تعیین قیمت اوراق در بازار

حالا که نرخهای بهره پایین، مزایای بیشماری دارد، چرا فدرال رزرو، همیشه نرخهای بهره را پایین نگه نمی دارد؟

اقلیت ذی‌نفع علیه بازار بدهی

دنیای اقتصاد-فاطمه اسماعیلی: خبرها روایت از رویدادی جدید در بازار بدهی دارند. خبری از زبان رئیس سازمان برنامه و بودجه که می‌گوید تا پایان هفته آینده ۸۵۰۰ میلیارد تومان اسناد خزانه یکساله منتشر می‌شود و این اسناد همچون چکی است که برای بستانکاران آماده تحویل شده است. وی در تکمیل سخنان خود می‌افزاید: یک بخش از تکمیل طرح‌ها از طریق انتشار اسناد خزانه انجام می‌شود. البته این برای ما کافی نیست حتی اگر ۴۰ هزار میلیارد تومان هم به این مبلغ اضافه کنیم هرچند که لازم است، اما کافی نیست. ما ۲۵۲۹ پروژه را از طریق واگذاری و انجام روش‌های مشارکت واگذار کردیم اما مشکلاتی از نظر مباحث قانونی وجود دارد. این در حالی است که پیش از این عنوان شده بود تا پایان سال جاری اوراق خزانه جدیدی در بازار سهام منتشر نمی‌شود. بر این اساس، مراجع خبری شاهد واکنش مقامات بورس و فرابورس به سخنان نوبخت بودند. رئیس سازمان بورس در واکنش به خبر انتشار ٨٥٠٠ میلیارد تومان اوراق خزانه جدید عنوان می‌کند که این اوراق در بازار سرمایه پذیرش نخواهد شد. شاپور محمدی با بیان اینکه اوراق خزانه جدید، خارج از بورس و برای تسویه بدهی پیمانکاران منتشر می‌شود، تاکید می‌کند: من پیش از این نیز عنوان کردم، اولویت ما بازار سهام و تامین مالی بخش خصوصی است. نمی‌توان به مقوله شرکت‌ها و بازار سهام بی‌توجه بود و باید بازار بدهی کنترل شود.

معاون توسعه بازار فرابورس نیز با تاکید بر اینکه مطابق مصوبه سازمان بورس اسناد خزانه اسلامی جدیدی تا پایان سال جاری در فرابورس پذیرش نخواهد شد، عنوان می‌کند: دولت به تازگی از انتشار اوراق اسناد خزانه اسلامی به حجم 8500 میلیارد تومان برای تسویه بدهی با پیمانکاران در روزهای آینده خبر داده که این موضوع به معنای عرضه یک شبه این اوراق در فرابورس نیست. رضا غلامعلی پور می‌افزاید: بر اساس مصوبه اخیر سازمان بورس تا شب عید امسال اوراق خزانه اسلامی جدیدی در فرابورس پذیرش نخواهد شد. به نظر می‌رسد ذی‌نفعانی در بازار سهام که البته تعدادشان زیاد نیست با قدرتی که در دست دارند، مطالبه شخصی خود را تبدیل به مطالبه‌ای کرده‌اند که از سوی سیاست‌‌گذار اعمال می‌شود. شاید بتوان گفت یکی از دلایل واکنش رئیس سازمان بورس به اخبار انتشار اوراق بدهی نیز غلبه تفکر این اقلیت‌ است. در این شرایط اما شاهد توجه روزافزون اقتصادهای بزرگ جهانی و همچنین کشورهای نوظهور به توسعه بازار بدهی هستیم.

در این میان به نظر می‌رسد سیاست‌های اتخاذ شده درخصوص توقف انتشار اوراق دولتی در بازار سرمایه تا پایان سال جاری و احتمال انتقال ساز و کار انتشار این اوراق به بازارهای خارج از بورس به یک باور نادرست در بازار بدهی باز می‌گردد. در یکسو سیاست‌گذاران با درکی نادرست، نرخ بالای این اوراق را مانعی بر سر راه کاهش نرخ سود بانک‌ها عنوان می‌کنند. از طرف دیگر برخی ذی‌نفعان بازار سرمایه، بازار بدهی را رقیب پرقدرتی برای بازار سهام می‌دانند و می‌گویند نرخ بالای این اوراق مانعی برای تعیین قیمت اوراق در بازار رونق گرفتن معاملات بازار سهام است. این در حالی است که ساز و کار بازار است که نرخ بازدهی این اوراق را تعیین می‌کند و با کاهش نرخ بهره، قیمت اوراق مذکور افزایش یافته تا در نتیجه آن شاهد کاهش نرخ سود این اوراق باشیم. در این‌خصوص بد نیست به مساله سهم اندک بازار بدهی نسبت به بازار پول اشاره کرد که تاکید می‌کند نرخ‌ها در بازار بدهی معلول نرخ در بازار بین بانکی است و نه علت رشد آن. در مجموع اما این باورها می‌توانند زمینه‌ساز خروج شاه‌کلید رونق اقتصادی از ریل شوند. به‌نظر می‌رسد توسعه بازاری که مدت‌ها آرزوی فعالان اقتصادی برای شفاف شدن نرخ سود بوده، به خطر افتاده و درگیر روزمرگی شده است.

شاید بتوان شفافیت را مهم‌ترین رکن بازار سرمایه دانست. امری که خود یکی از دلایل تشکیل بورس در هر کشوری است. این در حالی است که مسلما انتقال ساز و کار انتشار اوراق بدهی به بازارهای خارج از بورس موجب کاهش شفافیت در این بازار می‌شود. در حال حاضر جزئیات خرید و فروش اوراق موجود در بازار بدهی روی تابلوی معاملاتی منعکس‌شده و از این طریق محاسبه نرخ سود اوراق مذکور امکان‌پذیر است. این در حالی است که در بازارهای خارج از بورس امکان درج جزئیات نقل و انتقالات آن‌هم با این درجه از شفافیت ممکن نیست. در این میان همانطور که اشاره شد یکی از انتقادات مطروحه این است که نرخ بالای اوراق بدهی را مانعی برای رونق گرفتن معاملات بازار سهام می‌دانند. این منتقدان ادامه انتشار اوراق مذکور را عاملی برای بالا ماندن نرخ سود در بازار بدهی عنوان می‌کنند. در این شرایط اما طبیعتا با ورود معاملات این اوراق به بازارهای خارج از بورس و افزوده شدن ریسکی دیگر (عدم شفافیت) باید منتظر افزایش بیش از پیش نرخ اوراق مذکور بود.بنابراین، بهانه‌های ارائه‌شده برای عدم انتشار اوراق بدهی در بازار سرمایه با رفتن اوراق به بازارهای خارج از بورس نوعی نقض غرض است. به عبارت دقیق‌تر، صرف پنهان شدن انتشار اوراق بدهی از نگاه سهامداران به معنای جذاب شدن بازار سهام نیست؛ اتفاقا افزایش بیشتر نرخ سود با همان استدلال «مخالفان توسعه بازار بدهی» فشار بیشتری بر سهام می‌آورد.

تقویت بازار بدهی یکی از راه‌های ارتقای بازار سرمایه و به‌تبع آن رشد اقتصادی است. در این راستا طبیعتا تصمیمات اتخاذ شده از سوی سیاستگذار درخصوص این بازار نمی‌تواند به صرف حفظ منافع بخشی از جامعه صورت گیرد و با توجه به اثرگذاری سیاست‌ها بر کل اقتصاد لازم است جوانب دیگر نیز مدنظر قرار گیرد. در این میان اما سیاستگذار درصدد است برای تامین رضایت بخشی از ذی‌نفعان (سهامداران)، از دیگر مزایای بازار بدهی چشم‌پوشی کند. این در حالی است که مکمل بودن بازار بدهی و بازار سهام امری بدیهی است و چرخش پول در این دو بازار می‌تواند از انجماد نقدینگی در دیگر بازارها جلوگیری کند. ضمن آنکه اوراق بدهی نوعی فرصت درآمدزایی برای همه سرمایه‌گذاران از جمله سهامداران نیز محسوب می‌شود.

