سرنوشت بازار نفت چه خواهد شد؟
قیمت نفت این روزها به دلیل تنشهای مختلف شرایط پرتلاطمی را پشت سر میگذارد؛ به گونهای که پیشبینی میشود نگرانیها برای تامین نفت افزایش یابد. اما در این بین کارشناسان بر این باورند که عمر اهداف خصمانه آمریکا زیاد نخواهد بود و این کشور دیکتاتور نمیتواند برنامههای خود را ادامه دهد.
به گزارش «کالاخبر» به نقل از ایسنا، قیمت نفت در روزهای اخیر شاهد نوسانات زیادی بوده اما آنطور که فاتح بیرول مدیر اجرایی آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده، بدون یک پیشامد ژئوپلیتیکی، کندی رشد تقاضا برای نفت و تداوم اشباع عرضه جهانی، روند رشد قیمت های نفت را محدود نگه خواهد داشت و مانع از افزایش چشمگیر آنها خواهد شد.
وی با بیان اینکه قیمتها توسط بازار مشخص میشوند و اگر بازار فعلی را مشاهده کنیم، میبینیم که تقاضا به شکل قابل ملاحظه ای آهسته شده است، گفت: میزان قابل توجهی نفت از سوی آمریکا به بازار سرازیر شده است و تولید نفت در عراق، برزیل و لیبی نیز رشد میکند.
آخرین وضعیت بازار نفت
آژانس بینالمللی انرژی در گزارش ماهانه اخیرش که هفته گذشته منتشر شد، اعلام کرد این افزایش عرضه، باعث ایجاد اشباع جهانی شده و عرضه جهانی نفت در نیمه اول سال ۲۰۱۹ به میزان ۹۰۰ هزار بشکه در روز از میزان تقاضا فراتر رفته و در نتیجه روند بازیابی تعادل بازار نفت آهسته شده است.
طبق گزارش آژانس بینالمللی انرژی، این مازاد عرضه به رشد چشمگیر ذخایر نفت در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ که تولید همزمان با کندی تقاضا افزایش پیدا کرد، اضافه میشود. به نظر میرسد بازار فعلا با مشکل محدودیت عرضه روبرو نیست و روند بازیابی تعادل بازار آهسته تر شده است.
آژانس بینالمللی انرژی در گزارش ژوییه خود هم اعلام کرد دورنمای رشد تقاضا در سال ۲۰۱۹ نسبت به گزارش قبلی تغییر چندانی نکرده و همچنان ۱.۲ میلیون بشکه در روز است اما بیرول در مصاحبه اختصاصی به رویترز گفت: این آژانس نرخ مورد پیش بینی برای تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۹ را با توجه به کندی رشد اقتصادی، از ۱.۲ میلیون بشکه در روز به ۱.۱ میلیون بشکه در روز کاهش داده است. اگر عملکرد اقتصاد جهانی از آنچه برآورد کردهایم، ضعیفتر شود ممکن است این آمار را در ماههای آینده تحت تجدیدنظر دوباره قرار دهیم.
افزایش قیمت نفت در پی تحولات جدید خاورمیانه
البته این در شرایطی است که بهای معاملات نفت روز جمعه در پی تحولات جدید در خاورمیانه افزایش پیدا کرد. همچنین تحت تاثیر دورنمای تقاضای کمتر و ادامه رشد تولید نفت آمریکا، کاهش هفتگی سنگینی را تجربه کرد. بهطوریکه قیمتهای نفت در معاملات روز جمعه میان کاهش و افزایش در نوسان بودند و در ابتدای معاملات از ادعای آمریکا مبنی بر اینکه روز پنج شنبه یک پهپاد ایرانی را در نزدیکی تنگه هرمز هدف قرار داده و از بین برده است، حمایت یافته بودند اما ایران چنین ادعایی را تکذیب کرد.
با وجود افزایش قیمتها در روز جمعه، قیمت نفت آمریکا به دلیل نگرانیها نسبت به کندی رشد تقاضا و بهبود روند رشد تولید نفت آمریکا پس از وقوع طوفان گرمسیری بَری، برای کل هفته به شدت کاهش پیدا کرد.
