اهمیت بازارهای سهام

علاوه بر موارد مذکور، با توجه به دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، اسناد و مدارک مورد نیاز برای پذیرش در فرابورس نسبت به مدارک الزم برای پذیرش در بورس کمتر بوده و این مهم به طرز محسوسی دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.

بازار فرابورس چیست و چه تفاوتی با اهمیت بازارهای سهام بورس دارد؟

احتمالا شما هم نام بازار فرابورس زیاد به گوشتان خورده باشد، بازاری که به عنوان یکی از انواع بازارهای بورس در ایران فعالیت می‌کند و البته تفاوت‌هایی با بورس اوراق بهادار دارد. در این مقاله می‌خواهیم بدانیم فرابورس چیست و چه تفاوتی با بورس دارد؟

بورس و فرابورس ، گزینه‌هایی جذاب برای سرمایه‌گذاران

چند سالی است که اغلب مردم بنا به شرایط اقتصادی، جهت حفظ ارزش سرمایه خود دست به فعالیت‌های اقتصادی و شبه اقتصادی می‌زنند که در این بین یکی از بهترین روش‌ها، ورود به بازار سرمایه است. بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند.

همین اول بطور خلاصه می‌توان گفت شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار را ندارند، در بازار فرابورس به معامله سهام خود می‌پردازند. برای ورود به بحثِ تفاوت این دو بازار سرمایه، ابتدا بهتر است هر یک از این دو را بشناسیم.

بازار بورس چیست؟

اقتصاددانان، در تعریف بورس، آن را بازاری می‌دانند که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود. در ایران و در بحث آموزش بورس ما سه نوع بازار بورسی داریم: بورس اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی.

به بورسی که در آن دارایی ‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی (اسنادی مثل سهام و اوراق مشارکت) معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار؛ و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا اطلاق می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد.

البته مدل دیگری از بورس نیز به اسم بورس ارز رایج است که اگرچه در ایران این بورس راه نیافتاده است، اما باید بدانید که در آن‌جا، ارز رایج سرزمین‌ها معامله می‌‌شود.

در مقاله «آشنایی با سرمایه گذاری در بازار بورس» مفصلا درمورد اینکه بورس چیست و چه ساز و کاری دارد صحبت کردیم.

تعریف بازار فرابورس چیست؟

دومین بازار سرمایه ایران با نام فرابورس به انگلیسی: Over the Counter Market (به اختصار OTC) در ابتدای آبان‌ماه سال 1387 با مجوز شورای عالی بورس شکل گرفت.

فرابورس همانند بورس یک بازار است که در آن سهام شرکت‌ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت گذاری می‌شود. با این تفاوت که به دلیل راحت‌تر بودن فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن، شرکت‌‌های کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.

مهم ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت طیف وسیعی از بنگاه های اقتصادی به منظور تامین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این رو رویه های پذیرش شرکت ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ای در فرابورس رقم خورده است که شرکت ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و بتوانند از تمامی مزایای شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

فرابورس به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه کشور، ابزارهای تامین مالی متنوعی را برای بنگاه های اقتصادی فراهم آورده و بر اساس شرایط فعالیت هر بنگاه، گزینه های مناسبی را به منظور بهره مندی حداکثری از مزایای بازار سرمایه پیشنهاد می کند.

وجود فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده اهمیت بازارهای سهام است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.

قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

فرابورس برای عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام‌های بازار یک، بازار دو، بازار سه(عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط دارد که در ایران بازار یک، دو و پایه رایج هستند.

آیا خرید سهام در بازار بورس و فرابورس تفاوتی دارد؟

خرید و فروش در بورس به واسطه کارگزاران (نقش نماینده خریدار و یا فروشنده) که متولی اصلی انجام خرید و فروش در این بازار محسوب می شوند انجام می‌گردد،

در فرابورس نیز کارگزاران مسئولیت انجام خرید و فروش‌ها را بر عهده دارند. در این بازار کارگزاران حکم واسطه بین خریدار و فروشنده داشته و کلیه معاملات سهام و اوراق بهادار در فرابورس از طرف آن‌ها انجام می شود.

معاملات سهام در بازار فرابورس هم از شنبه تا چهارشنبه، ساعت 9 صبح تا 12:30 انجام می‌شود. البته از ساعت 8.30 تا 9 صبح، زمان پیش‌گشایش بازار است و امکان سفارش‌گذاری وجود دارد.

بنابراین این نکته این گفتنی است که شما با دریافت کد معاملاتی از یک کارگزاری، هم می‌توانید در بازار بورس و هم در فرابورس مشغول به معامله سهام شوید. به عبارت دیگر، سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کدمعاملاتی قابل خرید و فروش است. برای یک سرمایه‌گذار فرآیند خرید و فروش سهام در بورس و فرابورس تفاوتی ندارد.

تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس چیست؟

تفاوت های اصلی بازار بورس و فرابورس به شرح زیر است:

1. در واقع تفاوت اصلی بین بورس و فرابورس شرایط پذیرش شرکت‌ها در این دو بازار است. که در بورس شرایط سخت‌ گیرانه‌تر از فرابورس است.
2. قوانین سخت‌گیرانه بورس سبب شده که نمادهای پذیرفته شده در آن ریسک کمتری را نسبت به فرابورس متحمل شوند. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار است.
3. تقسیم بندی‌ بازارها در بورس و فرابورس متفاوت است. فرابورس دارای هفت بازار: اول، دوم، سوم (عرضه)، ابزارهای نوین مالی، پایه، شرکت‌های کوچک و متوسط و ابزار مشتقه است، اما بورس فقط دارای دو بازار اول و دوم است.
4. کارمزد خرید و فروش در فرابورس کمی کمتر از بازار بورس است.
5. دوره ثبت شرکت‌ها در فرابورس به علت ساده‌تر بودن شرایط پذیرش نسبت به بورس، کمتر است.

