شاخص‌های هماهنگ

شاخص‌های هماهنگ

1. Chinn S, Rona RJ. Prevalence and Trends in Overweight and Obesity in Three Cross Sectional Studies of British Children, 1974-94. BMJ. 2001; 322(7277):24-6.https://www.bmj.com/content/322/7277/24.pdf+html [DOI:10.1136/bmj.322.7277.24] [PMID] [PMCID]

2. Freedman DS, Sherry B. The Validity of BMI as an Indicator of Body Fatness and Risk Among Children. Pediatrics. 2009; 124(Supplement 1):S23-34S34.http://pediatrics.aappublications.org/content/124/Supplement_1/S23.short [DOI:10.1542/peds.2008-3586E] [PMID]

3. Kelishadi R, Ardalan G, Gheiratmand R, Majdzadeh R, Hosseini M, Gouya MM, et al. Thinness, Overweight and Obesity in a National Sample of Iranian شاخص‌های هماهنگ Children and Adolescents: CASPIAN Study. Child: Care, Health and Development. 2008; 34(1):44-54. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2214.2007.00744.x

4. Peyman N, Rezai-Rad M, Tehrani H, Gholian-Aval M, Vahedian-Shahroodi M, Heidarian Miri H. Digital Media-based Health Intervention on the promotion of Women's physical activity: a quasi-experimental study. BMC Public Health. 2018;18(1):134. [DOI:10.1186/s12889-018-5025-5] [PMID] [PMCID]

5. Diagnostic AP. Statistical Manual of Mental Disorders: DSM-5 (ed.) Washington, DC: American Psychiatric Association; 2013.

6. Cairney J, Hay J, Faught B, Mandigo J, Flouris A. Developmental Coordination Disorder, Self-Efficacy Toward Physical Activity, and Play: Does Gender Matter?. Adapted Physical Activity Quarterly. 2005; 22(1):67-82. http://journals.humankinetics.com/doi/abs/10.1123/apaq.22.1.67 [DOI:10.1123/apaq.22.1.67]

7. Lingam R, Hunt L, Golding J, Jongmans M, Emond A. Prevalence of Developmental Coordination Disorder Using the DSM-IV at 7 Years of Age: A UK Population-Based Study. Pediatrics. 2009; 123(4):e693-700. http://pediatrics.aappublications.org/content/123/4/e693.short [DOI:10.1542/peds.2008-1770] [PMID]

8. Missiuna C, Moll S, King G, Stewart D, Macdonald K. Life Experiences of Young Adults Who Have Coordination Difficulties. Canadian Journal of Occupational Therapy. 2008; 75(3):157-66. http://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/000841740807500307 [DOI:10.1177/000841740807500307] [PMID]

9. Cairney J, Kwan MY, Hay JA, Faught BE. Developmental Coordination Disorder, Gender, and Body Weight: Examining the Impact of Participation in Active Play. Research in Developmental Disabilities. 2012; 33(5):1566-73. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422212000546 [DOI:10.1016/j.ridd.2012.02.026] [PMID]

10. Lloyd M, Reid G, Bouffard M. Self-Regulation of Sport Specific and Educational Problem-Solving Tasks by Boys With and Without DCD. Adapted Physical Activity Quarterly. 2006; 23(4):370-89.http://journals.humankinetics.com/doi/abs/10.1123/apaq.23.4.370 [DOI:10.1123/apaq.23.4.370]

11. Rivilis I, Hay J, Cairney J, Klentrou P, Liu J, Faught BE. Physical Activity and Fitness in Children With Developmental Coordination Disorder: A Systematic Review. Research in Developmental Disabilities. 2011; 32(3):894-910. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422211000187 [DOI:10.1016/j.ridd.2011.01.017] [PMID]

12. Wagner MO, Kastner J, Petermann F, Jekauc D, Worth A, Bös K. The Impact of Obesity on Developmental Coordination Disorder in Adolescence. Research in Developmental Disabilities. 2011; 32(5):1970. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422211001521 [DOI:10.1016/j.ridd.2011.04.004] [PMID]

13. Sharif, P. Determining the Relationship Between Correlation Between Physical Self-Concept and Selection of Physical Fitness Factors and Physical Activity Level of Female Students of Isfahan University. Master's Thesis. Tarbiat Moalem University. 2002.

14. Shahriyari, M. Teen Psychology Psychology (Developmental View). Tehran: Science Publishing; 2005.

15. Rezaei Shirazi, M. The Effect of 12 Weeks of Severe Intolerant Training on Plasma Levels of Leptin, Adiponectin and Insulin Resistance Index in Obese Men with Fatty Liver Disease. Journal of Metabolism and Sports. 2015; 5(1):23-24. http://jme.guilan.ac.ir/article_1692.html

16. Pratley R, Nicklas B, Rubin M, Miller J, Smith A, Smith M, et al. Strength Training Increases Resting Metabolic Rate and Norepinephrine Levels in Healthy 50-to 65-yr-Old Men. Journal of Applied Physiology. 1994; 76(1):133-7. https://www.physiology.org/doi/abs/10.1152/jappl.1994.76.1.133 [DOI:10.1152/jappl.1994.76.1.133] [PMID]