به گفته جیمز هاتزیگیانیس - تحلیلگر ارشد کالا در گروه بازرگانی لانگ لیف - بازارهای نفت هفته گذشته به دلیل تقاضای کمتر که ناشی از کندی رشد اقتصاد جهانی و انتظارات برای مازاد سالانه عرضه نفت خام آمریکا بود، روند نزولی دیوانهواری پیدا کردند. تصور میکنم بازار بیش از حد واکنش نشان داد و احتمالا قیمتها در هفته جاری در صورت پیشرفت مذاکرات تجاری آمریکا و چین و وقوع هر گونه تنش در خاورمیانه اندکی بهبود پیدا کند.
بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت آمریکا ۳۳ سنت یا ۰.۶ درصد افزایش یافت و در ۵۵ دلار و ۶۳ سنت در هر بشکه بسته شد و برای کل هفته ۷.۶ درصد کاهش داشت که بزرگترین کاهش هفتگی از هفته منتهی به ۳۱ مه بود. بهای معاملات آتی نفت برنت ۵۴ سنت یا ۰.۹ درصد افزایش پیدا کرد و در ۶۲ دلار و ۴۷ سنت در هر بشکه بسته شد و برای کل هفته ۶.۴ درصد کاهش داشت. همچنین ایران پس از اینکه دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، اعلام کرد یک ناو آمریکایی روز پنجشنبه یک پهپاد که بسیار نزدیک به آن پرواز میکرده را هدف قرار داده است، چنین اتفاقی را تکذیب کرد.
دریای پر تلاطم بازار نفت
قیمتهای نفت اوایل هفته گذشته به دلیل نشانههای کاهش تنشها در خاورمیانه با کاهش روبهرو شده بودند. همچنین آمارهایی که نشان دادند ذخائر نفت خام آمریکا کمتر از حد انتظار کاهش هفتگی پیدا کرده و فرآوردههای نفتی این کشور رشد قابل توجهی داشته است، به علاوه بهبود تولید نفت منطقه خلیج مکزیکوی آمریکا پس از طوفان بَری و انتظارات برای کندی رشد تقاضا، همگی قیمتهای نفت را پایین آورد.
در این بین مدیر اجرایی آژانس بینالمللی انرژی، روز پنجشنبه گفت: این آژانس پیشبینی خود از رشد تقاضای جهانی برای نفت در سال ۲۰۱۹ را از ۱.۲ میلیون بشکه در روز به ۱.۱ میلیون بشکه در روز کاهش میدهد و خاطرنشان کرد اگر اقتصاد جهانی به خصوص اقتصاد چین ضعیفتر شود، ممکن است این آژانس در نرخهای مورد پیشبینی خود دوباره تجدیدنظر کند. با این حال وی معتقد است که تصمیم اخیر اوپک و متحدانش برای تمدید کاهش تولید نفت بایستی برای پایین بردن سطح ذخائر در اقتصادهای پیشرفته تا پایان سال کافی باشد، اما این محدودیت عرضه باید در سال ۲۰۲۰ ادامه پیدا کند تا بازار نفت به تعادل نزدیک شود.
رشته مهندسی نفت | معرفی گرایش ها، حقوق و درآمد و بازار کار + فیلم آموزشی
در این مطلب از مجموعه مطالب معرفی رشتههای دانشگاهی مجله فرادرس، به رشته مهندسی نفت پرداختهایم و سعی کردهایم تناسب آن با روحیات افراد، دروسی که برای موفقیت در این رشته مهندسی باید در آنها پایهای قویتر داشت، گرایشهای آن، بازار کار و سایر موارد مرتبط را مورد بررسی قرار دهیم.
