید هزینه‌ی اصلی یا قیمت خرید را مشخص کند.
• در مرحله بعد، قیمت فروش سرمایه‌گذاری، از مبلغ خرید کاسته می‌شود تا سود یا زیان به دست آید.
• سود یا زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مقدار اصلی سرمایه‌گذاری یا قیمت خرید تقسیم کنید.
• در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا درصد تغییر در سرمایه به دست آید.

محاسبه سود یا ضرر در سرمایه‌گذاری

1-‌ قیمت فروش را از قیمت خرید اولیه بکاهید. نتیجه، سود یا ضرر شما از سرمایه‌گذاری خواهد بود.
2-‌ سود و زیان حاصل از سرمایه‌گذاری را بر مبلغ اصلی یا قیمت خرید سرمایه‌گذاری تقسیم کنید.
3-‌ در آخر، نتیجه را در صد ضرب کرده تا به درصد تغییر در سرمایه‌گذاری خود برسید.

اگر درصد منفی به دست آمد، نشان دهنده‌ی پایین آمدن ارزش بازار نسبت به قیمت خرید اصلی (مبنای قیمت) و در نتیجه متضرر شدن سرمایه‌گذار است.

اگر این درصد مثبت باشد، نشان دهنده‌ی افزایش ارزش بازار یا قیمت فروش نسبت به قیمت خرید اصلی و در نتیجه حاصل شدن سود در سرمایه‌گذاری است.

فرمول محاسبه درصد سود یا زیان

1-‌ کم کردن قیمت فروش از قیمت خرید، مقدار سود یا ضرر را مشخص می‌کند.

2-‌ از تقسیم مقدار پولی سود یا زیان حاصل بر قیمت خرید، رقمی اعشاری به دست خواهد آمد. این عدد، سود کسب شده را با مقدار اولیه سرمایه‌گذاری مقایسه می‌کند و نتیجه را به نمایش می‌گذارد.

3-‌ ضرب رقم به دست آمده در 100 تنها برای جا‌به‌جایی اعشار و ارائه درصد سود یا ضرر نسبت به مبلغ سرمایه‌گذاری اصلی است.

محاسبات درصد سود یا ضرر یک سرمایه‌گذاری، بدون فروش سرمایه‌گذاری نیز روندی بسیار مشابه دارد.

در زمانی که هنوز دارایی موردنظر (مثلا سهم) به فروش نرفته، قیمت فعلی بازار جایگزین قیمت فروش می‌شود.

نتیجه نیز سود (یا ضرر) غیر‌واقعی خواهد بود که به عنوان سود/زیان محقق نشده نیز شناخته می‌شود. دلیل این که به حاصل محاسبه، سود (یا زیان) غیرواقعی یا محقق نشده گفته می‌شود، این است که سرمایه‌گذاری هنوز فروخته نشده است.

به عبارت دیگر شما تا زمانی که سرمایه‌گذاری خود را نفروخته‌اید (دارایی‌تان چه سهام باشد و چه یک خانه) نمی‌توانید بگویید سود محقق شده است.

دلیل اهمیت محاسبه درصد سود یا ضرر

محاسبه سود یا زیان در یک سرمایه‌گذاری در قالب درصد بسیار اهمیت دارد. زیرا نشان می‌دهد که نسبت به مقدار مورد نیاز، چقدر سرمایه به دست آمده است.

به عنوان نمونه، اگر دو سرمایه‌گذار هر کدام 5 میلیون تومان، از سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت سود کسب کنند، هر‌دو سود یکسانی به دست آورده‌اند.

در ابتدا به نظر می‌رسد که هر دو نتیجه‌ی ثابتی داشته‌اند؛ اما اگر یکی از آن‌ها سود و ضرر در بورس هنگام سرمایه‌گذاری 20 میلیون تومان سرمایه وارد کرده باشد و دیگری با تنها 10 میلیون تومان به همین نتیجه رسیده باشد، سرمایه‌گذار دوم بهتر عمل کرده و پول کم‌تری را در معرض ریسک قرار داده است.

علاوه بر این، سرمایه‌گذار دوم می‌توانسته 10 میلیون تومان دیگر را (با در نظر گرفتن این که هر دو 20 میلیون تومان در اختیار داشته‌اند) در سهم دیگری سرمایه‌گذاری کرده و سود بیشتری به دست آورد.

مثال‌هایی از محاسبه درصد سود یا زیان

محاسبه‌ی درصد سود یا زیان، در بسیاری از سرمایه‌گذاری‌ها قابل استفاده است.