این موضوع به‌طور جدی مورد توجه اقتصادهای بزرگ جهانی قرار گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در این اقتصاد‌ها، بازار بدهی سهم قابل‌توجهی از بازارهای مالی را در اختیار دارد. به‌طور میانگین نسبت بازار بدهی به تولید ناخالص داخلی (GDP) در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بیش از 113 درصد و نسبت آنها به سایز بازار سهام حدود 185 درصد است. موضوعی که سبب شده اکثر اقتصادهای نوظهور همانند مالزی، برزیل و کره‌جنوبی به توسعه بازار بدهی و انتشار این اوراق متمایل شوند. در حال حاضر در کره‌جنوبی، بازار بدهی بیشترین سهم از بازارهای مالی را در اختیار داشته و پس از آن بازارهای سهام و پول در مراتب بعدی قرار می‌گیرند. مالزی نیز نمونه‌ای موفق در میان کشورهای اسلامی است و به‌عنوان اولین ناشر صکوک بین‌‌المللی، امروزه دارای بیشترین سهم در بازار صکوک جهانی است. این در حالی است که در حال حاضر ارزش بازار بدهی در ایران کمتر از 2 درصد از تولید ناخالص داخلی بوده و تنها 6 درصد ارزش بازار سهام را از آن خود کرده است.

با این تفاسیر به‌نظر می‌رسد انتقال ساز و کار انتشار اوراق بدهی به بازارهای خارج از بورس بازگشت به بیراهه است و می‌تواند ابزاری را که از آن به‌عنوان یک فرصت در اقتصاد ایران یاد می‌شد، از ریل توسعه خارج کند. طبیعتا منع انتشار اوراق در بازار سهام یا انتقال آن به بازارهای خارج از بورس راه‌حل مناسبی نبوده و به‌نظر می‌رسد سیاستگذار برای حل معضلات کنونی خود تنها به پاک کردن صورت مساله بسنده کرده و از منافع این ابزار برای بازار سهام و همچنین اقتصاد کشور چشم‌پوشی می‌کند.

نرخ بهره چیست؟ تاثیر نرخ بهره در بازار فارکس

نرخهای بهره توسط بانک فدرال رزرو یا بازده اوراق قرضه، که با توجه به شرایط بازارهای مالی مشخص می شوند، تعیین می شود. به زبان ساده، نرخ بهره درصدی از اصل سرمایه است که توسط وام دهنده برای استفاده از پولش دریافت می شود. منظور از اصل سرمایه، مبلغی است که وام داده شده است.
نرخ بهره بر هزینه وام، تاثیر می گذارد. در نتیجه، آنها یا به اقتصاد سرعت می بخشند و یا آن را کند می کنند. فدرال رزرو، نرخ بهره را برای دستیابی به رشد اقتصادی ایده آل، مدیریت می کند.

بانک ها و موسسات دیگر برای اینکه تجارت سودآوری داشته باشند، از شما بهره می گیرند. در واقع آنها با نرخ کمتری نسبت به نرخی که شما را شارژ می کنند، به شما وام می دهند. و همین مسئله برای آنها تولید ثروت می کند.

موسسات کارتهای اعتباری از کالاها و خدماتی که شما خریداری می کنید، بهره می گیرند. شرکتها یا موسساتی هم که در کار وامهای خرید مسکن می باشند در ازای پولی که به شما برای خرید مسکن قرض می دهند، بهره می گیرند.

بانک ها و خزانه داری ایالات متحده امریکا به سرمایه گذارانی که پولهای شان را در حساب های پس انداز، سپرده های دارای گواهی، اوراق قرضه بلند مدت، میان مدت و کوتاه مدت می گذارند، بهره می پردازد. در این گونه موارد، سرمایه گذاران پولشان را به بانک ها یا خزانه داری، قرض می دهند.

مطالبی را که با هم در این مقاله آموزشی بررسی خواهیم کرد، به شرح زیر است:

مفهوم نرخ بهره، اهمیت نرخ بهره، نرخهای بهره چگونه تعیین می شوند، منظور از نرخ بهره منفی چیست، رابطه بین نرخ بهره و سرمایه گذاری، عوامل تاثیر گذار بر نرخهای بهره، انواع نرخهای بهره و نحوه محاسبه آنها، تاثیرات نرخهای بهره بالا در مقابل نرخهای بهره پایین و نتیجه گیری.

مفهوم نرخ بهره

نرخ بهره، یا هزینه قرض کردن پول است یا پاداش پس انداز آن، که، به عنوان درصدی از مبلغ قرض گرفته شده یا پس انداز شده، محاسبه می شود. نرخ بهره وام، به طور معمول به صورت سالانه قید می شود که به نرخ درصد سالانه (APR) معروف است.

اهمیت نرخ بهره

ممکن است همیشه متوجه آن نباشیم اما نرخ بهره نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارد و می تواند بر قدرت خرید ما تأثیر بسزایی بگذارد. روند کلی نرخهای بهره می تواند تأثیر عمده ای بر سرمایه گذاری شما داشته باشد بنابراین به عنوان یک سرمایه گذار، توجه کردن به این نکته خیلی مهم است.

بهره، هزینه ای است که از قرض گیرنده برای استفاده از آن دارایی خاص، اتخاذ می شود. بر اساس وبسایت Investopedia، دارایی های قرض گرفته شده، شامل: پول نقد، کالاهای مصرفی، وسائل نقلیه و املاک می باشند.

زمانی که خریداران ملک، قصد خرید خانه ای را دارند، از بانک ها وام دریافت می کنند. از وامهای دیگر به عنوان مثال، برای: خرید ماشین، لوازم خانگی یا پرداخت هزینه های تحصیلی، استفاده می شود.

بانک ها هم می توانند تبدیل به یک قرض گیرنده شوند، بدین شکل که، زمانی که یک فرد پولش را در حساب پس انداز یک بانک می گذارد، در واقع سرمایه اش را که پول نقدش بوده است به بانک مربوطه، قرض داده است. در نتیجه بانک ها به خاطر پولی که سرمایه گذار به بانک قرض داده، به او بهره پرداخت می کنند.

سپس بانکها از پول قرض (وام) گرفته شده سرمایه گذار، برای تامین وام هایی با نرخهای بهره بالاتر، استفاده می کنند و مجددا با همان پولهای سرمایه گذاران، به افراد دیگر با نرخهای بالاتر، وام پرداخت می کنند. سود بانکها هم از تفاوت بین آنچه پرداخت و دریافت می کنند، نشات می گیرد.

از دیگر نکات مهمی که نشانگر اهمیت نرخهای بهره است، تاثیر اوراق قرضه کوتاه مدت خزانه داری روی نرخهای بهره است.

نرخهای بهره چگونه تعیین می شوند؟

نرخهای بهره توسط فدرال رزرو یا نرخ صندوقهای فدرال، یا بازده اوراق قرضه که تمام اینها هم توسط وضعیت بازار مشخص می شوند، تعیین می شود. فدرال رزرو، نرخ صندوق های فدرال را به عنوان معیاری برای نرخ بهره کوتاه مدت، تعیین می کند.

نرخ وجوه فدرال رزرو، همان چیزی تعیین قیمت اوراق در بازار است که بانک ها برای وام های شبانه از یکدیگر دریافت می کنند. بانکها سایر بانکها را، بهترین مشتریان خود می دانند.

بازده اوراق قرضه خزانه هم با تقاضای بازارهای مالی، نسبت به اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده، که در حراج ها به فروش می رسند، تعیین می شود. تحت برخی شرایط دشوار اقتصادی، تقاضا برای اوراق قرضه افزایش پیدا می کند.

هنگامی که سرمایه گذاران مایل به پرداخت هزینه های بیشتری برای این اوراق قرضه خزانه داری هستند، نرخ های بهره پایین می آیند. شرایط خاصی هم وجود دارند که در آنها نرخهای بهره افزایش پیدا می کنند، مثل بهبود شرایط اقتصادی، و این امر، اوراق قرضه خزانه داری ایالات متحده را کاهش می دهد.

حال اینکه چطور این نرخ ها عمل می کنند هم مهم است. وقتی فردی از یک بانکی پول قرض می گیرد، نرخ بهره بانکی، شامل تمام قسمت های پرداخت نشده این وام یا تراز کارت اعتباری او می شود و آن فرد باید حداقل در هر دوره ترکیبی، بهره آن وام را بپردازد. و اگر نپردازد، بدهی معوق این فرد حتی اگر شروع به پرداخت مابقی بدهی کند، افزایش پیدا می کند.