17. Wu WL, Yang YF, Chu IH, Hsu HT, Tsai FH, Liang JM. Effectiveness of a Cross-Circuit Exercise Training Program in Improving the Fitness of Overweight or Obese Adolescents With Intellectual Disability Enrolled in Special Education Schools. Research in Developmental Disabilities. 2017; 60:83-95. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422216302487 [DOI:10.1016/j.ridd.2016.11.005] [PMID]

18. Zakwa E, Dodman K, Isa Zadeh, R. The Effect of Eight Weeks of Cord Training on Some of the Immune System Indicators of Overweight and Obese Teenagers. Journal of Applied Research of Sport Sciences Without Borders. 2016; 1(3):73-92. https://jarsport.ir/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1-%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%AA%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%A7%D8%AA-%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8-%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%A8%D8%B1%D8%AE%DB%8C/

19. Dashti Khudaki MH. The Effect of the Selected Exercise Program on Body Composition and Heart Rate of 11-13 Year Old Male Students. Zahedan Journal of Research in Medical Sciences. 2010; 13(6):40-43. http://zjrms.ir/article-1-1494-en.pdf

20. Jafari A. The Impact of Traditional Educational Games on the Academic Achievement of Elementary School Students in Tehran. PhD Dissertation. Tajik National University. 2011.

21. Samadi SA. Therapeutic Games (Theories, Research and Intervention Methods). Tehran: Dange Publishing. Third edition. 2014. https://www.gisoom.com/book/11299267/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87-%D9%87%D8%A7-%D8%A7%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%85-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%D9%87/

22. Cole TJ, Bellizzi MC, Flegal KM, Dietz WH. Establishing a Standard Definition for Child Overweight and Obesity Worldwide: International Survey. BMJ. 2000; 320(7244):1240. https://www.bmj.com/content/320/7244/1240.pdf+html [DOI:10.1136/bmj.320.7244.1240] [PMID] [PMCID]

23. Morton C. The Effect of a Group Motor Skills Programme on the Participation and Movement Ability of Children With Developmental Coordination Disorder. Master's Thesis. University College Dublin. 2015. http://irserver.ucd.ie/handle/10197/6811

24. Moradi H, Khodashenas E, Sohrabismeaneh Teimouri M, Shayan Noushabadi A. Effect of Spark Motion Program on Sensory-Motor Function in Children with Disorders Growth Coordination [in Persian]. Journal of شاخص‌های هماهنگ شاخص‌های هماهنگ Kashan University of Medical Sciences, December, 2015; 19(5):391-398. http://feyz.kaums.ac.ir/article-1-2860-fa.pdf

25. Henderson SE, Sugden DA, Barnett AL. Movement Assessment Battery for Children-2: MABC-2. London: Pearson Assessment; 2007. [DOI:10.1037/t55281-000]

26. Schulz J, Henderson SE, Sugden DA, Barnett AL. Structural Validity of the Movement ABC-2 Test: Factor Structure Comparisons Across Three Age Groups. Research in Developmental Disabilities. 2011; 32(4):1361-9. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0891422211000333 [DOI:10.1016/j.ridd.2011.01.032] [PMID]

27. Samadi M, Nazemzadegan GH, Hadian Fard H. Determining the Reliability, Validity and Standardization of the Total Test of Motor Vehicle Evaluation in Second and Third Year in Shiraz 7 and 8 Year Old Children. Master's Thesis. Shiraz University. 2015.

28. Wilson BN, Crawford SG, Green D, Roberts G, Aylott A, Kaplan BJ. Psychometric Properties of the Revised Developmental Coordination Disorder Questionnaire. Physical & Occupational Therapy in Pediatrics. 2009; 29(2):182-202. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/01942630902784761 [DOI:10.1080/01942630902784761] [PMID]

29. Gillum RF. Distribution of Waist-to-Hip Ratio, Other Indices of Body Fat Distribution and Obesity and Associations With HDL Cholesterol in Children and Young Adults Aged 4-19 Years: The Third National Health and Nutrition Examination Survey. International Journal of Obesity. 1999; 23(6):556. https://www.nature.com/articles/0800866 [DOI:10.1038/sj.ijo.0800866] [PMID]

30. Lohman TG, Roche AF. Anthropometric Standardization Reference Manual. Martorell R, editor. Champaign: Human Kinetics Books; 1988. https://gte7i8tsq01.storage.googleapis.com/MDg3MzIyMTIxNA==01.pdf

31. Khajuvi M, Beezeh N, Moazami M. The Effect of Twelve Weeks of Aerobic Training on Serum Lipid Profiles, Aerobic Power and Body Composition of Non-Athletic Mentally Retarded Girls. Shahrekord Medical Journal. 2012; 16(1):56-64. http://journal.skums.ac.ir/article-1-1147-fa.pdf

32. Moody H, Ghiyasi F, Afshar M, Akbari A. Harati H, Moody M, Sheikh Zadeh A. The Effect of Pleomometric and Aerobic Exercises on Chest Expandability and Pulmonary Volume in High School Students. Shahrekord Medical Journal. 2008; 11(2):30-38. https://journal.skums.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-3-275&slc_lang=fa&sid=1&sw=%D8%B9%D8%B6%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C

33. Skinner JS. Physiological Response of Men to l, 3 and 5 Day Per Week Training Programs. Journal of Research Sport. 2005; 57(2):62-75.