تا اواخر سال 98 یکی از تفاوت‌های بازار فرابورس با بورس نبود حجم مبنا در فرابورس بود. به تازگی قانون جدیدی تصویب شد که طبق آن به نمادهای فرابورسی هم حجم مبنا تعلق خواهد گرفت و دیگر نمی‌شود حجم مبنا را به عنوان تفاوت این دو بازار در نظر گرفت.

انواع بازارهای بورس و فرابورس

مهم‌ترین تفاوت میان بورس و فرابورس شرایط و فرآیند ثبت شرکت‌ها در این دو بازار است. بر این اساس بورس و فرابورس همانطور که گفته شد هریک به بازارهای مختلفی تقسیم می‌شوند، که این تقسیم‌بندی بصورت زیر است:

• بورس (بازار اول و دوم)
• فرابورس (بازار اول – بازار دوم – بازار سوم – بازار پایه – بازار ابزارهای نوین مالی، بازار مشتقه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط)

آشنایی با بازارهای فرابورس

بر اساس دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس، 7 بازار مجزا با کارکردهای متنوع برای پذیرش و معامله انواع اوراق بهادار و ابزار مالی در فرابورس ایجاد شده است.

متداول‌ترین بازاها در فرابورس ایران بازار اول، دوم و پایه هستند. که به همین ترتیب و براساس شرایط و قوانینی که دارند، ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها افزایش پیدا می‌کند. یعنی نمادهایی که در بازار اول فرابورس درج شده‌اند کم ریسک‌تر از نمادهای بازار دوم هستند و به همین ترتیب نمادهای بازار اول و دوم ریسک کمتری نسبت به بازار پایه دارند. در ادامه هریک از این بازارها را شرح می‌دهیم.

• در بازارهای اول، دوم و بازار شرکت های کوچک و متوسط، پذیرش و معاملات سهام شرکت های سهامی عام صورت می‌گیرد.
• در بازار سوم عرضه اوراق بهادار مانند سهام شرکت های سهامی، حق تقدم سهام، پذیره نویسی سهام و
  سایر اوراق بهادار انجام می گیرد.
• در بازار ابزارهای نوین مالی کلیه ابزارهای مالی که به تائید شورای عالی بورس رسیده قابل پذیرش و معامله است از جمله این ابزارها می‌توان به انواع اوراق مشارکت، انواع گواهی سرمایه گذاری و انواع صکوک اشاره کرد.
• بازار مشتقه نیز برای معاملات اوراق اختیار خرید و اوراق اختیار فروش ایجاد شده است.
• بازار پایه نیز در جهت برنامه های توسعه کشور ایجاد شده و براساس یکی از الزامات ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه و ماده ۳۶ احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور است، که می‌گوید هر شرکت سهامی عام باید سازوکار معاملاتی داشته باشد و باید پذیرش شود.

لازم به ذکر است بازار پایه که قبلا شامل بیش از 100 سهم در بازارهای پایه‌ الف، ب و ج بود، بر اساس تقسیم‌بندی جدید بیشتر تحت کنترل قرار می‌گیرد و به سه دسته تابلوی پایه زرد، پایه نارنجی و پایه قرمز تقسیم شود.

تفاوت فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس

همانطور که گفتیم، شرایط ثبت شرکت‌ها در فرابورس ساده‌تر از بورس است تا شرکت‌هایی که امکان ثبت در بورس را ندارند، هم بتوانند در فرابورس درج نماد بشوند. قوانین و شرایط ثبت شرکت‌ها در بازارهای بورس و فرابورس به شرح جدول زیر است:

مزایای ثبت شرکت‌ها در بازار فرابورس چیست؟

طبق قوانین، همه مزایای موجود برای سازمان‌های پذیرفته‌ شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در فرابورس نیز تعریف شده‌اند، اما می‌توان به چند مورد به عنوان مزایای ثبت یک شرکت در فرابورس اشاره کرد:

تامین مالی:

مهم ترین کارکرد بورس هـای اوراق بهـادار، امکـان تـامین مـالی ارزان قیمـت و در دسـترس، از عمـوم مـردم و سرمایه گذاران است. شرکت های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار علاوه بر تامین مـالی از طریـق فـروش سهام خود، در صورت نیاز به منابع مالی جدید، امکان صدور سهام جدید و واگذاری آن به مردم را دارا هستند؛ منـابع مالی حاصل از افزایش سرمایه ارزان قیمت بوده و ریسک فعالیت شرکت را افزایش نمی‌دهد.

معافیت مالیاتی:

شرکت های پذیرفته شده در فرابورس ایران امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا 10 درصد درآمد خـود را پس از پذیرش و عرضه سهام در فرابورس دارا هستند.(شرکت های حاضر در بـازار پایـه از شـمول ایـن معافیت مستثنی هستند.)

تخفیف مالیات نقل و انتقال:

مالیات نقل و انتقال سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس، 1.0 درصد ارزش معامله اسـت؛ این نرخ از مالیات 4 درصدی ارزش اسمی شرکت های خارج از بورس یا فرابورس به مراتب کمتـر بـوده و مطلوبیت بیشتری را برای سهامداران و سرمایه گذاران شرکت ها فراهم می‌آورد.

معرفـی شرکت بـه بـازار:

با توجه به انعکاس اخبار و قیمت سهام شرکت های پذیرفته شده در سایت رسـمی فرابـورس، رسـانه هـا و سایر پایگاه های اطالع رسانی ، نام و برند شرکت های حاضر در فرابورس به صـورت روزانـه منتشـر شـده و موجب معرفی شرکت به آحاد جامعه، سرمایه گذاران، مشتریان و سایر افراد ذینفع می شود.