فیلم آموزشی معرفی رشته مهندسی نفت
رشته مهندسی نفت مناسب چه کسانی است؟
رشته مهندسی نفت برای کسانی مناسب است که آمادگی کار در محیطهای کاری دشوار را داشته باشند و بتوانند روزها و هفتهها، دور از خانواده و شهر خود در محلی با ساعتهای کاری طولانی، کار کنند. همچنین، کار در محیطهای مرتبط با صنعت نفت و گاز، خطرات مختلفی دارد و بهداشت و ایمنی در محیطهای کاری حوزه نفتی، از چالشهایی است که یک مهندس نفت با آن روبرو میشود. با این وجود، افرادی که به رشتههای زمینشناسی، مهندسی شیمی و مکانیک سیالات علاقه داشته باشند، به این رشته و نوع کار آن نیز علاقه پیدا میکنند.
همه ما در زندگی بهنوعی با سوختهای فسیلی درگیر هستیم و از بنزین خودرو گرفته تا پوشاک، لوازم الکترونیکی و غیره، میتوان ردپای این نوع سوختها را دنبال کرد. در اصل بهنوعی میتوان گفت، امروزه نفت سلطان انرژی دنیا و محور سیاست و اقتصاد جهان کنونی است. نفت خام که در زبان انگلیسی «Petroleum» نامیده میشود ترکیبی از کربن، هیدروژن، مقداری نیتروژن و اکسیژن و گوگرد است که در اعماق زمین تشکیل میشود و «مهندسی نفت» (Petroleum Engineering به منظور افزایش تولید و بهرهبرداری حداکثری از این منابع هیدروکربنی زیرزمینی به وجود آمده است.
رشته مهندسی نفت یکی از رشتههای مرتبط با حوزه انرژی محسوب میشود و هدف نهایی آن تأمین نیازهای انرژی صنایع و مصارف خانگی و خودروسازی و غیره است، این رشته با مباحث زمینشناسی و شیمی ارتباط تنگاتنگی دارد و برای افراد و دولتهایی که دغدغه آنها حداکثرسازی سود از وابستگی دنیای امروز به نفت و گاز است، بسیار جذاب به حساب میآید.
مهندسی نفت از تلفیق دانشهای مختلف ریاضی، شیمی، زمینشناسی، مکانیک سیالات، ترمودینامیک و حرکت سیالات در محیطهای متخلخل شکل گرفته است و در تمامی فرایندهای مرتبط با صنعت نفت نظیر اکتشاف نفت، حفاری، بهرهبرداری و انتقال و پالایش هیدروکربنها نقش مهمی ایفا میکند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی نفت بیشتر کاربرد دارند؟
شیمی: بهجرات میتوان گفت درس شیمی در دوره دبیرستان کاربردیترین درس در رشته مهندسی نفت به شمار میرود و لازم است دانشجو در بدو ورود به این رشته تحصیلی با مباحث شیمی نظیر ترمودینامیک شیمیایی، خواص و رفتار گازها و محاسبات شیمیایی و قوانین اسیدها و بازها آشنایی کامل داشته باشد.
ریاضی: تمامی مباحث ریاضی دوره دبیرستان بهصورت پیشرفتهتر در دروس ریاضی مرتبط با رشته مهندسی نفت (ریاضی 1 و 2، معادلات دیفرانسیل، ریاضیات مهندسی، کاربرد ریاضیات در مهندسی نفت) نیز گنجانده شدهاند. ناگفته نماند که ضروری است دانشجو قبل از ورود به رشته مهندسی نفت با مباحثی نظیر مشتق و کاربرد آن، فنون انتگرالگیری، مساحت و مقاطع مخروطی، توابع مثلثاتی، آمار و احتمال، ماکزیمم و مینیمم توابع آشنایی داشته باشد.
زمینشناسی: دانشجو رشته مهندسی نفت باید با مباحثی نظیر منابع معدنی و ذخایر انرژی، فرایندهای آذرین درونی و رسوبی، زمینشناسی ایران، گسل و چینخوردگی، کانیشناسی و غیره از قبل آشنایی داشته باشد.
فیزیک: مباحثی نظیر اندازهگیری، تبدیل واحدها، چگالی مواد، انرژی، دینامیک، توان، دما و گرما، تأثیر فشار و ناخالصی در نقطه جوش و انجماد نیز برای تحصیل در این رشته حائز اهمیت هستند.