مثال روش الکتره (ELECTRE)

مثال روش الکتره (ELECTRE)، یک کشور قصد خرید هواپیما جنگنده ای را برای تکمیل ارتش خود دارد. کارشناسان برای انتخاب جنگنده مطلوب خود با معیارهای مانور، میزان ثبت ( اطمینان)، هزینه، شتاب، ظرفیت و سرعت مواجه هستند که ماتریس اطلاعات مربوطه به صورت زیر می باشد. این کارشناسان را با استفاده از روش الکتری راهنمایی نمایید.

مثال روش الکتره

ماتریس تصمیم گیری
علامت	+	+	+	–	+	+
سرعت	ظرفیت	شتاب	هزینه	اطمینان	مانور
A1	2	1.5	2	5.5	5	9
A2	2.5	2.7	1.8	6.5	3	5
A3	1.8	2	2.1	4.5	7	7
A4	2.2	1.8	2	5	5	5
اوزان	0.2	0.1	0.1	0.1	0.2	0.3

همان طور که مشاهده می شود به غیر از هزینه که دارای جنبه منفی می باشد، بقیه شاخص ها دارای جنبه مثبت می باشند و هرچه بیشتر باشند از ترجیح بیشتری برخوردار هستند.

گام اول: ماتریس را براساس روش ارائه شده بی مقیاس می کنیم.

بی مقیاس سازی
علامت	+	+	+	–	+	+
سرعت	ظرفیت	شتاب	هزینه	اطمینان	مانور
A1	0.467	0.366	0.506	0.507	0.481	0.671
A2	0.584	0.659	0.455	0.599	0.289	0.373
A3	0.420	0.488	0.531	0.415	0.شاخص‌های هماهنگ 674	0.522
A4	0.514	0.439	0.506	0.461	0.481	0.373
اوزان	0.2	0.1	0.1	0.1	0.2	0.3

گام دوم: حال در این مرحله با اعمال اوزان، ماتریس وزین V را تشکیل می دهیم.

ضرب در اوزان و ماتریس وزین
علامت	+	+	+	–	+	+
سرعت	ظرفیت	شتاب	هزینه	اطمینان	مانور
A1	0.093	0.037	0.051	0.051	0.096	0.201
A2	0.117	0.066	0.046	0.060	0.058	0.112
A3	0.084	0.049	0.053	0.041	0.135	0.157
A4	0.103	0.044	0.051	0.046	0.096	0.112

گام سوم: ماتریس هماهنگی را بر اساس روش ذکر شده محاسبه می کنیم.

نکته: یادآوری می کنیم که شاخص هزینه منفی است لذا در حالت مقایسه خلاف سایر شاخص ها اعمال می گردد.

به طور مثال دو گزینه A1,A2 را با هم مقایسه می کنیم:

مثال روش الکتره (ELECTRE)

حال با جایگزینی مجموع اوزان در ماتریس، ماتریس هماهنگی را به صورت زیر شاخص‌های هماهنگ تشکیل می دهیم. به طور مثال مقدار 0.50 شاخص تفاوت C13 در سطر اول ستون دوم ماتریس قرار می گیرد.

ماتریس هماهنگ C
–	0.70	0.50	0.60
0.30	–	0.30	0.60
0.50	0.70	–	0.80
0.70	0.70	0.20	–

در این مرحله میانگین (حداقل آستانه) تمامی عناصر ماتریس را محاسبه می کنیم. AVERAGE = (0.7+0.50+…)/12 = 0.55

حال ماتریس هماهنگی موثر را تشکیل می دهیم. اگر مقادیر ماتریس از میانگین کمتر باشد، 0 و اگر مقدار آن بیشتر باشد در ماتریس 1 قرار می دهیم. به طور مثال عنصر A12=0.7 از0.55 بیشتر است پس در ماتریس 1 قرار می دهیم.

ماتریس F
–	1	0	1
0	–	0	1
0	1	–	1
1	1	0	–

گام چهارم: حال در این گام ماتریس ناهماهنگی را بر اساس روش ذکر شده محاسبه می کنیم.

به طور مثال دو گزینه A1,A2 را با هم مقایسه می کنیم:

مثال روش الکتره (ELECTRE)

حال با جایگزینی مجموع اوزان در ماتریس، ماتریس ناهماهنگی را به صورت زیر تشکیل می دهیم. به طور مثال مقدار 0.1045 شاخص D14 در ماتریس سطر اول، ستون سوم قرار می گیرد.