نرخهای بهره بانکی بسیار رقابتی هستند و نرخ وام و پس انداز آنها، با هم متفاوت هستند. اگر بانکی متوجه این قضیه شود، که فرد وام گیرنده از لحاظ اعتباری برای بانک پر ریسک می باشد، از آن فرد بهره بیشتری دریافت می کند. به همین دلیل است که نرخهای بالاتری را به وام های گردان، مانند کارت های اعتباری، اختصاص می دهند.

نرخ بهره ای که بانک به دارنده یک حساب پس انداز می پردازد، معمولاً بسته به شرایط بازار که توسط فدرال رزرو تشخیص داده می شود، تعیین می شود.

منظور از نرخ بهره منفی چیست؟

نرخ بهره در واقع همان هزینه ای است که برای قرض گرفتن باید پرداخت شود. به طور متعارف همیشه وام گیرنده بابت پولی که وام می دهد، بهره ای دریافت می کند. مثال واضح آن هم، زمانی است که شما مبلغ اضافه ای پول در اختیار دارید و قصد تعیین قیمت اوراق در بازار دارید تا آن را در بانکی نگه دارید. بانک مورد نظر در اینجا، قرض گیرنده، و شما قرض دهنده محسوب می شوید.

نتیجتا اینکه شما بابت پولی که به بانک قرض می دهید، بهره مشخصی دریافت خواهید کرد که به آن نرخ سود بانکی گفته می شود. مثال ساده دیگر، وام ها است. زمانیکه شما از بانک برای خرید مسکن یا خودرو، وام دریافت می کنید و در واقع در حال قرض گرفتن از بانک هستید، بابت این وام، باید بهره ای را به بانک پرداخت کنید. شاید تعجب کنید که زمانهایی هم وجود دارد که وام دهنده به جای گرفتن بهره از وام گیرنده، باید خودش نرخ بهره ای هم پرداخت کند.

به این نرخ بهره، نرخ بهره منفی گفته می شود. این نرخهای بهره منفی معمولا توسط بانکهای مرکزی و سایر بدنه های نظارتی آنان، اعمال می شود. بانکهای مرکزی این کار را در زمانهایی که نقدینگی کاهش پیدا کرده اعمال می کنند. زمانهایی که مصرف کنندگان، پول زیادی در اختیار دارند و حاضر نیستند تا چرخ اقتصاد به گردش در بیاید، آن پولها را خرج کنند.

رابطه بین نرخ بهره و سرمایه گذاری چیست؟

سطح سرمایه گذاری در اقتصاد به تغییرات نرخ بهره بسیار حساس است. به طور کلی، اگر نرخ بهره بالا باشد، سرمایه گذاری کاهش می یابد. برعکس، اگر نرخ بهره پایین باشد، سرمایه گذاری افزایش می یابد. این همبستگی معکوس در درک رابطه بین نرخ بهره و سرمایه گذاری، بسیارنکته مهم و کلیدی است.

کارهایی مثل تحصیلات، زیرساخت یا توسعه کسب و کار مستلزم صرف هزینه تعیین قیمت اوراق در بازار است. اگر نرخ بهره پایین باشد، دانشجویان، دولت ها و مشاغل می توانند پول مورد نیاز خود را ارزان تر وام بگیرند. وقتی نرخ بهره بالا باشد، سرمایه گذاری گران تر می شود. با گران شدن پول وام، مشاغل، دولت ها و افراد شروع به کند کردن برنامه های سرمایه گذاری خود می کنند.

شرایط اقتصادی ممکن است انتظارات سرمایه گذاران را تحت تأثیر قرار دهد. در یک اقتصاد قوی، وام گیرندگان انتظار دارند شرایط خوب ادامه یابد بنابراین ممکن است راحت تر وام بگیرند و به طور بالقوه نرخ بهره را افزایش دهند. با این حال در شرایط ضعیف اقتصادی، عکس این قضیه صادق است.

عوامل تاثیرگذار بر نرخهای بهره

عوامل متعددی می توانند روی نرخهای بهره تاثیر بگذارند. یکی از آنها تقاضا برای پول است. در یک اقتصاد در حال رشد، تقاضا برای پول زیاد است. از کارخانجات و شرکتهای تولیدی برای پیشرفت و توسعه گرفته تا شهروندان برای خرید مسکن و اتومبیل و غیره، همه به پول نیاز دارند. در نتیجه هرچه تقاضا برای پول افزایش یابد، نرخهای بهره هم بالاتر می روند.

عامل تاثیرگذار بعدی، عرضه پول است. مانند هر کالای دیگری، زمانیکه عرضه پول افزایش یابد، سایر موارد به همان قیمت باقی می مانند در نتیجه، نرخهای بهره کاهش می یابد. شرایطی هم وجود دارد که در آن سرمایه گذاران راه های جذابی برای سرمایه گذاری ندارند و اوراق قرضه یا سپرده ها را دنبال می کنند. اگر در آن لحظه تقاضایی برای پول وجود نداشته باشد، نرخ بهره کاهش می یابد.

عامل بعدی، کسری بودجه و استقراض دولت است. کسری بودجه، ناشی از فراتر رفتن هزینه های دولت نسبت به درآمدش است. برای تأمین این کسری، دولت به استقراض روی می آورد. به عنوان بزرگترین وام گیرنده در اقتصاد، میزان استقراض دولتی بر تقاضای پول تأثیر می گذارد و به نوبه خود نرخ بهره را کاهش می دهد.

فاکتور بعدی تورم است. قیمت همه کالاها با در نظر گرفتن افزایش قیمتهای عمومی در اقتصاد که به آن تورم می گویند، تعیین می شود. نرخ بهره هم که قیمت پول است، از این قاعده مستثنی نیست. عامل بعدی بانک مرکزی است. مثلا در زمانهای رونق اقتصادی، بانک مرکزی ممکن است روی مهار تورم تمرکز کند و نرخهای بهره را افزایش دهد.

انواع نرخهای بهره و نحوه محاسبه آنها

موسسات وام دهنده، نرخهای ثابت یا متغیری را برای وامهای خود اخذ می کنند. نرخهای ثابت تا پایان سررسید وام، باقی می مانند. در ابتدا بیشتر پرداخت های شما شامل پرداخت های مربوط به نرخ بهره است. ولی با گذشت زمان، وام گیرنده، درصدهای بیشتر و بیشتری را از اصل سرمایه پرداخت می کند. به عنوان مثال وام مسکن معمولی، نمونه ای از یک وام با نرخ بهره ثابت می باشد.

نرخهای متغیر، با نرخ اصلی (Prime Rate) تغییر می کنند. این نرخ، بهره ای است که یک موسسه، از بهترین وام گیرندگان خود دریافت می کند. نرخ اصلی هم براساس نرخ وجوه فدرال رزرو تعیین می شود. این هم همان نرخ بهره ای است که فدرال رزرو از بهترین مشتریان بانکی خود، دریافت می کند.

ولی در کل سه نوع نرخ بهره وجود داد:

1. نرخ بهره ساده
2. نرخ بهره تعهدی
3. نرخ بهره مرکب

نرخ بهره ساده یا عادی همان نرخ سودی است که به وام شما تعلق گرفته است و از حاصل ضرب سود روزانه در مبلغ اصلی وام شما ضرب در، تعداد روزهایی که باید وام را پرداخت کنید به دست می آید. مثلا اگر یک دانشجویی مبلغ 18000 دلار وام با نرخ بهره سالانه 6% بگیرد، و قرار باشد مثلا ظرف 3 سال وامش را پرداخت کند، فرمول به این شکل است: نرخ بهره ساده مساوی است با حاصل ضرب اصل وام در نرخ بهره سالانه در عدد 3 که در اینجا می شود: 3 * 6% * 18000 که مساوی است با 3240 دلار.