شفافیت اطلاعاتـی:

با توجه به انعکاس اطالعات مالی شرکت های پذیرفته شده در سایت رسمی سازمان بورس و اوراق بهـادار و شرکت فرابورس ایران و دسترسی عموم عالقه مندان به اطلاعات قابل اتکا و استاندارد شـده، مخاطبـان شرکت افزایش یافته و افراد حقیقی یا حقوقی بیشتری به سرمایه گذاری در شرکت ترغیب می شوند.

کشف عادلانـه قیمت سهـام:

قیمت شناسایی شده در مبادالت سهام در بورس ها از برآیند عرضه و تقاضای سهام توسط عمـوم فعـالان بازار به دست می‌آید و قیمتی رسمی محسوب شده و مبنایی برای تعیین ارزش شرکت محسوب می شود.

وثیقه گذاری سهـام:

شبکه بانکی کشور، سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران یا فرابورس ایران را به عنـوان دارایـی قابل قبول به منظور وثیقه گذاری و اخذ تسهیلات به رسمیت می شناسد؛ از ایـن رو سـهامداران عمـده و سایر سهامداران شرکت ها می توانند از طریق توثیق سهام شرکت مورد نظر خود، نسبت بـه اخـذ تسـهیلات اقدام کنند.

امکان توزیع اوراق بهادار در بازار ابزار نوین مالی:

شرکت‌‌های فعال در فرابورس این امکان را دارند تا منابع مالی طرح‌های دلخواه خود را تا سقف ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه، توسط توزیع اوراق تامین کنند.

علاوه بر موارد مذکور، با توجه به دستورالعمل پذیرش، عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار در فرابورس ایران، اسناد و مدارک مورد نیاز برای پذیرش در فرابورس نسبت به مدارک الزم برای پذیرش در بورس کمتر بوده و این مهم به طرز محسوسی دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها را کاهش می‌دهد.

مزایای بازار فرابورس برای سرمایه گذاران چیست؟

فرابورس سرمایه گذاران خود را از بسیاری از مزایای بورس مانند: شفافیت و اعتبار قیمت سهام، نظارت دقیق توسط سازمان بورس، شفافیت مکانیسم عرضه و تقاضا در قیمت سهام، سرمایه‌گذاری امن و مطمئن، امکان سرمایه گذاری با مبالغ کم و نقدشوندگی خوب بهره‌مند می‌کند.

از دیگر مزایای سرمایه گذاری در فرابورس می‌توان به کمتر بودن کارمزد خرید و فروش سهم فرابورسی نسبت به سهام بورسی اشاره کرد.

مزیت مهم دیگر آن کاهش مالیات نقل و انتقال سهام آنها می باشد. در حقیقت در معامله یک سهم در نرخ ۱۰۰۰ ریال از ۴۰ ریال برای هر سهم در خارج از بورس به ۵ ریال برای هر سهم در بازار فرابورس منجر خواهد شد. همچنین نقل و انتقال سهام به صورت آسان، سریع و کم هزینه انجام خواهد شد.

نتیجه‌گیری

با توجه به تمامی مطالب گفته شده تا به اینجا، سرمایه گذاری در سهام بورسی ریسک کمتری نسبت به سرمایه گذاری در سهام فرابورسی دارد. کاهش ریسک در بورس همچنین بر نقد شوندگی و انتظارات آتی سهام تاثیرگذار است.

از طرفی سهولت پذیرش شرکت‌ها در فرابورس بیشتر از بورس بوده و همچنین کامزد خرید و فروش در فرابورس کمتر از بورس است. تمامی این عوامل فرابورس را همانند بورس به گزینه‌ای جذاب برای سرمایه گذاران تبدیل کرده است.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.

به مناسبت روز جهانی پیشگیری از خودکشی: چرا معامله‌گران ارزهای دیجیتال دست به خودکشی می‌زنند؟

دیروز (۱۰ سپتامبر) روز جهانی پیشگیری از خودکشی بود. هر ساله بیش از ۷۰۰٬۰۰۰ نفر در جهان به‌خاطر اقدام به خودکشی جان خود را از دست می‌دهند. مشخص نیست چه تعداد از این ۷۰۰٬۰۰۰ نفر معامله‌گر ارزهای دیجیتال یا دیگر بازارهای مالی هستند. با این حال، در سرویس خبری گوگل نیوز بیش از ۱۲۰٬۰۰۰ مطلب مرتبط با خودکشی افراد فعال در حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارد که ۳۹٬۷۰۰ مورد آن مربوط به ۱۲ ماه گذشته است.

به گزارش کریپتو اسلیت، در بریتانیا، خودکشی اصلی‌ترین عامل مرگ میان افراد زیر ۳۵ سال است. در مقیاس جهانی هم مرگ بر اثر خودکشی رتبه پنجم بین عوامل اصلی مرگ افراد زیر ۴۵ سال را دارد. طبق آمارهای نشریه فوربز (Forbes)، ارزهای دیجیتال بیشترین محبوبیت را از نظر رده سنی، بین افراد زیر ۴۹ سال دارند. این یعنی نوعی هم‌پوشانی سنی بین کاربران ارزهای دیجیتال و افرادی وجود دارد که به‌خاطر خودکشی جان خود را از دست می‌دهند.

دانشگاه اوپن انگلستان (The Open University of UK) در سال ۲۰۲۰ تحقیقی درباره ارتباط بین نوسانات بازار سهام و آمار خودکشی انجام داد که نشان می‌دهد بین این عامل و خودکشی افراد (چه مرد و چه زن)، هم‌بستگی وجود دارد. در متن گزارش مربوط به این تحقیق گفته شده است که به غیر از گونه «انسان خردمند»، شواهد قطعی برای اثبات وجود رفتار خودکشی بین سایر جانداران دیده نشده است. به همین خاطر می‌توان گفت خودکشی رفتاری مختص به انسان‌هاست که جامعه نیز در آن نقش دارد.