ماتریس ناهماهنگ D
–	0.33	0.86	0.10
1.00	–	1.00	1.00
1.00	0.42	–	0.42
1.00	0.57	1.00	–

در این مرحله میانگین (حداقل آستانه) تمامی عناصر ماتریس را محاسبه می کنیم. AVERAGE = (0.33+0.86+…)/12 = 0.73

حال ماتریس ناهماهنگی موثر را تشکیل می دهیم. اگر مقادیر ماتریس از میانگین بیشتر باشد، 0 و اگر مقدار آن کمتر باشد در ماتریس 1 قرار می دهیم. به طور مثال عنصر A12=0.33 از0.73 کمتر است پس در ماتریس 1 قرار می دهیم.

ماتریس G
–	1	0	1
0	–	0	0
0	1	–	1
0	1	0	–

گام پنجم: در این گام برای تعیین برتری ها دو ماتریس F و G در هم ضرب برداری می شوند.

این به گونه ای است که وقتی هر دو مقدار 1 باشد جواب یک می گردد و در غیر این صورت جواب 0 خواهد بود.

ضرب F*G
–	1	0	1
0	–	0	0
0	1	–	1
0	1	0	–

در این مرحله تعداد 1 و 0 های هر ردیف شمرده می شود. مانند جدول زیر جمع یک ها در ستون Win و جمع صفرها در ستون loss و اختلاف آن ها در Different قرار می گیرد. سپس بر اساس ستون Different شاخص ها رتبه بندی می شوند.

ماتریس H
Win	Loss	Different	Rank
2	1	1	1	A1
0	3	-3	4	A2
2	1	1	1	A3
1	2	-1	3	A4

همان طور که مشاهده می شود شاخص های A1,A3 دارای رتبه اول می باشند که نمی توان در مورد برتری آنها از یکدیگر نظری داشت و در ادامه شاخص A4 و در نهایت A2 قرار می گیرد.

جلسه هماهنگی برگزاری ویژه برنامه‌های سالگرد شهادت شهید شاخص فرهنگی کشور در سال 99

نوید شاهد - اسدالله تولیده مدیرکل بنیاد ایلام در این جلسه اظهار داشت: استان ایلام تعداد ۵۶ شهید فرهنگی تقدیم آرمانهای انقلاب اسلامی کرده و شهید والامقام «علی محمد جمال الدینی» شهید شاخص فرهنگی کشور در سال ۹۹ انتخاب شده است.

به گزارش نوید شاهد ایلام؛ جلسه هماهنگی برگزاری ویژه برنامه‌های سالگرد شهادت شهید والامقام «علی محمد جمال الدینی» شهید شاخص فرهنگی کشور در سال ۹۹، با حضور اسدالله تولیده مدیر کل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام و سردار شاکرمی فرمانده سپاه امیرالمؤمنین (ع) استان ایلام برگزار شد.

تولیده در این جلسه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهدا، اظهار داشت: استان ایلام تعداد ۵۶ شهید فرهنگی را تقدیم آرمان‌های انقلاب اسلامی کرده است.

وی با اشاره به حدیث پیامبر اکرم (ص) که فرمود معلمی شغل انبیاست، جایگاه شهدای فرهنگی را غیرقابل وصف عنوان کرد و گفت: شهدای فرهنگی در واقع در دو جبهه جنگیدند، یکی جبهه ترویج علم و مبارزه با جهل و دیگری نیز جبهه دفاع از کشور و میهن بود، از این رو حق بسیاری بر گردن انقلاب دارند، چرا که هم خون خود را نثار انقلاب کرده و هم با تربیت انسان هایی متعهد آینده انقلاب اسلامی را بیمه نمودند.

وی با اعلام اینکه نامگذاری بلوار صالح آباد به نام شهید جمال الدینی، یکی از برنامه های درنظر گرفته شده در سالگرد شهادت این شهید گرانقدر است، افزود: دیدار با خانواده شهید گرانقدر و تجلیل از مقام والای آنان از دیگر برنامه هایی است که در این روز انجام خواهد شد.

مدیرکل بنیاد شهید و امور ایثارگران استان ایلام از چاپ کتاب زندگینامه شهید جمال الدینی خبر داد و گفت: شاخص‌های هماهنگ فضاسازی و تبلیغات محیطی، ساخت محتوی چند رسانه ای با موضوع شهدای فرهنگی استان، از دیگر برنامه های این روز خواهد بود.

گفتنی است؛ شهید والامقام «علی محمد جمال الدینی» از شهدای فرهنگی استان ایلام و شهید شاخص فرهنگی کشور در سال ۹۹ است که در تاریخ ۹ مردادماه سال 62 در جبهه مهران و در عملیات والفجر ۳ به فیض عظمای شهادت نایل آمد.

حرکت هماهنگ شاخص کل و هم‌وزن

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات امروز (شنبه، پنجم اردیبهشت‌ماه) با ۱۱ هزار و ۱۱۰ ‌واحد کاهش، در ارتفاع یک ‌میلیون و ۵۵۳ هزار واحدی قرار گرفت.

معامله‌گران در دو بازار بورس و فرابورس بیش از ۱۴ میلیارد و ۹۳۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار را به ارزش ۸۸ هزار و ۳۷۵ میلیارد ریال معامله کردند.