نرخ بهره تعهدی سود انباشته ای است که تا پایان دوره پرداخت نشده است. اگر وامی نیاز به پرداخت ماهانه (در پایان هر ماه) داشته باشد، سود این وام به طور پیوسته در طول ماه جمع می شود. اگر هزینه نرخ بهره در هر ماه 30 دلار باشد، این وام هر روز 1 دلار سود در بر می گیرد که پس از رسیدن به پایان ماه، نیاز به پرداخت دارد.

نرخ بهره مرکب هم به معنی بهره در بهره است. در نرخ بهره ساده فقط اصل سرمایه و سودی که به آن تعلق می گرفت، وجود داشت ولی در این نوع بهره، سود مرکب از اصل و سودهای انباشته شده دوره های قبل هم استفاده می کند به عبارتی: سود مرکب برابر است با مجموع مبلغ سپرده و سود آن در پایان دوره زمانی مشخص منهای مبلغ سپرده در حال حاضر. فرمول اصلی آن به این شکل است: = [P (1 + i) n ] – P و = P [(1 + i) n – 1].

در این فرمول P اصل سرمایه، i درصد اسمی نرخ بهره سالانه و n تعداد دوره دریافت سود است.

مثال: فرض کنید وام 3 ساله ای به مبلغ 10000 دلار با نرخ بهره مرکب سالانه 5% دریافت کردید. مبلغ سود حاصل این وام چقدر است؟

$10,000 [(1 + 0.05) 3 – 1] = $10,000 [1.157625 – 1] = $1,576.25

مفهوم نرخ درصد سالانه APR

نرخ درصد سالانه، کل هزینه وام است که شامل نرخ بهره و دیگر هزینه ها می باشد. بیشترین هزینه ها معمولا،ً هزینه هایی است که فقط یکبار اعمال می شوند و به آنها واحد (Points) گفته می شود. بانک آن را به عنوان درصد واحدی از کل وام، محاسبه می کند. نرخ درصد سالانه همچنین، شامل هزینه های دیگر مانند: هزینه های کارگزار و هزینه های بستن قرارداد نیز، می شود.

هر دو این نرخهای بهره و نرخ درصد سالانه، هزینه های وامها را به شما نشان می دهند. نرخ بهره، مبلغی را که شما هر ماه پرداخت می کنید را نشان می دهد و نرخ درصد سالانه هم، کل هزینه های وام، مادامی که تمام شود را، نشان می دهد.

تاثیرات نرخهای بهره بالا در مقابل نرخهای بهره پایین

نرخهای بهره بالا، تاثیرات منفی بر اقتصاد دارند چرا که باعث گران تر شدن وامها می شوند. وقتی نرخهای بهره بالا باشند، تعداد کمی از مصرف کنندگان و مشاغل، توانایی وام گرفتن را دارند که این مسئله، رشد اقتصاد را کند می کند.

این مسئله در عین حال، مردم را تشویق به پس انداز کردن نیز می کند زیرا، مبالغ بیشتری در ازای سپرده هایی که پس انداز کرده اند، دریافت می کنند. این امر، پول را از اقتصاد خارج کرده و رشد اقتصاد را کند می کند.

به همین منوال هم، نرخهای بهره پایین، تاثیرات معکوسی بر اقتصاد دارد. به عنوان مثال، نرخهای پایین وام ها، تقاضا برای خرید مسکن را افزایش می دهند که این مسئله قیمت مسکن را افزایش می دهد.

نرخهای پس انداز کاهش پیدا می کنند و سرمایه گذاران، پولهایشان را وارد داراییهایی که سوددهی و بازده بالاتری مثل سهام ها، دارند، می کنند. اساساً نرخ های بهره پایین، نقدینگی را افزایش می دهد که این امر به توسعه اقتصاد، کمک می کند.

نتیجه گیری

اغلب مصرف کنندگان و سرمایه گذاران این سوال را می پرسند که:

حالا که نرخهای بهره پایین، مزایای بیشماری دارد، چرا فدرال رزرو، همیشه نرخهای بهره را پایین نگه نمی دارد؟

به طور کلی این قضیه از طرف دولت ایالات متحده، فدرال رزرو، برخی از کسب و کارها و مصرف کنندگان، که نرخهای بهره پایین تر را ترجیح می دهند، یک امر پذیرفته شده می باشد. دولت آمریکا از نرخهای بهره پایین تر استقبال می کند چرا که، بدین گونه برای اداره کشور، مقادیر زیادی پول قرض می کند.

به عنوان مثال، شرکتهای بزرگ سرمایه دار، مانند غولهای بزرگ تکنولوژی، نرخهای بهره پایین تر را ترجیح می دهند همچنین، مصرف کنندگانی که به دنبال خرید مسکن، اتومبیل، لوازم زندگی و لباس به صورت اعتباری هستند هم، از نرخهای بهره کمتر، با جان و دل استقبال می کنند.

اما با تمام این اوصاف بانک ها، به دنبال نرخهای بهره بالاتر هستند چرا که با این ابزارها و توسط وام دادن به مشتریانشان، کسب سودهای آنچنانی می کنند. اما نرخهای بهره پایین تر، می توانند باعث ایجاد نرخ بهره شوند. اگر نقدینگی در اقتصاد خیلی زیاد شود، آن وقت تقاضا از عرضه سبقت گرفته و قیمتها افزایش می یابند.

همیشه مقدار اندکی تورم، برای اقتصاد مفید است چرا که نمایانگر رشد اقتصادی است اما، تورم افسار گسیخته، خانمان سوز است و به ضرر اقتصاد می باشد.

تعیین قیمت اوراق در بازار

سوال های متداول

1) معاملات اوراق بهادار در بورس تهران در چه ساعاتی انجام می گیرد؟

معاملات اوراق بهادار از ساعت 09:00 تا 12:30 روزهای شنبه تا چهارشنبه هر هفته به جز روزهای تعطیل انجام می شود. همچنین ساعت پیش گشایش بازار که در آن امکان انجام معاملات وجود ندارد از 8:30 شروع می‌شود و تا 9:00 ادامه می یابد که در آن امکان ورود سفارشات و تغییر قیمت وجود دارد .

2) دامنه روزانه نوسان قیمت در بورس تهران چند درصد است؟

در حال حاضر دامنه نوسان روزانه قیمت سهام در هر روز نسبت به قیمت پایانی روز گذشته، می‌تواند از 5- درصد تا 5+ درصد، تغییر کند و حق تقدم سهام دو برابر این میزان امکان نوسان دارد. در فرابورس نیز دامنه نوسان سهام 5- تا 5+ درصد می‌باشد. در عرضه اولیه سهام و روز بازگشایی نماد معاملاتی مطابق شرایطی که در دستورالعمل معاملات ذکر شده است بدون محدودیت در نوسان معامله خواهد شد .

3) آیا سازوکار خاصی برای خرید سهام شرکت‌هایی که برای اولین بار در بورس عرضه می‌شوند، وجود دارد؟

بله، عرضه سهام شرکت‌های تازه پذیرفته شده هم بر اساس ساز و کار حراج انجام می‌شود اما تفاوت‌هایی با معاملات معمول دارد. خریداران سفارش‌های خرید خود را با قیمت‌های پیشنهادی از طریق کارگزاران وارد سامانه معاملاتی می‌کنند. در پایان نشست معاملاتی، فروشنده بر اساس قیمت‌های پیشنهادی خریداران، قیمت فروش خود را اعلام می‌کند و بر اساس آن معامله انجام می‌شود.در این مرحله درصدی از سهام شرکت برای فروش عرضه می‌شود. البته در روز عرضه اولیه، محدودیت دامنه نوسان روزانه اعمال نمی‌شود .

4) اولویت بندی سفارش‌ها در سامانه معاملات، چگونه انجام می‌شود؟

اولويت سفارش‌های وارد شده به سامانه، ابتدا بر اساس قيمت می‌باشد و برای سفارشات با قیمت یکسان، اولویت زمانی مطرح می‌گردد که باعث تشکیل صف خريد و فروش می‌شود. بر اساس اولويت قيمت، يك سفارش خريد (فروش) اوراق بهادار با بيشترين (كمترين) قيمت در ابتداي صف خريد (فروش) قرار مي‌گيرد و بر اساس اولويت زمان، سفارشي‌كه زودتر وارد سامانه معاملات شود جلوتر از سفارش هم قيمت خود قرار مي‌گيرد. معامله هنگامي انجام مي‌شود كه سفارش‌هاي خريد و فروش قيمت يكسان داشته باشند .