پیش از انتشار این تحقیق، یعنی قبل از سال ۲۰۲۰، ماهیت میم استوک‌ها (چیزی شبیه به میم کوین‌ها در بازار سهام) هنوز به وجود نیامده بود. انجمن وال‌استریت بتز (WallStreetBets) در شبکه اجتماعی ردیت (Reddit) که اطلاعات بسیاری از این میم استوک‌ها بین کاربران آن ردوبدل می‌شود، در سال ۲۰۱۹ چیزی حدود یک‌میلیون عضو داشت؛ اما اکنون تعداد مشترکان آن به بیش از ۱۲میلیون کاربر می‌رسد.

نمودار رشد تعداد مشترکان انجمن وال‌استریت بتز در ردیت.

در ژانویه سال ۲۰۲۰ (دی ۹۸)، یک مرد جوان ۲۰ ساله به نام الکس کرنز (Alex Kearns)، زمانی که حساب کاربری‌اش در کارگزاری رابین‌هود (Robinhood) را بررسی می‌کرد، در بخشی از حساب خود با رقم منفی ۷۳۰٬۰۰۰ دلار مواجه شد. کرنز به اشتباه تصور کرده بود که این ۷۳۰٬۰۰۰ دلار بدهی او به رابین‌هود را نشان می‌داد؛ اما این عدد تنها قدرت خرید او را نمایش می‌داد و ارتباطی با موجودی حساب یا بدهی او به رابین‌هود نداشت. متأسفانه همین اشتباه و البته شیوه بد نمایش رقم قدرت خرید در پلتفرم رابین‌هود باعث شد تا این جوان ۲۰ ساله که موفق به پاسخ‌گرفتن به‌موقع از پشتیبانی رابین‌هود نشده بود، دست به خودکشی بزند.

رابین‌هود بعد از این جریان متعهد شد تا شیوه نمایش اطلاعات حساب‌های کاربری را در پلتفرم خود تغییر دهد و از طرف خانواده کرنز ۲۵۰٬۰۰۰ دلار به یک مؤسسه خیریه فعال در زمینه پیشگیری از خودکشی کمک کرد.

در اکتبر سال ۲۰۲۰ (مهر ۹۹) نیز یک مرد هندی که به‌خاطر ضرر در معاملات بیت کوین بدهی سنگینی به بار آورده بود، دست به خودکشی زد. گفته می‌شود او مقدار زیادی پول از افراد مختلف قرض گرفته بود تا با آن معامله ارز دیجیتال انجام دهد.

کمی نزدیک‌تر و به دنبال سقوط بی‌سابقه قیمت لونا در مه (اردیبهشت) امسال و همین طور ورشکستگی پلتفرم وام‌دهی سلسیوس (Celsius)، گزارش‌های زیادی از مرگِ بر اثر خودکشی افرادی منتشر می‌شد که به‌خاطر این اتفاقات پس‌انداز زندگی خود را از دست داده بودند.

مجموعه سیف ترید (Safe Trade) نیز به‌تازگی مطالعه‌ای انجام داده است که نشان می‌دهد کره جنوبی، چین، هند و ترکیه بیشترین آمار خودکشی‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال را دارند.

کشورهایی که بیشترین آمار خودکشی‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال را به خود اختصاص داده‌اند.

در سال ۲۰۱۸ و پس از سقوط تاریخی بیت کوین از ۲۰٬۰۰۰ دلار به ۶٬۰۰۰ دلار، یک خط تلفن ویژه پیشگیری از خودکشی بالای صفحه انجمن «r/cryptocurrency» ردیت نصب شد. از آن زمان به بعد، این شماره تلفن به‌عنوان نشانه‌ای از رسیدن بازار نزولی به پایان یا کف قیمت در نظر گرفته می‌شد. برخی از کاربران ردیت می‌گویند روند نزولی فعلی هنوز به کف خود نرسیده است، چون شماره تلفن پیشگیری از خودکشی هنوز بالای صفحه انجمن ارز دیجیتال ردیت نصب نشده است.

نگرش عادی کاربران به چنین موضوع دردناکی، چیزی است که هنگام افزایش اهمیت بازارهای سهام قیمت‌ها و در طول بازارهای صعودی به آن اشاره‌ای نمی‌شود. با این حال، در طول بازارهای نزولی هم نباید بدون هیچ بررسی و ملاحظه‌ای این سوژه را در رسانه‌ها مطرح کرد؛ دورانی که بسیاری از کاربران در آن شاهد کاهش چشم‌گیر ارزش سرمایه خود بوده‌اند. ضمن اینکه اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی فضای ارزهای دیجیتال نیز می‌تواند این معضل را بزرگتر کند.

برای مقابله با مشکلات اقتصادی که در سراسر جهان همه‌گیر شده است و همین طور آمادگی برای حرکت احتمالی اقتصاد به‌سمت رکود، همه باید آگاهی خود را از امور مالی بیشتر کنیم. باید تنها کسانی که به معنی واقعی کلمه خطرات موجود در بازارهای مالی را درک کرده‌اند، از ابزارهایی مثل معاملات فیوچرز (Futures)، آپشنز (Options) و هر نوعی از اهرم‌های معاملاتی استفاده کنند.

یادگیری نحوه تشخیص طرح‌های پامپ و دامپ، رعایت نکات امنیتی هنگام کار با برنامه‌های غیرمتمرکز (DApp)، اجتناب از درگیرشدن با کلاهبرداری‌های فیشینگ و حفظ امنیت کیف پول‌های ارز دیجیتال نیز در کنار آموزش امور مالی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.