شاخص کل بورس تهران در پایان معاملات امروز با ۱۱ هزار و ۱۱۰ ‌واحد کاهش، در ارتفاع یک ‌میلیون و ۵۵۳ هزار واحد ایستاد.

شاخص هم‌وزن با چهار هزار و ۲۵۲ واحد کاهش به ۴۳۲ هزار و ۵۴۱ واحد و شاخص قیمت با ۲ هزار و ۶۲۲ واحد افت به ۲۶۶ ‌هزار و ۷۶۳ واحد رسید.

شاخص بازار اول، ۱۰ هزار و ۸۰ واحد و شاخص بازار دوم ۱۶ ‌هزار و ۳۵۸ واحد کاهش را ثبت کردند.

امروز در معاملات بورس تهران، بیش از ۱۱ میلیارد و ۲۴۰ میلیون سهم، حق‌تقدم و اوراق بهادار به ارزش ۵۷ هزار و ۹۳۵ میلیارد ریال و در ۵۹۷ هزار و ۴۰۵ نوبت معامله شد.

در مقابل فولاد مبارکه اصفهان (فولاد) با یک هزار و ۱۰۷ واحد، ایران‌خودرو (خودرو) با ۷۶۰ واحد، گروه مپنا (رمپنا) با ۶۴۴ واحد، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس (فارس) با ۶۱۶ واحد، معدنی و صنعتی چادرملو (کچاد) با ۵۳۹ واحد و شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا) با ۴۹۴ واحد تاثیر منفی بر شاخص بورس داشتند.

علاوه بر این در بین همه نمادها، نماد پالایش نفت اصفهان (شپنا) با ۴۷۸ واحد، پتروشیمی پارس (پارس) با ۲۷۵ واحد، پتروشیمی پردیس (شپدیس) با ۲۵۶ واحد، پتروشیمی بندرعباس (شبندر) با ۲۰۳ واحد، گسترش سرمایه‌گذاری و توسعه صنعتی پتروشیمی خلیج‌فارس (پترول) با ۱۱۹ واحد و موتوژن (بموتو) با ۱۱۹ واحد با تاثیر مثبت بر شاخص بورس همراه شدند.

بر پایه این گزارش، امروز نماد انتقال داده‌های آسیاتک (آسیاتک)، سیمان آبیک (سآبیک)، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی (شستا)، ایران‌خودرو (خودرو)، پالایش نفت اصفهان (شپنا)، سایپا (خساپا) و صنایع آذرآب (فاذر) در نمادهای پُرتراکنش قرار داشتند.

گروه خودرو هم در معاملات امروز صدرنشین برترین گروه‌های صنعت شد و در این گروه یک میلیارد و ۹۴۰ میلیون برگه سهم به ارزش پنج هزار و ۹۴ میلیارد ریال دادوستد شد.

آخرین وضعیت شاخص فرابورس

شاخص فرابورس نیز امروز بیش از ۹۰ واحد کاهش داشت و به ۲۱ هزار و ۳۹۷ واحد رسید.

در این بازار سه میلیارد و ۶۹۰ میلیون برگه سهم و اوراق مالی به ارزش ۳۰ هزار و ۴۴۰ میلیارد ریال دادوستد شد، تعداد دفعات معاملات امروز فرابورس بیش از ۳۶۳ هزار و ۳۵۳ نوبت بود.

نمادهای آهن و فولاد غدیر ایرانیان (فغدیر)، داروسازی دانا (ددانا)، تولید نیروی برق دماوند (دماوند)، بهمن دیزل (خدیزل)، تولید برق عسلویه مپنا (بمپنا) و توسعه مولد نیروگاهی جهرم (بجهرم) با تاثیر مثبت بر شاخص فرابورس همراه بودند.

همچنین شرکت سرمایه‌گذاری مالی سپهر صادرات (وسپهر)، فولاد هرمزگان جنوب (هرمز)، پلیمر آریاساسول (آریا)، شرکت آهن و فولاد ارفع (ارفع) و فرابورس شاخص‌های هماهنگ ایران (فرابورس) تاثیر منفی بر شاخص فرابورس داشتند.

شاخص بورس چیست؟ انواع شاخص بورس

کلمه شاخص به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد‌ شده در یک یا چند متغیر را طی یک بازه زمانی خاص مشاهده کرد. سهامداران با استفاده از شاخص‌ها (Index) به اطلاعات عمومی قیمت یا بازدهی در میان تمام یا گروهی از شرکت‌های بورسی دست پیدا می‌کنند. در این مقاله، مهمترین شاخص های بورسی را به شما معرفی خواهیم کرد.