5) تسویه معاملات چیست و چگونه انجام می‌شود؟

پس از انجام معاملات، تسویه معاملات بین فروشنده و خریدار توسط کارگزار فروشنده و کارگزار خریدار از طریق شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسویه وجوه انجام می‌شود. شركت سپرده‌گذاري مركزي اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان امین نقش اتاق پایاپای را ایفا می‌کند. تسويه معاملات دو روز کاری بعد از انجام معامله ( T+2 ) صورت مي‌گيرد .

6) کارگزار ناظر کیست و چه نقشی بر عهده دارد؟

با راه ­اندازی سامانه جدید معاملات دارایی سهامداران در هریک از نمادهای معاملاتی زیر نظر یک کارگزار قرار گرفت که به آن کارگزار ناظر گفته می‌شود و از آن پس سهامداران دارایی سهام خود را در هر نماد معاملاتی صرفاً از طریق کارگزار ناظر خود در آن نماد معاملاتی می‌توانند به فروش برسانند. هرچند سهامداران می‌توانند با مراجعه به هریک از کارگزاران نسبت به خرید سهام اقدام نمایند .

ممکن است دارایی سهامدار دریک نماد معاملاتی زیر نظر یک کارگزار ناظر و در نماد معاملاتی دیگر زیر نظر کارگزار ناظر دیگری باشد .

در زمان راه‌اندازی سامانه معاملاتی جدید کارگزار ناظر بر اساس سوابق فعالیت سهامدار با کارگزاران مختلف در بورس اوراق بهادار تعیین گردید .

7) چگونه مشتریان گواهی سپرده و وجوه نقد خود را در اختیار کارگزار قرار می‌دهند؟

مشتریان باید همزمان با تکمیل فرم سفارش خرید یا فروش، وجوه نقد و گواهی سپرده سهام یا اصل برگه سهام خود را تحویل کارگزار نمایند و کارگزاران مسئول انجام تسویه معاملات با شرکت سپرده گذاری هستند. البته در عمل بیشتر مشتریان ترجیح می دهند که گواهیسپرده سهامی که قبلا خریداری کرده‌اند نزد کارگزار باقی بماند تا در زمان فروش نیازی به تحویل آن نباشد. همچنین پرداخت وجه خرید سهام هم از طریق واریز به حساب کارگزاری انجام میشود .

8) آیا مشتریان می توانند نزد چند کارگزار حساب داشته باشند؟

بله، هر مشتری می تواند نزد هر کارگزار یک حساب داشته باشد هرچند به دلیل دریافت خدمات بهتر توصیه می شود هر مشتری فقط با یک کارگزار کار کند .

9) DPS ، EPS و P/E چيست؟

DPS بخشی از سود هر سهم شرکت است که بین سهامداران تقسیم می شود .

EPS تعیین قیمت اوراق در بازار سود هر سهم بعد از کسر مالیات است. به عبارت دیگر سود خالص شرکت تقسیم بر تعداد سهام آن و P/E نسبت قیمت سهم به EPS اعلام شده توسط شرکت است .

10) قیمت یک سهم در بازار چگونه تعیین میشود؟ میزان تاثیر بازار و خود شرکت چقدر است؟

تعیین قیمت سهم تابع عوامل مختلفی است که مهمترین آن سودآوری شرکت، انتظار سودآوری آتی شرکت و شرایط کلان اقتصادی کشور است .

11) حجم مبنا را تعریف نمایید؟

» حجم مبنا»، تعداد اوراق بهادار از یک نوع است كه هر روز باید مورد داد و ستد قرار گیرد تا كل درصد تغییر آن روز، در تعیین قیمت روز بعد ملاك باشد .

12) محدودیت حجمی در ورود سفارشات به چه معناست؟

« محدودیت حجمی»، حداكثر تعداد اوراق بهاداری است كه در هر نماد معاملاتی طی هر سفارش در سامانه‌ی معاملات وارد می‌شود. این رقم مضرب صحیحی از «واحد پایه‌ی معاملاتی متعارف» است .

13) بازارگردان چیست و چه کاری میکند؟

«بازارگردان»، کارگزار یا کارگزار/ معامله‌گری است که با اخذ مجوز لازم با تعهد به افزایش نقدشوندگی و تنظیم عرضه و تقاضای اوراق بهادار معین و تحدید دامنه نوسان قیمت آن، به داد و ستد آن اوراق می‌پردازد .

14) آیا ممکن است کسی در اولین دقایق بازار بورس سهامی را بخرد و ساعتی بعد همان را بفروشد؟

بله. با راه اندازی سیستم جدید معاملاتی امکان فروش سهامی که همان روز اقدام به خرید کرده‌اید را دارید .

15) چگونه ممکن است حجم مبنای شرکتی" 1" اعلام شود؟

پس از بازگشایی نمادهایی که دامنه نوسان آن آزاد است (مثلا بعد از مجمع عادی سالانه یا فوق‌العاده) حجم مبنای آن نماد یک خواهد بود. همچنین در فرابورس نیز حجم مبنا یک منظور شده است .

16) منظور از "ح" که گاهی در پایان اسم یک شرکت یا نماد آن آورده می‌شود چیست؟

ح نمایانگر حق‌تقدم سهام مورد نظر است که به انتهای نماد شرکت اضافه می‌شود و همچنین در ابتدای نام شرکت نیز خواهد آمد .

17) منظوراز بهترین عرضه یا بهترین تقاضا چیست؟

بهترین عرضه: منظور پایین‌ترین قیمتی است که برای فروش يکسهم در سیستم معاملات وارد شده است .

بهترین تقاضا: منظور بالاترین قیمتی است که برای خرید سهامدر سیستم معاملات وارد شده است .

18) چنانچه یکی از شرکتهای بورسی آگهی پذیره‌نویسی سهام از حق‌تقدم‌های استفاده نشده را منتشر کند، برای پذیره‌نویسی آیا علاوه بر قیمت اسمی سهام (100 تومان) باید مبلغ دیگری به ازای هر سهم به حساب شرکت واریز کرد؟ این مبلغ چگونه تعیین می‌شود؟

حق‌تقدم اوراقی است که در اختیار سهامداران قبلی شرکت قرار می‌گیرد و این سهامداران می‌توانند از آن استفاده کنند و در افزایش سرمایه شرکتکنند و یا اینکه آنها را در بازار بفروشند. در صورت شرکت نکردن در افزایش سرمایه(واریز نکردن مبلغ 1000 ریال به ازای هر سهم) و نیز نفروختن آنها در بازار در این مهلت، دوباره آگهی عرضه عمومی ارائه می‌شود و در یک فرصت مشخص این اجازه را می‌دهند تا حق‌تقدم‌های باقیمانده برای تکمیل افزایش سرمایه شرکت در بازار تعیین قیمت اوراق در بازار به هر نرخی که عرضه و تقاضا تعیین کند بفروشند. این مبلغ به حساب دارندگان حق‌تقدم که از آن استفاده نکرده‌اند واریز می‌شود. شخصی که اوراق حق‌تقدم را به دست آورد باید با واریز مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت در افزایش سرمایه شرکت نماید .

19) حق‌تقدم به چه كساني تعلق مي‌گيرد؟ شرايط خريد آن چیست؟

به کسانی که سهام شرکت را در تاریخ مجمع فوق‌العاده دراختیار داشته باشند حق‌تقدم تعلق می‌گیرد. این افراد می‌توانند حق‌تقدم خود را در بورس به سایر سرمایه‌گذاران واگذار نمایند .

برای خرید حق‌تقدم در بازار نیاز به شرایط خاصی نیست. تنها باید بتوانید در مهلت مقرر شده یا دوباره آن را بفروشید یا اینکه با پرداخت مبلغ اسمی سهام (واریز مبلغ 1000 ریال به حساب شرکت) در افزایش سرمایه شرکت کنید .

20) منظور از سهام ترجیحی چیست؟

سهام ترجیهی بخشی از سهام شرکت است که در راستای برنامه‌های خصوصی‌سازی به کارکنان خود شرکت واگذار شده است .