مجموعه بلک راک (Blackrock) چندی پیش گزارشی را منتشر کرد که نشان می‌دهد کمتر از اهمیت بازارهای سهام ۵۰درصد مردم درباره تصمیم‌گیری‌های مالی خود احساس اطمینان می‌کنند. از طرفی تعداد کاربرانی که با استفاده از تلفن‌های همراه خود اقدام به سرمایه‌گذاری در بازار سهام آمریکا می‌کنند، رو به افزایش است و جمعیت کاربران این برنامه‌های کاربردی از ۳۵.۶میلیون نفر در سال ۲۰۱۷ به ۱۵۰میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است.

آموزش کلیدی است که با استفاده از آن می‌توان مطمئن شد که افراد سرمایه‌گذاری امنی را تجربه می‌کنند و بیشتر از توان خود پول به معامله در بازارهای مالی اختصاص نداده‌اند.

اهمیت بازارهای سهام

چگونه یک کشور بین المللی می شود؟

محمود سریع القلم
کانونی ترین علّتی که یک کشور بین المللی می شود، ساختار اقتصادی آن است. به محض اینکه دولتی تصمیم گرفت و مقرر کرد مسئولیت تولید، توزیع، کسب درآمد، ایجاد اشتغال و معاش مردم نزد او باشد، ضرورت بین المللی شدن اقتصاد و کشور خود را از میان برداشته است. نمونۀ بارز این وضعیت، اتحاد جماهیر شوروی است. در مقابل، وقتی دولتی زنجیره تولید، مصرف، درآمد و اشتغال را به بخش خصوصی محوّل کند، مجبور می‌شود نظام اقتصادی خود را در معرض اقتصاد بین الملل قرار دهد. بخش خصوصی به قیمت، فروش، بهینه سازی مواد اولیه، رقابت، کیفیت خدمات، زمان، کارآمدی و وضعیت بازار حساس است. بخش خصوصی ساختاری دارد که اجازه نمی‌دهد کارمند تا ساعتِ 10 صبح مشغول صرف صبحانه باشد یا با مشتری بد رفتاری کند یا کالای نا مرغوب عرضه کند. هر لحظه و هر رفتار با اهمیت است. علاوه بر بازار و رقابت داخلی، بخش خصوصی به محض ورود به بازارهای خارجی مجبور است کارآمد و رقابتی باشد. اگر صنعت خودرو در 10 کشور دیگر فروش داشت و با هیوندای و تویوتا رقابت می کرد آیا می توانست به تولید خودروی بی کیفیت ادامه دهد؟ زیمنس در 80 کشور فعالیت می کند. در محافل صنعتی جهان، دقت، زمان شناسی، کیفیت و برنامه ریزی زیمنس زبانزد همگان است. چه در صحنۀ داخلی و چه بین المللی، اگر ساختار رقابتی نباشد، چه دلیلی دارد شرکتی به کیفیت اهمیت دهد؟ وقتی رقابت نباشد، چه اهمیتی دارد که مشتری رضایت داشته باشد؟ صنعت خودروی کره جنوبی بیست سال در صحنۀ جهانی زحمت کشید تا در کنار صنعت خودروی آمریکا، ژاپن و آلمان قرار گیرد. شرکت هواپیمایی ترکیه، هتل داری، صنعت رستوران و مراکز خرید این کشور چند دهه با فرانسه و ایتالیا رقابت کردند تا کشورشان را در 10 کشور اول مقصد توریسم جهان قرار دهند.
بین المللی شدن اقتصاد یک کشور، پی آمد بسیار تعیین کننده‌ای نه تنها در تولید و معاش، بلکه در شخصیت و رفتار آحاد یک جامعه دارد. شفافیت قوانین، مقررات، سیاست گذاری ها و آیین نامه ها. به محض اینکه شرکتی بین المللی شد، باید عملیات و گردش کار خود را شفاف سازی کند چون به محض کوچک ترین تقلب، حیله گری، حساب سازی و تزویر، اعتماد، جایگاه و ارزش سهام خود را در بازار از دست می دهد. رقابت و بازار، درستکاری را هم به دنبال می آورد نه ضرورتاً به واسطه مبانی اخلاقی بلکه به موجب اعتماد سازی، جلب مشتری و با هدف افزایش فروش و سهم بازار. شفاف سازی سازمانی، شفافیت رفتاری افراد را به دنبال می آورد. اقتصادِ یک کشور نمی تواند بین المللی شود ولی در هاله ای از ابهام، مدیریت سازمان های موازی، گیر و دار بوروکراسی، بازی با آمار و تغییر خلق‌الساعه سیاست گذاری‌ها بماند. همین که اقتصاد بین المللی شد، مجبور است شفاف باشد. جالب توجه اینکه حکومتِ ویتنام، متمرکز، اقتدارگرا و کمونیستی ولی اقتصاد آن بین المللی، شفاف و رقابتی است. مالزی، سنگاپور، ترکیه، اندونزی و مکزیک نیز در این چارچوب قرار می‌گیرند. استنتاج مقایسه ‌ای این کشورها، این اصل را اثبات می کند که دموکراسی ضرورتاً مقدمۀ رشد و توسعۀ اقتصادی نیست. در کلِ جهان ظاهراً فقط در یک کشور، تقدم و تأخر توسعه اقتصادی و توسعه سیاسی بحث می شود. بقیۀ حاکمیت ها عموماً مستقل از ماهیت نظام سیاسی آن ها، تصمیم گرفته اند اقتصاد و بین المللی شدن اقتصاد را مبنا قرار دهند. چندین دهه است در کشور بحث شایسته سالاری می شود. وقتی 85درصد اقتصاد یک کشور نزد نهاد دولت است، تحقق شایسته سالاری در نظام اجتماعی امری نزدیک به محال است. چندین دهه است در کشور بحث می شود چگونه از مدیریت های فردی به مدیریت های سیستمی حرکت کنیم. تنها با اقتصادِ غیر دولتی و بین المللی شدن اقتصاد، مهارت و سیستم اولویت پیدا می کنند. چندین دهه است در کشور بحث کارآمدی و مبارزه با فساد مالی و اداری در جریان است. اگر فعالیت و نظام بانکی به معنای دقیق و عملیاتی کلمه، خصوصی باشد، هیچ گاه بانک خصوصی 65 میلیون یورو بدون وثیقه به فردی وام نمی دهد و وقتی هم وام داد آن قدر مکانیزم های نظارتی دارد که پروژه ها را تا سه سال به اتمام می رساند. چندین دهه است نسبت به فرار سرمایه ابراز نگرانی می شود. ناکارآمدی ها و دخالت های دولتی است که اقتصاد ناسالم و بی ثباتی به بار می آورد و زمینه های فرار سرمایه را فراهم می کند. مشخصا با چنین شرایطی نمی توان وارد عرصه بین المللی شد و بین المللی عمل کرد.