دو مثال برای محاسبه سود و زیان در زیر آورده شده:

بازدهی یک سهم در بورس

به عنوان مثال، یک سرمایه‌گذار تعداد 10 هزار سهم شرکت X را با قیمت هر سهم 3000 تومان خریداری می‌کند. بدین معنی که سرمایه‌گذاری اولیه 30 میلیون تومان است.

این 10 هزار سهم، هر کدام به ارزش 3800 تومان به فروش می‌رسند. بدین معنی که کل مبلغ فروش 38 میلیون تومان خواهد بود.

ارزش سودی که از این سرمایه‌گذاری سود و ضرر در بورس کسب شده است، 8 میلیون تومان است.

محاسبه درصد سود به صورت زیر خواهد بود:

از طرف دیگر، می‌توان سود هر سهم را به روش زیر محاسبه کرد:

محاسبه بازدهی شاخص بورس (یا هر شاخص دیگر)

اگر سرمایه‌گذاری بخواهد عملکرد شاخص بورس را محاسبه کند نیز می‌تواند از همین روش استفاده کند.

در خصوص محاسبه بازدهی شاخص بورس، فرض کنیم اگر شاخص بورس در ابتدای هفته 900 هزار و در آخر هفته، 935 هزار باشد محاسبه‌ی درصد رشد شاخص به صورت زیر خواهد بود:

ملاحضات ویژه: کار‌مزد معاملات و سود نقدی سهام

سرمایه‌گذاری بدون هزینه انجام نمی‌شود و این هزینه باید در محاسبات درصد سود یا زیان اعمال شوند. در مثال‌های بالا، کار‌مزد کار‌گزاری، کمیسیون‌ها یا مالیات در نظر گرفته نشده‌اند.

برای گنجاندن هزینه‌ی تراکنش‌ها، کار‌مزد را از سود حاصل (قیمت خرید – قیمت فروش) کم کنید.

کارمزد‌ها

در ادامه‌ی مثال سهم شرکت X، بیایید فرض کنیم فرد جمعا 530 هزارتومان به عنوان کار‌مزد معامله و مالیات پرداخت کرده است.

با در نظر گرفتن کارمزد معامله و مالیات، درصد سود کسب شده به صورت زیر محاسبه می‌شود:

می‌توان دید که کار‌مزد کار‌گزاری بیش از 1.5 درصد از بازده سرمایه‌گذاری را کم می‌کند. به بیانی دیگر، 26.66 درصد را به 24.9 درصد کاهش می‌دهد.

سود نقدی سهام

اگر سرمایه‌گذاری انجام شده هر گونه پرداخت نقدی مثل سود سهام (DPS) داشته باشد، این مبلغ نیز باید به سود اضافه شود.

سود سهام، مبلغی نقدی است که به سهام‌داران پرداخت شده و بر اساس هر سهم تنظیم می‌شود. نکته:

در مثال شرکت X، در نظر بگیریم که اگر شرکت به ازای هر سهم، 200 تومان به عنوان سود سهام پرداخت کرده باشد و سرمایه‌گذار مشمول دریافت این سود نقدی شود از آن جایی که سرمایه‌گذار مذکور 10 هزار سهم خریداری کرده بوده، 2 میلیون تومان نیز به عنوان سود نقدی سهام بدست می‌آورد.

در صورت دریافت سود نقدی سهام، درصد سود به روش زیر محاسبه می‌شود:

فرض کنیم هیچ کارمزدی برای کارگزاری وجود نداشته باشد و سهام نیز برای یک سال نگهداری شود. می‌بینیم که سود سهام، نرخ بازده سرمایه گذاری را بیش از 6 درصد افزایش داده است. به بیان دیگر، سود سرمایه‌گذاری از 26.66 درصد به 33.33 درصد افزایش یافته است.

با لحاظ هزینه‌های معامله، کار‌مزد‌ها و همچنین سود سهام، سرمایه‌گذاران می‌توانند به دید دقیق‌تری از سود یا ضرر خود در سرمایه‌گذاری دست یابند.

محاسبه سود و زیان در نرم‌افزارها و پنل‌های معاملاتی

در اغلب نرم‌افزارهای تحت وب که کارگزاری‌های بورس تهران به مشتریان خود ارائه می‌دهند سود و زیان به صورت خودکار محاسبه شده و به نمایش در می‌آید.

بنابراین کار سرمایه‌گذار بسیار ساده است و در اغلب مواقع نیازی نیست فرمول‌های فوق را بصورت دستی محاسبه کنید.