شاخص بورس چیست؟

یکی از معیارهای سنجش رکود یا رونق بازار، شاخص های بورس هستند. به شاخص‌های هماهنگ ‌بیان ‌دیگر، فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند. به ‌صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

در بازار بورس و اوراق بهادار تهران انواع شاخص‌هایی نظیر شاخص کل قیمت، شاخص کل قیمت به تفکیک تابلوی اصلی و فرعی، شاخص بازده نقدی، شاخص بازده نقدی و قیمت، شاخص قیمت مالی، شاخص قیمت صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و شاخص قیمت ۵۰ شرکت فعال‌تر وجود دارد. هر یک از شاخص‌ها با توجه به پارامتر مورد بررسی به شاخص قیمت و شاخص بازدهی تقسیم می‌شود و معنای و مفهومی را دربر دارند که بر اساس متغییر‌های مورد نظر قابل تفکیک هستند؛ به عنوان نمونه شاخص کل تمامی شرکت‌های بورس را در برمی‌گیرد. شاخص صنعت شرکت‌های تولیدی و شاخص مالی شرکت‌های گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری را شامل می‌شود.

به همین ترتیب، صنایع مختلف نیز هر یک شاخص‌های خود را دارند؛ شاخص استخراج کانی‌های فلزی، شاخص ساخت منسوجات و شاخص سیمان، آهک و گچ مثال‌هایی از این دست هستند که هر یک سطح عمومی قیمت شرکت‌های فعال در آن صنعت را نشان می‌دهند.

انواع شاخص های بورس

در ادامه انواع شاخص های بورس را با هم بررسی می‌کنیم.

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار TEPIX

شاخص کل قیمت در بورس اوراق بهادار که به اختصار آن را شاخص کل می‌گویند، نشان‌دهنده تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در کل بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام در بازار را بیان می‌کند. شاخص کل، میزان سود نقدی پرداختی به سهامداران را نشان نمی‌دهد. به ‌عنوان مثال وقتی گفته می‌شود شاخص کل ۳۰ درصد رشد کرده است، یعنی میانگین قیمت سهام شرکت‌های بورسی به میزان ۳۰ درصد نسبت به سال پایه، افزایش پیدا کرده است. در نظر داشته باشید که شاخص کل به صورت لحظه‌ای در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس به نشانی www.tsetmc.com قابل بررسی و مشاهده است.

فرمول محاسبه شاخص کل قیمت به این شکل است:

• P_itقیمت شرکت iام در زمان t
• Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
• D_tعدد پایه در زمان t که در زمان مبداء برابر است با Q_ioP_io∑
• P_io قیمت شرکت iام در زمان مبدأ
• Q_io تعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان مبدأ
• n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

ساده شده فرمول بالا را می‌توانیم این‌گونه بیان کنیم:

ارزش جاری برای هر شرکت برابر با حاصلضرب تعداد سهام آن در قیمت هر سهم شرکت مورد نظر است. از مجموع ارزش جاری شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش جاری بازار به دست می‌آید.

بنابراین چنانچه پیشتر گفته شد شاخص کل قیمت بازار بورس تهران، سهام تمام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس را در برمی‌گیرد و در صورتی‌که نماد شرکتی بسته باشد یا برای مدتی معامله نشود، قیمت آخرین معامله آن در شاخص لحاظ می‌شود. همان‌گونه که از فرمول مشخص است، تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معیار وزن‌دهی در شاخص مزبور است.

هم‌اکنون در بورس اوراق بهادار تهران شاخص کل قیمت در ۳ گروه کل بازار، تالار اصلی و تالار فرعی محاسبه می‌شود. ملاک محاسبه شاخص کل هر گروه، قیمت سهام شرکت‌های معامله شده در آن گروه است.

همچنین شاخص کل در مواردی همچون افزایش سرمایه از طریق آورده یا مطالبات سهامداران، افزایش و کاهش شرکت‌ها و ادغام شرکت‌ها تعدیل می‌شود تا تغییرات حاصل از این رخدادها در مقدار شاخص تاثیر نداشته باشد. گفتنی است افزایش سرمایه از محل اندوخته و پرداخت نقدی موجب تعدیل این شاخص نمی‌شود.

شاخص هم وزن

شاخص هم وزن از تاریخ ۵ اسفند ۹۳ توسط سایت مدیریت فناوری بورس در دسترس کاربران قرار گرفته است. این شاخص پس از درخواست فعالان بازار سرمایه مبنی بر واقعی نبودن شاخص کل طراحی و محاسبه شد. در این شاخص تمامی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر، در محاسبه شاخص کل سهیم هستند. در واقع ۵ درصد نوسان مثبت شرکتی کوچک، به اندازه ۵ درصد نوسان مثبت بزرگترین شرکت بورس در این شاخص تاثیرگذار است.

شائبه‌ای که همواره از دستوری شدن بازار و بهره‌برداری‌های خاص شاخص کل وجود دارد این است که معاملات هماهنگ شده بلوکی، در سهام‌های بزرگ که بیشترین تاثیر را در شاخص کل دارد، باعث می‌شوند تا کلیت بازار به ‌صورت تصنعی شاخص‌های هماهنگ مثبت گزارش شود. در شاخص هم وزن این شائبه وجود ندارد.

شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX

شاخص قیمت و بازده نقدی یا شاخص درامد کل، همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به ‌عنوان شاخص کل بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین شاخص‌های هماهنگ فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص های‌ بورس است. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس است.