فعالیت این سایت بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران می‌باشد.
تمام حقوق برای پیشخوان محفوظ است. استفاده از مطالب و تصاویر این سایت فقط با ذکر نام پیشخوان و درج لینک به این سایت مجاز است.
دربارهٔ ما | تبلیغات در پیشخوان

پرونده تابستانی شاخص کل قرمز بسته می شود؟

در حالی بورس پا به هفته پایانی تابستان می گذارد که نگاهی به متغیرهای کلیدی بازار سهام، نویدبخش هفته روشنی نیست؛ بازارهای جهانی،‌ آینده مبهم برجام و نرخ بهره بین بانکی سه عاملی هستند که احتمالا معاملات این هفته بورس را تحت تاثیر قرار می دهد. به نظر می رسد که شاخص کل و شاخص هم وزن این هفته را هم با بازدهی منفی پشت سربگذارند.

بورس هفته پایانی تابستان را در حالی آغاز خواهد کرد که تابستان سردی را پشت سرگذاشت. آمار و ارقام هفته گذشته بازار سهام و نگاهی به متغیرهای کلیدی بورس نشان می دهد که احتمالا فعلاً خبری از برگشت شاخص کل به روند صعودی نباشد. در گزارش های قبلی اشاره شد که حال و هوای این روزهای بورس از جنس نااطمینانی است و در این شرایط، محتمل ترین سناریو ادامه رکود معاملاتی است.

داستان تورم و رکود اقتصادی، فعلاً خوشایند نیست

آخرین آمار منتشر شده از شاخص قیمت مصرف کننده آمریکا نشان می دهد که برخلاف انتظارها، فعلاً تورم کنترل نشده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده تورم کلی آمریکا در ماه آگوست با کاهش ۰.۲۳ واحد درصدی به ۸.۲۵ درصد رسیده است. با وجود کاهش تورم در ماه گذشته میلادی دو نکته نگران کننده وجود دارد. اولاً کاهش تورم در این ماه کم تر از انتظارات بوده و از شیب کاهشی آن کاسته شده است. تورم ماه جولای کاهش ۰.۵۲ واحدی درصدی را ثبت کرده بود. ثانیاً برخلاف تورم کلی ، تورم هسته (بدون احتساب غذا و انرژی) در ماه آگوست نه تنها صعودی بوده بلکه بر شیب افزایش آن افزوده شده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده، تروم هسته آمریکا با افزایش ۰.۳۶ واحد درصدی نسبت به جولای به ۵.۹۹ درصد رسیده است. این در حالی است که تورم هسته در ماه جولای افزایش ۰.۲ واحد درصدی را ثبت کرده بود.

هرچند ماه گذشته میلادی این امیدواری ایجاد شده بود که با کاهش تورم،‌ از شدت سیاست‌های انقباضی فدرال رزرو کاسته شود اما این اعداد نشان داد که همچنان باید منتظر افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو و سایر بانک‌های مرکزی جهان باشیم. موضوعی که با واکنش بازارهای جهانی همراه شد.

بنابراین به نظر می رسد، ‌یکی از ریسک های اصلی بازار سرمایه ایران که یک بازار کامودیتی محور است، نه تنها تعدیل نشده بلکه بر ابعاد آن افزوده شده است.

دلار برگ برنده بورس می شود؟

اگر همین چند هفته گذشته بازار سهام به استقبال برجام رفته بود و نمادهای ریالی بازار، با افزایش حدود ۳۰ درصدی همراه شدند، حالا ورق برگشته و برجام از دید بورس به پایان خود رسیده است. نمادهای ریالی هم راه رفته را برگشتند و در دو هفته گذشته اصلاح حدود ۲۰ درصدی را تجربه کردند. قیمت دلار که اواخر مرداد ماه تا کانال ۲۸ هزار تومان هم پایین آمده بود، حالا دوباره وارد کانال ۳۱ هزار تومان شده است.

اما با توجه به اهمیت نمادهای دلاری و کامودیتی محور، آیا این رشد دلار محرک بازگشت شاخص کل می شود؟ در شرایط کلی یک رابطه مثبت میان قیمت دلار و شاخص کل برقرار است. اما چند عامل بازگشت بازار سهام را اهمیت بازارهای سهام حداقل در کوتاه مدت با چاشنی دلار را تردید روبرو می سازد؟

نکته اول اینکه همچنان شرایط برزخی برجامی ادامه دارد؛ هرچند که برجام در دورترین حالت ممکن طی چند وقت گذشته قرار دارد اما همچنان شکست آن رنگ قطعیت به خود نگرفته است. همین موضوع می تواند با تشدید نااطمینانی به عنوان سرعت گیر بازار سهام عمل کند. به ویژه آنکه گفته می شود ادامه مذاکرات به بعد از انتخابات میان دوره ای آمریکا موکول شده است.