21) چگونه از میزان دارایی سهام خود درشرکتهای بورس مطلع شویم؟

با مراجعه به شرکت سپرده گذاری مرکزی و ارائه اسناد و مدارک خود، یک کد و رمز عبور دریافت می کنید که از طریق آن می توانید در هر زمانی با ورود به اینترنت و سایت شرکت سپرده گذاری مرکزی اطلاعات سهام خود را دریافت نمایید .

همچنین می توانید به کارگزاری که سهام را برای شما خریده (و حساب شما نزد وی بوده) مراجعه نمایید و یا تماس بگیرید تا اطلاعات حساب شما را دراختیار تان قرار دهد .

22) برای استفاده از سامانه معاملات برخط به نرم افزار خاصی نیاز است؟

سامانه معاملات برخط کارگزاری آریا بورس نرم افزاری تحت وب است و نیازی به نصب نرم افزاری بر روی سیستم کامپیوتر مشتری نیست. بنابراین فقط با اجرای نرم افزار مرورگر سیستم عامل خود می توانید از این سرویس استفاده کنید.

23) وقتی می خواهم با نام کاربری و کلمه عبور خود وارد بخش خرید و فروش آنلاین شوم با پیغام خطای نام کاربری شما مسدود است مواجه می شوم. علت چیست؟ تعیین قیمت اوراق در بازار

چنانچه تا سه بار نام کاربری و کلمه عبور خود را به اشتباه وارد نمایید با توجه به مسائل امنیتی کاربری شما مسدود می شود و با تماس مرکز کارگزاری با بخش آنلاین کارگزاری آریا بورس (88541553) امکان استفاده مجدد سیستم را خواهید داشت .

24) با اینکه فیش واریزی خود را در سیستم ثبت نمودم و در حساب اینترنتی من سند واریزی ثبت شده و مانده حسابم افزوده شده است اما در حساب آنلاین همچنان مانده حسابم افزایش نیافته است. دلیل این مغایرت چیست؟

معاملات آنلاین مانده حساب های کاربر در ابتدای وقت معاملات بروز می شود و پس از آن در طول ساعات معاملاتی این مانده حساب ها با عملیات خرید و فروش تغییر می کنند. بنابراین چنانچه تمایل به استفاده از مبلغ واریزی در معاملات آنلاین را دارید یک روز قبل نسبت به واریز مبلغ و ثبت فیش واریزی اقدام نمایید .

25) هنگام ارسال سفارش فروش با پیغام مانده سهم کافی نیست مواجه می‌شوم در حالی که این تعداد سهام را دارا می‌باشم .

سه احتمال وجود دارد :

• · تعداد سهام را صحیح وارد نمی‌کنید .
• · همان سهم را طی سفارش مجزای دیگر (چه خودتان و به صورت آنلاین و یا کارگزار بر اساس سفارش حضوری و یا اینترنتی شما) وارد سامانه معاملات شده است .
• · کارگزار ناظر شما در این سهم کارگزار سرویس دهنده معاملات آنلاین نیست .

26) درصورت بروز مشکل در استفاده از نرم افزار چگونه مشکل را رفع نمایم؟

شما می توانید با تماس با واحد پاسخگویی به مشتریان شرکت کارگزاری آریا بورس به شماره 5- 88053241 مشکل را با کارشناس بخش آنلاین کارگزاری آریا بورس در میان بگذارید .

27) در چه بازارهای نمی توان به صورت آنلاین معامله نمود؟

بر اساس ماده 10 "دستورالعمل اجرايي معاملات برخط اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ايران"، سازمان میتواند محدودیتهایی بر معاملات آنلاین قرار دهد. در این راستا امکان معامله در برخی از بازار ها برای کاربران آنلاین ممنوع شده است. البته باید عنوان کرد که محدودیت های کنونی برای مشتریان حقیقی بسیار ناچیز و در حد قابل قبولی می باشد. در ادامه کلیه امکانات و محدودیت های معامله آنلاین ذکر گردیده است :

o بازار سوم و چهارم فرابورس

o همه انواع معاملات عمده و بلوک

o سهام شرکت های پذیرفته شده در بازار پایه فرابورس

28) محدودیتهای معاملات آنلاین چیست؟

بر اساس ماده 10 "دستورالعمل اجرايي معاملات برخط اوراق بهادار در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ايران"، سازمان می تواند محدودیت هایی بر معاملات آنلاین قرار دهد. در حال حاضر این محدودیتها طی بخش نامههایی به کارگزاران اعلام گردیده که شامل موارد زیر است :

• · محدودیت درنوع سفارشات:

سفارشات مجاز برای مشتریان بر خط، از لحاظ قیمتی سفارش Limit ، از لحاظ زمانی بدون محدودیت (شامل Day ، Date و (Open می‌باشد .

سفارش محدود یعنی در حجم معین و در قیمت مشخص یا بهتر از آن .

• · محدودیت درحجم سفارش :

در حال حاضر محدودیتی جهت حجم سفارش علاوه بر محدودیت های عادی هسته معاملات وجود ندارد .

در سیستم معاملات دامنه مجاز حجم با عنوان آستانه حجم تعیینشده که برای همه یکسان است .

• · محدودیت در زمان معاملات :

الف- ساعت ورود سفارش از ابتدای زمان مجاز ورود سفارشات در سامانه معاملاتی لغایت ساعت 12:30 می‌باشد .

ب- سفارشات با اعتبار روزانه (DAY) مشتریان برخط باید بلافاصله پس از اتمام ساعت معاملات (ساعت 12:30)توسط سیستم نرم افزاری برخط، حذف گردد .

• · محدودیت درعرضه‌های خاص :

الف – مشتریان معاملات بر خط در زمان حراج نمادهای بازگشایی شده امکان ورود سفارش با رعایت محدودیت‌های قیمتی سفارش را دارند .

عرضه های خاص شامل عرضه اولیه و گشایش نماد می باشد که با مکانیزم حراج انجام می شود .

مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند .

ب – بورس یا فرابورس باید سهمیه مجزایی را برای هر مشتری معاملات بر خط در کلیه عرضه‌های اولیه تعیین نمایند. مشتریان معاملات بر خط می‌توانند با رعایت محدودیت حجم معامله مشتری برخط به میزان سهمیه تعیینشده، در عرضه‌های اولیه اقدام به خرید نمایند .

همه کاربران آنلاین می توانند در رقابت برای خرید سهم عرضه اولیه شرکت کنند. بر این اساس پیش از شروع رقابت، سقف قابل رقابت برای هر مشتری به اطلاع مدیر معاملات آنلاین رسانده می‌شود و مدیر معاملات آنلاین این سهمیه را در نرم افزار آنلاین اعمال می نماید و پس از شروع رقابت، کاربران می توانند تا سقف تعیین شده سفارش خرید سهم عرضه اولیه وارد سیستم نمایند .

ج – مشتریان برخط حق رقابت و انجام معامله عمده را ندارند .

• · محدودیت ‌های قیمتی سفارش :

الف – درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با دامنه مظنه بازار صرفاً در خصوص ورود سفارش در زمان حراج بازگشایی و عرضه اولیه به شرح زیر اعمال می‌گردد :

1- قیمت سفارش خرید مشتری معاملات برخط نمی‌تواند بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار باشد .

2- قیمت سفارش فروش مشتری معاملات برخط نمی‌تواند کمتر از بهترین مظنه فروش بازار باشد .

3- درصورتی ‌که سفارش خرید یا فروشی در زمان ورود سفارش مشتری وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نمی شود .

همانگونه که در مورد 4 گفته شد مشتریان در عرضه های حراج امکان قرار دادن قیمت، بهتر از بهترین قیمت بازار را ندارند .

ب – درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با آخرین قیمت معامله :

1- درصورتی که ارزش سفارش وارده کوچکتر یا مساوی یک میلیون ریال باشد، تفاوت قیمت سفارش خرید یا فروش با آخرین قیمت معامله حداکثر دو درصد می‌تواند باشد. این محدودیت بین ساعت 09:00 الی 12:30 اعمال می‌گردد .

2- درصورتی‌که معامله‌ای در روز جاری انجام نشده باشد، مبنای قیمت آخرین معامله، قیمت پایانی روز قبل است .