• P_itقیمت شرکت iام در زمان t
• Q_itتعداد سهام منتشره شرکت iام در زمان t
• RD_t پایه شاخص قیمت و بازده نقدی در زمان t که مقدار آن در زمان مبداء برابر است.
• n تعداد شرکت‌های مشمول شاخص

شاخص بازده نقدی TEDIX

تغییرات شاخص بازده نقدی، میانگین بازده ناشی از پرداخت سود نقدی شرکت‌های بورسی به سهامداران را نشان می‌دهد. بنابراین وقتی شاخص سود نقدی رو به کاهش است، شرکت‌ها به ‌طور میانگین سود نقدی کمتری را بین سهامداران‌شان تقسیم می‌کنند.

برای محاسبه شاخص TEDIX به عدد پایه شاخص کل قیمت و پایه شاخص قیمت و بازده نقدی نیاز داریم. فرمول ریاضی این شاخص به صورت زیر است:

شاخص صنعت و شاخص مالی

به صورت کلی تمامی شرکت‌های بورسی در دو بخش صنعتی و مالی تقسیم می‌شوند. در بخش صنعتی شرکت‌های تولیدی و صنعتی نظیر مخابرات، خودروسازی، سیمان، پتروشیمی و … و در بخش مالی نیز بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بیمه و… حضور دارند.

شاخص صنعت چیست؟ شاخص صنعت(Industrial Index) نشان‌دهنده میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش صنعت و شاخص مالی (Financial Index) نیز میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌های فعال در بخش مالی است. این دو شاخص از فرمول و قواعد تعدیل شاخص کل قیمت پیروی می‌کند.

از طرفی همان‌طور که پیش‌تر مطرح شد، بخش صنعت و بخش مالی نیز می‌توانند به صنایع تشکیل‌دهنده تقسیم شوند و شاخص هر یک از این صنایع جداگانه محاسبه شود؛ به عنوان نمونه شاخص صنعت خودروسازی متوسط تغییرات قیمت شرکت‌های فعال در صنعت خودروسازی را نشان می‌دهد.

طبقه‌بندی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به روش ISIC صورت گرفته شود.

شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)

در مجموع سهام شرکت‌های بورسی توسط سهامداران حقیقی و حقوقی خریداری می‌شوند. معمولا سهامداران حقوقی مالکان پرنفوذی در شرکت‌های بورسی به شمار می‌آیند و در صورت خریداری سهام شرکت‌های بورسی، درصد بالایی از سهام شرکت را تصاحب می‌کنند. با توجه به این موضوع، به میزان سهامی که معمولا در شرکت‌های بورسی در اختیار سهامداران حقیقی قرار دارد و مرتباً در بازار خرید و فروش می‌شود، سهام شناور آزاد گفته می‌شود.

شاخص بازار اول و بازار دوم

در بورس اوراق بهادار تهران شرکت‌های بورسی بر اساس مؤلفه‌هایی نظیر میزان سرمایه، تعداد سهامداران، وضعیت سودآوری، تعداد سهامی که توسط سهامداران حقیقی در بازار خرید و فروش می‌شوند و… دسته‌بندی‌ شده‌اند. بر اساس این تقسیم‌بندی، شرکتی که شرایط بهتری داشته باشد در بازار اول و دیگر شرکت‌های بورسی در بازار دوم دسته‌بندی می‌شوند. در این میان شرکت‌هایی که در بازار اول حضور دارند نیز به دو دسته تابلو اصلی و فرعی تقسیم می‌شوند. برای هر یک از این دسته‌بندی‌ها یک شاخص بورس وجود دارد که میانگین تغییرات قیمت سهام شرکت‌هایی را نشان می‌دهد که در این گروه‌ها حضور دارند.

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ

شاخص ۳۰ شرکت بزرگ نیز میانگین تغییرات قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ بورس را نشان می‌دهد. معیار انتخاب این ۳۰ شرکت نیز بر اساس اندازه شرکت است. اندازه شرکت‌ها نیز با توجه به ارزش روز بازار سهم تعیین می‌شود. ارزش روز بازار سهام نیز از حاصل‌ضرب قیمت سهم در تعداد سهام منتشرشده شرکت به دست می‌آید. شاخص ۳۰ شرکت بزرگ، تغییرات قیمت سهام را نشان می‌دهد. اگر چه این شرکت‌های بورسی کمتر از ده درصد تعداد شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند، اما بیش از ۷۰ درصد ارزش بورس تهران را به خود اختصاص داده‌اند و تغییرات قیمت آن‌ها می‌تواند اثر بزرگی بر شاخص کل بورس داشته باشد. این شاخص هر سه ماه یک‌ بار به‌ روزرسانی می‌شود. از جمله این سهام می‌توان به فولاد، فارس، فملی، اخابر و کگل اشاره کرد.