نکته دومی که باید توجه داشت این است که در صورت شکست برجام، حداقل با یک شوک منفی ناشی از تشدید تحریم های اقتصادی روبرو هستیم. به بیان دیگر،‌ هر چند در میان مدت احتمالا شاهد حرکت همسوی دلار و شاخص کل خواهیم بود اما در ابتدا بورس با یک شوک منفی ناشی از بازگشت احتمالی تحریم ها روبرو خواهد بود. به ویژه اینکه در این زمان،‌ احتمالا شاهد همراهی اروپا با آمریکا خواهیم بود. هرچند در دفعه گذشته هم عملاً اروپا با آمریکا همراهی کرد اما حداقل در فضای رسانه ای،‌ به انتقاد از سیاست های آمریکا و ترامپ می پرداخت. همین موضوع می اهمیت بازارهای سهام توان جو روانی منفی را به اقتصاد ایران و بازار سهام منتقل کند. به ویژه آنکه اقتصاد ایران طی چند سال گذشته و به طور مشخص در طول دهه ۹۰ بسیار آسیب پذیرتر شده است.

نکته سوم هم به شرایط بازارهای جهانی باز می گردد؛ همانگونه که اشاره شد،‌ فعلاً نمی توان انتظار بهبود شرایط بازارهای کامودیتی را داشت و همین موضوع می توان اثر افزایش قیمت دلار بر صورت های مالی شرکت های صادرات محور را تا حدودی خنثی کند.

بنابراین به نظر می رسد حداقل در کوتاه مدت، افزایش قیمت دلار نتواند به عنوان یک محرک برای بازار سهام و شاخص کل عمل کند.

نرخ بهره بین بانکی

مسئله سوم به افزایش نرخ بهره بین بانکی باز می گردد؛ نرخ بهره بین بانکی در هفته منتهی به ۲۳ شهریور دوباره به مرز ۲۱ درصد نزدیک شد. هر چند که بارها گفته شده است این نرخ با توجه به سازوکار سیاست پولی کشور،‌ نمی تواند تغییر بسزایی بر بورس تهران داشته باشد، اما یک جو روانی میان معامله گران شکل گرفته است و این افزایش می تواند به عنوان یک سیگنال منفی برای بازار تلقی شود

پیش بینی بورس در هفته پایانی تابستان

به گزارش اقتصاد آنلاین ، با توجه به موارد گفته شده به نظر می رسد که بازار سهام این هفته نیز همراه با افزایش عرضه باشد و شاخص کل به روند نزولی خود ادامه دهد. شاخص هم وزن هم که چند هفته ای روند متفاوتی را از شاخص کل در پیش گرفته بود،‌ به نظر می رسد این هفته به دلیل رکود معاملات و افزایش عرضه در کلیت بازار، بازدهی منفی را ثبت کند. در نقطه مقابل با توجه به نزدیک شدن به محدوده حمایتی شاخص کل و برخی از نمادهای اثرگذار بازار، این احتمال وجود دارد که شاهد نوسان های مثبت در این هفته باشیم اما به نظر می رسد که روند کلی بورس این هفته نزولی باشد.

توضیحات سازمان بورس از وضعیت این روزهای بازار سهام

سازمان بورس با تاکید بر اینکه روند بازار سرمایه معلول تحولات در بخش حقیقی اقتصاد است، اعلام کرد: دولت و مجلس در تعامل حداکثری با هم اولویت حمایت از تولید در کشور را با جدیت دنبال می‌کنند و در جهت کاهش سودآوری و تضعیف بنگاه‌های تولیدی حرکت نمی‌کنند.

به گزارش ایران اکونومیست، سازمان بورس و اوراق بهادار پیرو انتشار مطلبی در روزنامه مردم سالاری با عنوان «حل مشکل بورس به روش دولت رئیسی» توضیحاتی منتشر شد که در ادامه آن را می‌خوانید.

براساس اطلاعات ارائه شده از سوی سازمان بورس، اگر چه در تیرماه سال ۱۴۰۱ رشد نرخ بهره بین بانکی و همچنین ابهامات پیرامون وضعیت صنعت خودرو موجب کاهش ورود پول افراد حقیقی به بازار سرمایه شده بود اما با پیگیری‌های مکرر ریاست سازمان بورس این چالش‌ها به خوبی در حال برطرف شدن هستند.

برای نمونه پیگیری‌ها و جلسات متعدد ریاست سازمان بورس و مسئولان حوزه پولی کشور سرانجام موجب متوقف شدن روند افزایشی نرخ بهره بین بانکی شده و این روند معکوس شده است و اکنون به ۲۰.۶۵ درصد رسیده است، امیدواریم ثبات در این حوزه و همچنین رفع ابهام در موضوعاتی همچون خودرو بتواند روند بازار سرمایه را همچون ماه های ابتدایی سال ۱۴۰۱ بهبود بخشد.

در حوزه واریزی‌ها به صندوق تثبیت بازار سرمایه نیز پس از مذاکرات مفصل مدیران عالی سازمان بورس و صندوق توسعه ملی، مرحله ششم واریزی‌ها به صندوق تثبیت انجام شد و مبلغ یک هزار میلیارد تومان به صندوق تثبیت بازار سرمایه واریز شد.

مجموع واریزی‌ها تاکنون به 6 هزار میلیارد تومان رسیده است، لازم به ذکر است پیرامون وضعیت ماه‌های گذشته در بورس، پس از تصویب بندهای حمایتی از بازار سرمایه در ۵ بهمن ماه ۱۴۰۰ و ابلاغ آن در ۶ بهمن از سوی معاون اول رئیس‏ جمهور، تا پایان تیرماه ۱۴۰۱، شاخص کل بورس تهران (وزنی ارزشی) حدود ۲۵ درصد رشد و شاخص کل بورس تهران (هم وزن( ۳۲ درصد رشد داشته است.