زبان انگلیسی: بیشتر دروس اصلی و تخصصی رشته مهندسی نفت به زبان انگلیسی هستند، بنابراین لازم است دانشجو با زبان انگلیسی آشنایی مناسبی داشته باشد.
گرایشهای رشته مهندسی نفت برای ادامه تحصیل چه هستند؟
در ادامه به گرایشهای گوناگون رشته مهندسی نفت پرداختهایم:
گرایش اکتشاف نفت: در این گرایش به بررسی نحوه شکلگیری هیدروکربنها، ابعاد مختلف زمینشناسی بهمنظور تشخیص لایههایی که نفت و گاز در آنها تجمیع شده، برداشت عوارض و تهیه نقشههای مسطح و توپوگرافی بهصورت موردی، مطالعه چینها و گسلها و غیره پرداخته میشود.
گرایش مهندسی مخازن هیدروکربوری: در این گرایش، مهندسان نفت میآموزند که چگونه به محاسبه هیدروکربورها در جای مخزن بپردازند و با بررسی توزیع و ارزیابی سیالات مخازن و تعیین درجه اشباع آب و هیدروکربورها و تعیین مشخصات جریان سیالات در مخازن به مدلی دقیق از مخزن هیدروکربنی دست یابند تا بتوانند در آینده از این مدل برای پیشبینی بازیافت نفت استفاده کنند.
گرایش حفاری و استخراج نفت: هدف این گرایش آشنایی با دستگاههای حفاری، سیالات حفاری و جریان حرکت سیال در لولهها، انواع گل و سیمان حفاری، بهینهسازی هیدرولیک مته، طراحی رشته حفاری، هزینه حفاری، عملیات چاه آزمایی حین حفاری، تست چاهها و غیره است.
گرایش بهرهبرداری از منابع نفت: هدف کلی از این گرایش نگهداری و پایش مستمر وضعیت چاهها و ادوات موردنیاز بهرهبرداری و رفع نقصهای موجود است. در این راستا کارهای زیادی نظیر تمیز کردن چاه، مشبک کردن لایههای تولیدی، اسید زدن به سنگ مخزن ،کشتن چاه و غیره انجام میگیرد.
برای آشنایی با این رشته، مشاهده فیلمهای آموزشی زیر پیشنهاد میشود.
مهمترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی نفت چه هستند؟
ریاضی ۱ و ۲، معادلات دیفرانسیل، شیمی عمومی ۱، زمینشناسی عمومی از جمله مهمترین دروس پایه مشترک بین تمامی گرایشهای رشته مهندسی نفت به حساب میآیند. همچنین، ترمودینامیک، مکانیک سیالات، انتقال حرارت، خواص سنگهای مخزن، خواص سیالات مخزن و زمینشناسی ساختمانی مهمترین دروس اصلی و تخصصی گرایشهای مخزن و بهرهبرداری از منابع نفت و حفاری هستند. سایر دروس، در ادامه متن آورده شدهاند. از جمله مهمترین دروس پایه مشترک بین تمامی۳ گرایشهای رشته مهندسی نفت میتوان به دروس زیر اشاره کرد.
مهمترین دروس اصلی و تخصصی گرایشهای مخزن و بهرهبرداری از منابع نفت و حفاری در فهرست زیر آورده شدهاند.
از دیگر دروس تخصصی این گرایشها نیز میتوان به دروس زیر اشاره کرد.
مهمترین دروس اصلی گرایش اکتشاف نفت در فهرست زیر آورده شدهاند.
از دیگر دروس تخصصی این گرایش نیز میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- ژئوفیزیک
- ژئوشیمی آلی
- تخمین و ارزیابی مخزن
- زمینشناسی ایران و مناطق همجوار
- عملیات زمینشناسی ایران
- مدلهای رسوبی اکتشاف
- نمودار گیری چاه
- مبانی مهندسی حفاری
- مهندسی مخازن ۱
از مهمترین دروس اختیاری رشته مهندسی نفت در کلیه گرایشها باید به دروس زیر اشاره کرد.