برنامه بانک مرکزی برای تعیین نرخ اوراق مشارکت متناسب با شرایط بازار/عجله‌ای برای اعلام برنامه‌ها نداریم

ولی‌الله سیف در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، ضمن اشاره به جلسه دیشب شورای پول و اعتبار اظهار داشت: در این جلسه قرار بر این شد که نرخ سود سپرده‌ها و تسهیلات بانکی بدون تغییر تا پایان سال ادامه داشته باشد.

وی با بیان اینکه طبق رای شورای پول و اعتبار بانک مرکزی مسئول تعیین حجم، نرخ سود و سررسید اوراق مشارکت شده است، تصریح کرد: بانک مرکزی بعد از اینکه بررسی‌های خود را در این زمینه به اتمام رساند سیاست مشخص را درباره نرخ سود و حجم اوراق مشارکت اعلام خواهد کرد.

سیف در همین ارتباط تاکید کرد: برنامه بانک مرکزی تعیین نرخ سود اوراق مشارکت براساس شرایط بازار است و متناسب با همین وضعیت تصمیم‌گیری‌ها اعمال خواهد شد.

وی درباره زمان اعلام سیاست بانک مرکزی برای نرخ سود اوراق مشارکت افزود: عجله‌ای برای اعلام سیاست‌های‌مان در این زمینه نداریم اما تا یکی دو ماه آینده تکلیف سیاست‌های بانک مرکزی در زمینه اوراق مشارکت مشخص خواهد شد.

رئیس کل بانک مرکزی یک بار دیگر به تعیین نرخ سود اوراق متناسب با شرایط روز تاکید کرد و گفت: نرخ اوراق مشارکت دقیقا با وضعیت بازار تعیین و اعلام خواهد شد.

به گزارش تسنیم همانطور که پیش از این ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی در جلسه کمیسیون اقتصادی مجلس خبر داده بود شورای پول و اعتبار به افزایش نرخ سود بانکی رأی نداد و تصمیم بر این شد که نرخ اوراق مشارکت تغییر کند.

این در حالی است که از ابتدای روی کار آمدن دولت یازدهم چشم‌ها به شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی دوخته شده بود تا نرخ سود بانکی تغییر کند اما همزمان رئیس کل بانک مرکزی تأکید داشت که هدف ما افزایش نرخ سود بانکی نیست بلکه در نظر داریم در راستای همسان سازی نرخ تورم و نرخ سود بانکی ابتدا نرخ تورم را کاهش دهیم تا این توازن ایجاد شود.

برهمین اساس سرانجام سیاست گذاران پولی و بانکی در چهارمین جلسه تعیین قیمت اوراق در بازار شورای پول و اعتبار و در یک‌هزار و یکصد و شصت و هشتمین جلسه این شورا که شب گذشته مورخ 21/8/1392 برگزار شده بود به بحث و تبادل نظر پیرامون گزارش ارائه شده توسط بانک مرکزی درخصوص نرخ‌های سود پرداختند.

شورا ضمن تاکید بر لزوم مهار تورم و درعین حال، با هدف ثبات بخشی به اقتصاد و احیای رشد اقتصادی در کشور ، مقرر نمود وضعیت کنونی نرخ‌های سود بانکی ادامه یابد.

همچنین شورا موافقت نمود در سال جاری بانک مرکزی به منظور کنترل رشد نقدینگی در راستای مهار تورم ، اقدام به انتشار اوراق مشارکت نماید و در این زمینه؛ اختیارات لازم درخصوص تعیین حجم انتشار ، نرخ سود علی‌الحساب ، سررسید و سایر شرایط مربوطه به رییس کل بانک مرکزی تفویض گردید.

اوراق اخزا چیست

انتشار انواع اوراق بهادار یکی از ابزارهای بازار سرمایه در جهان است. دولت‌ها برای به تأخیر انداختن بدهی خود و تأمین نقدینگی خود از ابزاری به نام اوراق اخزا استفاده می‌کنند. دولت با استفاده از اوراق اخزا می‌تواند بدهی خود را به تعویق انداخته و پیمانکاران نیز با دریافت این اوراق بدهی خود را تصفیه می‌کنند. مطالب فوق و هر آنچه درباره اوراق اخزا نیاز دارید را در این مقاله بخوانید.

اوراق اخزا:

اوراق اخزا یا اسناد خزانه اسلامی یکی از ابزارهای مالی دولت است که به وسیله آن بدهی‌های خود را به طلبکاران غیردولتی پرداخت می‌کند. اوراق اخزا نشانه تعهد دولت به بازپرداخت مبالغ اسمی اوراق بهادار است.

دولت با صدور اوراق خزانه اسلامی، این اوراق را در ازای بدهی خود به طلبکاران می‌دهد. اوراق اخزا اوراق دارای قیمت اسمی معین است و دارندگان در سر رسید مشخص و درج شده در اوراق، مبلغ بدهی خود را دریافت می‌کنند. در واقع دولت با انتشار اوراق اخزا و با به تعویق انداختن بدهی؛ برای خود وقت می‌خرد.

چگونگی فروش اوراق اخزا:

رویه خرید و فروش این اوراق در تمام دنیا به این صورت است که اگر دارندگان اوراق خزانه اسلامی زودتر از زمان مقرر به وجه نقد نیازمند باشند، می‌توانند این اوراق را به رقمی کمتر از قیمت اسمی آن در بازار ابزارهای نوین فرابورس ایران به فروش برسانند. در ایران به دلیل رعایت مسائل فقهی این اوراق صادر شده و به شکل مستقیم به طلبکاران دولتی واگذار می‌شود.

خریداران اوراق خزانه اسلامی می‌توانند به ازای قیمت اسمی اوراق را در زمان مقرر از دولت دریافت کنند.

اوراق اخزا به چه کسانی تعلق می‌گیرد:

اوراق اخزا را دستگاه‌های دولتی به منظور تأمین کسری بودجه خود و پرداخت یا تسویه بدهی به این افراد می‌دهند:

• طلبکاران دولتی
• پیمانکاران پروژه‌های دولتی
• سرمایه‌گذاران
• افراد عادی جامعه

نرخ بازدهی اوراق اخزا:

فرآیند خرید و فروش اوراق اخزا به این صورت است که خریداران در زمان انتشار این اوراق را به قیمتی کمتر از قیمت اسمی آن خریداری کرده و در زمان سررسید آن را به قیمت اسمی فروخته و به سود می‌رسند.

برای محاسبه نرخ بازدهی اوراق اسناد خزانه یا اخزا، باید قیمتی که روزانه معامله می‌شود، از قیمت اسمی آن کم کرد تا نرخ بازدهی به دست بیاید. هر چه فاصله بین قیمت اسمی و قیمت معامله روزانه آن بیشتر باشد نرخ بازدهی نیز بیشتر می‌شود.

جالب است بدانید قیمت اسمی اوراق اخزا از یک میلیون ریال شروع می‌شود و متناسب با سررسید آن کمتر از قیمت اسمی خرید و فروش می‌شود.

تفاوت اوراق اخزا با اوراق مشارکت:

تفاوت‌های میان اوراق اخزا با سایر اوراق مشارکت به این شرح است:

• اوراق خزانه اسلامی یا اخزا اصولاً با نام منتشر می‌شوند ولی اوراق مشارکت بدون نام هستند.
• اوراق خزانه اسلامی به وسیله دولت منتشر می‌شود و دارندگان آن از دریافت سود دوره‌ای محروم هستند و تنها در زمان سررسید سود خود را دریافت می‌کنند.
• تفاوت دیگر اوراق اخیر با سایر اوراق مشارکت در سررسید آن‌ها است، عموماً اوراق سررسید کمتر از یک سال و به صورت دوره‌های ۱۳، ۲۶ و ۵۲ هفته‌ای است. اما سررسید سایر اوراق بهادار بلند مدت تر بوده و بیشتر از یک سال است.
• تفاوت دیگر در ریسک این اوراق است ریسک اوراق اخزا بسیار کمتر از سایر اوراق بهادار است.