به عنوان مثال یکی از مهمترین اقدامات حمایتی دولت تعیین سقف نرخ گاز خوراک و سوخت برای صنایع بوده است، با قیمت‌های فعلی گاز در اروپا و آمریکا، اگر سقف قیمتی برای نرخ گاز صنایع اعمال نمی‌شد، حدود ۴۰۰ هزارمیلیارد تومان سود صنایع کاهش پیدا می‌کرد و علاوه بر زیان‌ده شدن صنایع و فشار مضاعف بر صندوق‌های بازنشستگی، بازار سرمایه سقوط ۲۰ تا ۳۰ درصدی را تجربه می‌کرد و زیان سنگین مجددی به آحاد مردم وارد می‌شد.

یکی از اقدامات فوق‌العاده موثر، هوشمندانه و به موقع دولت در بازار سرمایه همین مصوبه بوده است، ابتکاراتی همچون پرداخت سود سنواتی به مردم که در واقع حق الناسی است که سال‌های سال در حساب بانکی شرکت‌های بورسی رسوب کرده و به مردم پرداخت نشده بود.

تحقق ورود اولین استارتاپ به بازار سرمایه در دولت جدید نیز اقدام مهم دیگر هفته‌های اخیر بوده است، این اقدام با استقبال گسترده شرکت‌های دانش بنیان همراه شد و انگیزه‌ی جدیدی را به شرکت‌های دانش‌بنیان تزریق خواهد کرد؛ انگیزه رشد و در نهایت عرضه در بازار سرمایه، پذیره نویسی اولین صندوق در صندوق، اولین صندوق با تضمین اصل سرمایه، اولین موافقت اصولی با صندوق املاک و مستغلات و اقدامات بی شمار دیگری که کاملا خلاف تیتر بلاتکلیف بودن بازار سرمایه به برجام را اثبات کرده است.

در تکمیل توضیحات این یادداشت، لازم است توضیحی تاکید شود مبنی بر اینکه که اساساً بازار سرمایه و تحولات در این بازار معلول تحولات در بخش حقیقی اقتصاد است، در واقع اثرات تغییر در متغیرها و ریسک‏ های حوزه ‏های سیاسی، اقتصادی، تجاری، اجتماعی و . در قیمت سهام، صنایع مختلف و به تبع آن بازار ظاهر می شود اما بواسطه مختصاتی که در آن قرار داشته باشیم، شدت و ضعف این اثرگذاری متغیر است.

همینطور تأخیر در شروع اثرات ناشی از تغییر متغیر و زمان ماندگاری اثر نیز برای هر مسئله ‏ای متفاوت خواهد بود، در مقطعی صرفاً بحث نرخ ارز خارجی، مناسبات سیاسی یا فرضاً جنگ در نقطه ‏ای از جهان مطرح می‏ شود و ماندگاری اثر آن چند ماه زمان می‏ برد اما اهمیت بازارهای سهام اهمیت بازارهای سهام در مقطع دیگری تعدد متغیرها بیشتر یا کمتر می‏ شود و ماندگاری اثرات ناشی از آن‏ها هم با یکدیگر متفاوت خواهد بود و متغیر بنیادی که اثرات طولانی مدت‌تری داشته باشد، اهمیت بیشتری می‏ یابد، ضمن اینکه باید توجه داشته باشیم سرعت گردش اطلاعات در بازار نیز تغییرات کم‏ سابقه‏‌ای را تجربه کرده است.

همچنین مصمم بودن دولت در حمایت از بازار سرمایه کشور، موجب شده دستوراتی مبنی بر مدنظر قرار دادن ملاحظات بازار سرمایه کشور در سیاست‏ گذاری‌‏ها و تصمیم‏ گیری‌‏ها صادر شود.

رفع ابهامات نیز یک مسئله اساسی است و نباید قوانین و مقرراتی را وضع کرد که هزینه‏ هایی را به صنایع مزیت‏ دار کشور تحمیل کنند بدون اینکه حمایتی برای جبران آن دیده شده باشد.

دولت و مجلس در تعامل حداکثری با یکدیگر اولویت اساسی حمایت از تولید در کشور را با جدیت دنبال می‏ کنند، بنابراین قطعاً در جهت کاهش سودآوری و تضعیف صرفه‏ های اقتصادی بنگاه های تولیدی حرکت نخواهند کرد و از این منظر تردیدی در لزوم حمایت سیاست‏گذار و قانون‏گذار از طریق وضع قوانین لازم وجود نخواهد داشت.

صرف نظر از اینکه ماندگاری اهمیت بازارهای سهام اثرات این حمایت‏ ها چه میزان است، لازم است دولت و مجلس همسان توجه به سایر موضوعات و دغدغه ‏ها در کشور از هر امکانی برای حمایت از تولید و بنگاههای اقتصادی، جلوگیری از کاهش حاشیه سود زنجیره تولید و سرمایه‏ گذاری، تعدیل نسبی اثرات سوء قیمت گذاری دستوری، پشتیبانی از تولید آسیب‏دیده از تکانه‏ های تحریم و کرونا و در نهایت حفظ یا تقویت اشتغال در کشور استفاده کنند.

از نگاه سازمان بورس و اوراق بهادار که با جدیت این موضوعات را دنبال خواهد کرد، حمایت دولت از تولید مورد تاکید است و لازم است با پیگیری ‏های لازم از تمام ظرفیت ‏های قانونی برای تحقق بهتر این مهم استفاده کنیم.

همچنین با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی قیمت خرید مواد اولیه و فروش محصولات شرکت‌ها با ارز نیمایی تعیین می‌شود و در نهایت افزایش سودآوری شرکت‌ها را در پی خواهد داشت.در پایان خاطرنشان می‌شود که طبیعتا روند بازار سرمایه با توجه به متغیرهای واقعی در اقتصاد مشخص خواهد شد و با توجه به اقدامات گسترده دولت پیرامون صنایع مختلف و بازار سرمایه، شرایط بازار سرمایه رو به بهبودی خواهد رفت.