شاخص ۵۰ شرکت برتر

معمولا هر سه ماه یک‌ بار، ۵۰ شرکت برتر در بورس اوراق بهادار معرفی می‌شوند. سهام این شرکت‌ها نسبت به سایر شرکت‌های موجود در بورس اوراق بهادار، قابلیت نقدشوندگی بیشتری دارد. شاخص ۵۰ شرکت برتر، میانگین قیمت سهام این ۵۰ شرکت برتر را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در طول روز، به تعداد قابل ‌توجهی خرید و فروش می‌شوند و سهامداران به ‌راحتی می‌توانند سهام این شرکت‌های بورسی را خرید و فروش کنند

تفسیر شاخص های بورس

با توجه به اینکه شاخص، سطح عمومی قیمت‌ها یا بازدهی را نشان می‌دهد، کاهش یا افزایش آن لزوما بیانگر صعود یا نزول قیمت تمامی شرکت‌ها نیست؛ چون ممکن است بخشی از شرکت‌ها با افزایش قیمت همراه باشند اما نزول قیمت تعداد بیشتری از شرکت‌ها یــا شرکت‌هایی با حجم بیشتر، سطــح عمومی قیمت‌ها و در نتیجه میزان شاخص را کاهش دهد.

از طرفی شاخص‌ها سطح قیمت را در مقایسه با تاریخ مشخصی که تاریخ مبدأ نام دارد نشان می‌دهند؛ به عبارت دیگر سطح شاخص‌ها نسبت به تاریخ مبدأ یا همان زمان آغاز محاسبه شاخص سنجیده می‌شود.

به طور معمول، میزان شاخص‌ها در تاریخ مبدأ ۱۰۰ در نظر گرفته می‌شود؛ به عنوان نمونه اگر عدد شاخص هشت سال پس از آغاز محاسبه یا همان تاریخ مبدأ برابر ۱۰۰۰ شود، این امر نشان می‌دهد که سطح عمومی قیمت سهام نسبت به تاریخ مبدأ ۱۰ برابر شده است.

به عنوان نمونه‌ای دیگر، اگر میزان مطلق شاخص کل قیمت ۱۲۰۰۰ اعلام شود، این عدد به‌تنهایی قابل تفسیر نخواهد بود اما اگر مشخص شود که مقدار شاخص در ماه گذشته ۱۰۰۰۰ و در تاریخ مبدأ ۱۰۰ بوده، فعالان بازار سرمایه درمی‌یابند که سطح عمومی قیمت سهام شرکت‌ها از ماه گذشته ۲۰ درصد و از تاریخ مبدأ ۱۱۹۰۰ درصد افزایش‌یافته است.

کاربرد شاخص های بورس

معمولا یکی از معیارهای رکود و یا رونق اقتصادی در بازار سرمایه از طریق شاخص‌ها مشخص می‌شود؛ به بیان دیگر فعالان بازار سرمایه از این طریق می‌توانند وضعیت کلی بازار را بسنجند و حتی تغییرات احتمالی قیمت‌ها را در آینده دنبال کنند.

این موضوع نیز بسیار حائز اهمیت است که سهامداران می‌توانند از طریق شاخص‌ها، به مقایسه تغییرات یک پدیده در دو زمان متفاوت احاطه پیدا کنند؛ به صورت کلی شاخص ابزاری برای مقایسه تغییرات گروهی چند پدیده با یکدیگر است. در این میان با استفاده از شاخص قیمت می‌توان صنایع مختلف را با یکدیگر مقایسه کرد.

شاخص های بورس دیگر کشورها

در بورس‌های سایر کشورها نیز شاخص‌هایی مورد توجه و بررسی فعالان بازار سرمایه قرار می‌گیرد که مهمترین آن‌ها در جدول زیر آمده است:

نام بازار	کشور	شاخص مهم
بورس نیویورک	امریکا	میانگین صنعتی داو جونز (Dow Jones Industrial Average) S&P500 (Standard and Poor’s index)
بورس نزدک	امریکا	نزدک مرکب (NASDAQ Composite) نزدک-۱۰۰ (NASDAQ-100)
بورس لندن	انگلستان	FTSE 100 FTSE 250
بورس Euronext (این بازار با همکاری بازار بورس آمستردام، بازار بورس بروکسل و بورس پاریس)	هلند	AEX BEL 20 CAC 40
بورس توکیو	ژاپن	شاخص نیکی
بورس هنگ‌کنگ	هنگ‌کنگ	Hang Seng Index
بورس شانگهای	چین	SSE Composite SSE 50

سخن آخر

برای سرمایه گذاری در بورس و یا هر بازاری، باید ابتدا وضعیت آن بازار را مورد ارزیابی قرار دهید. شاخص های بورس یکی از ابزارهایی هستند که وضعیت بازار سرمایه را طی دوره‌های قبل و جاری نشان می‌دهند و تحلیل و تفسر آن‌ها، می‌تواند کمک کند بازار را با دقت بیشتری رصد کنید. این نکته را در نظر داشته باشید که افزایش شاخص کل، به معنی سودآوری تمام شرکت‌های بورسی نیست و همین‌طور بالعکس. علاوه بر عملکرد شاخص بورس و تفسیر صحیح آن، برای سرمایه‌گذاری یا خرید و فروش سهام، باید به مؤلفه‌های گوناگون دیگری نیز توجه کنید.