ویژگی‌های اوراق اخزا:

هدف دولت از انتشار اوراق خزانه پرداخت و تسویه بدهی‌ها به پیمانکاران است، اوراق اخزا دارای این ویژگی‌ها هستند:

• اوراق اخزا دارای مبلغ اسمی مشخص شده در تاریخ سررسید هستند.
• اوراق اسناد خزانه معمولاً برای ارائه به طرفداران و پیمانکاران پروژه‌های دولتی داده می‌شوند.
• طرف حساب دارندگان اوراق دولت است و پرداخت این اوراق به وسیله دولت تضمین شده است.
• بانک مرکزی ضمانت پرداخت اوراق اخزا را پذیرفته و برای همین است که اوراق اخزا امنیت بالا و ریسک پایینی دارند.

مزایای انتشار اوراق اخزا:

انتشار اوراق اخزا برای دولت مزایای زیادی دارد:

• دولت با انتشار اوراق خزانه‌داری دیگر نیازمند به استقراض نیست و به همین دلیل انتشار اوراق اخزا برای حفظ استقلال دولت مفید است.
• انتشار اوراق اخزا بستر مناسبی برای توسعه ابزارهای مالی فراهم می‌کند.
• انتشار اوراق اخزا برای دولت مردم و بانک مرکزی مفید است.
• میزان اطمینان و امنیت اوراق اخزا بسیار بالا و ریسک آن نیز بسیار پایین است.

مزایای اوراق اخزا برای سرمایه‌گذاران و دولت:

در شرایط اقتصادی فعلی اوراق خزانه اسلامی یکی از ابزارهای مالی دولت است که هم برای سرمایه‌گذاران هم برای دولت مفید است.

فایده اوراق اخزا برای دولت، پرداخت بدهی‌هایش است و فایده این اوراق برای سرمایه‌گذاران، نیز مشارکت در یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک است.

مراحل انتشار اوراق اخزا:

1. دستگاه‌های دولتی و اجرایی پس از دریافت مجوز از مجلس اوراق خزانه را منتشر کنند.
2. پس از انتشار اوراق اخزا پیمانکاران می‌توانند اسناد بدهی خود را دریافت کرده و هر دستگاه دولتی بر اساس میزان بدهی خود پیمانکاران را به بانک‌های عامل معرفی کنند.
3. پیمانکاران معرفی‌شده به بانک می‌توانند با مراجعه به بانک و ارائه اطلاعات و مدارک هویتی خود توسط بانک احراز هویت شوند.
4. پس از انجام این مرحله بدهکاران به فرابورس معرفی‌شده و معمولاً در فرآیندی 10 روزه اطلاعات هر کدام از پیمانکاران در فرابورس ثبت می‌شود.
5. پس از این مرحله است که بدهکاران اجازه فروش اوراق خود را در فرابورس خواهند داشت.
6. پس از فروش اوراق اخزا تا 72 ساعت مبلغ به حساب پیمانکاران واریز می‌شود.

چگونگی انتشار و عرضه اوراق اخزا:

اوراق اخزا را باید به صورت عرضه اولیه و به 2 روش منتشر کرد:

1. روش ثبت سفارش یا بوک بیلدینگ، در این روش قیمت وارد شده توسط خریداران روند نزولی داشته و در فرآیند کشف قیمت حداقلی 80 درصدی اوراق عرضه شده باید به فروش برسد.
2. روش حراج، در این شیوه قیمت پایه اعلام شده و رقابت میان خریداران است که قیمت نهایی را مشخص می‌کند، مهم‌ترین عامل تعیین قیمت در اوراق اخزا نرخ سود مورد انتظار و مدت زمان باقی مانده تا سررسید اوراق است.

واریز مبلغ اسمی اوراق اخزا:

پرداخت مبلغ اسمی اوراق اخزا در زمان سر رسید توسط خزانه‌داری کشور انجام شده و به حساب بانک عامل واریز می‌شود.

بعد از واریز به بانک عامل، باید مبلغ اسمی اوراق اخزا به حساب دارندگان و خریداران اوراق اخزا واریز شود.

چگونگی خرید یا فروش اوراق اخزا:

اگر قصد خرید یا فروش اوراق خزانه را دارید باید به وسیله بازار فرابورس اقدام کنید. برای این کار باید به یکی از کارگزاری‌های بورس اوراق خزانه مراجعه کرده و این اوراق را به قیمت روز معامله کنند.

برای این کار ورود به سایت www.testmc.com وارد شده و برای خرید اوراق جستجو را آغاز کنید.

پس از جستجو نماد اخزا با ارقام پیشنهاد شده قابل رؤیت است. دقت داشته باشید یکی از این ارقام نشان دهنده مبلغ سررسید برای شناسایی این اوراق باید با علایم درج شده در روی آن خوانایی داشته باشید. به طور مثال اگر اوراق خزانه‌ای با این شماره دیدید ۹۲۱۱۲۱ باید بدانید تاریخ سررسید آن ۲۱ بهمن ماه سال ۹۹ است

با انواع ریسک اوراق خزانه آشنا شوید:

همانطور که گفته شد انتشار اوراق اخزا به وسیله دولت با ریسک بسیار پایین همراه است، اما باز هم بدون ریسک نیست، با ۳ نوع ریسک اوراق خزانه آشنا شوید:

1) خزانه و ریسک نکول:

ریسک نکول به معنای عدم پرداخت مبلغ اوراق اسناد خزانه اسلامی از سوی دولت است. باید بدانید ریسک نکول این اوراق بسیار پایین بوده و چون بانک مرکزی ضامن پرداخت آن از سوی دولت است، با این اوصاف باید بدانید که ریسک نکول اوراق اخزا در حد صفر است.

2) ریسک نقد شوندگی اسناد خزانه:

منظور از ریسک نقد شوندگی آن است که وقتی صاحبان اوراق اخزا بخواهند آن را در تاریخی غیر از سررسید به پول نقد تبدیل کنند، تا چه اندازه به پولشان می‌رسند. به لطف خرید و فروش اوراق خزانه در بازار فرابورس و حجم بالای معاملات، ریسک عدم نقد شوندگی به حداقل رسیده و دارندگان زمانی که بخواهند می‌توانند اوراق اخزای خود را فروخته و تبدیل به پول کنند

3) ریسک نوسانات قیمتی اسناد خزانه:

تنها ریسکی که اسناد خزانه اخزا را تهدید می‌کند ریسک نوسانات قیمتی اسناد خزانه است، منظور از ریسک نوسانات قیمتی، بالا و پایین شدن قیمت این اوراق است. دلیل این اختلاف قیمت عرضه و تقاضا وقتی که قیمت بازار از قیمت اسمی آن بالاتر باشد دارندگان سود بیشتری نصیبشان می‌شود و وقتی قیمت اسمی کمتر باشد دچار ضرر می‌شوند

سؤالات متداول

برای انتشار اوراق اخزا نیازمند به کسب اجازه از کدام نهاد قانونی است؟

انتشار اوراق اخزا نیازمند دریافت مجوز از مجلس است.

چرا باید خریداران و دارندگان اوراق اخزا شماره حساب و شماره شبا را به بانک عامل بدهند؟

چون هنگام واریز مبلغ اسمی این اوراق بانک مبالغ واریزی را به شماره حساب یا شماره شبا دارندگان واریز می‌کند.

دلیل انتشار اوراق اخزا چیست؟

از اوراق اخزا برای تنظیم نقدینگی خزانه کشور و تأمین کسری بودجه دولت استفاده می‌شود.

بازپرداخت اوراق اخزا توسط کدام نهاد دولتی انجام می‌شود؟

اوراق اخزا توسط بانک مرکزی ضمانت شده و وزارت اقتصاد و دارایی کشور نیز بازپرداخت مبلغ اسمی اوراق را ضمانت می‌کند.

ریسک نقد شوندگی اوراق اخزا چقدر است؟

اوراق اخزا قابلیت معاملات بالایی در معاملات فرابورس داشته و حجم زیادی از آن‌ها داد و ستد می‌شود و ریسک نقد شوندگی پایینی دارند.

آیا روند خرید و فروش اوراق اخزا مشمول مالیات است؟

خیر اوراق اخزا یا اسناد خزانه اسلامی از پرداخت مالیات معاملات و سایر درآمدها معاف هستند.

موسسه مالیات ها شما را به خواندن مقاله عوارض ارزش افزوده چیست دعوت می نماید.