فارغ التحصیل رشته مهندسی نفت در چه کارها و صنایعی میتواند شاغل شود؟
دانشجویان رشته مهندسی نفت، بعد از اتمام تحصیل میتوانند به عنوان کارشناس دریکی از بخشهای زیر به کار بپردازند:
- شرکتهای تابعه شرکت ملی نفت ایران (در حوزه توسعه و مهندسی: شرکت نفت و گاز پارس، شرکت مهندسی و توسعه نفت(متن)، شرکت نفت خزر. در حوزهی تولید: شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب، شرکت نحوه کارایی بازار نفت نفت فلات قاره ایران، شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، شرکت ملی حفاری ایران، شرکت نفت و گاز اروندان، شرکت پایانههای نفتی ایران. حوزه عملیاتی غیر صنعتی: شرکت منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، سازمان منطقه ویژه اقتصادی لاوان و غیره)
- پالایشگاه نفت و گاز
- صنایع پتروشیمی
- پخش فرآوردههای نفتی
- بورس انرژی
- شرکتهای خصوصی فعال در حوزه بالادستی و پاییندستی صنعت نفت و گاز
- داد و ستد در حوزه انرژی
- بازرگانی خارجی
لازم به ذکر است که گرایش انتخاب شده تأثیری بر شغل آینده شما در حوزه نفت و گاز ندارد. شما میتوانید با کمی تلاش و کسب تجربه در بخشهای مختلف فعالیت کنید. به عنوان مثال، یک مهندس نفت با گرایش مهندسی مخازن در صورت داشتن تجربه در بخش حفاری میتواند در سمتهای مختلف مرتبط نظیر حفار، سرپرست حفار، کمپانیمن و غیره به ادامه فعالیت بپردازد یا بالعکس یک مهندس حفار قادر است در بخشهای مرتبط با مهندسی مخزن شاغل شود.
بازار کار رشته مهندسی نفت به چه صورت است؟
اگر بخواهیم به بررسی مسئله بازار کار مرتبط با رشته مهندسی نفت بپردازیم، باید ابتدا به این نکته اشاره کنیم که شغلهای مرتبط به آن بسیار پردرآمد هستند و در واقع میتوانند به نوعی تضمین کننده یک زندگی لوکس و مجلل برای افرادی باشند که چنین مشاغلی را دارا هستند.
میتوان گفت که مهندسی نفت در مقایسه با سایر حوزههای انرژی، حوزه فعال در سطح جهانی به حساب میآید و امروزه در کل دنیا شاهد هستیم که این حوزه فرصتهای شغلی بسیاری را دارا است؛ از طرفی هم به علت وابستگی دنیای کنونی به نفت و محصولات مرتبط نفتی برای تولید انرژی، فرصهای شغلی مربوط به این حوزه میتوانند بسیار چالش برانگیز و پویا باشند.
ازجمله کارهای مهم یک مهندس نفت، سفر به نحوه کارایی بازار نفت نقاط جغرافیایی مختلف برای کشف مخازن جدید و حفاری در این مناطق است که این امر میتواند فراهمکننده فرصت خوبی برای به دست آوردن تجارب جدید و نهایتاً ارتقای سطح دانش فنی فرد باشد. تقاضا برای مهندسان نفت در صنایع نفت و گاز بسیار بالا است و دانشجویان بعد از فراغت از تحصیل میتوانند در شرکتهای تابعه وزارت نفت یا شرکتهای خصوصی فعال در حوزه انرژی مشغول به کار شوند، که البته پیششرط آن آشنایی تئوری و عملی با صنعت نفت است.
برای ورود به بازار کار، علاوه بر آشنایی با مهارتهای تخصصی رشته مورد نظر باید با سایر مهارتهای فردی هم آشنایی داشته باشید. در حقیقت، این مهارتهای فردی هستند که یک شخص را از میان رقبا متمایز میکنند و سبب موفقیت او در زمینهها و موقعیتهای شغلی میشوند. چنین مهارتهایی سبب تعامل بهتر فرد در سازمان و محیطهای کاری خواهد شد و به طور معمول با نام «مهارتهای نرم» از آن نام میبرند. به همین دلیل، برای یادگیری مهارتهای فردی، مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی فرادرس پیشنهاد میشود که لینک آن در زیر آورده شده است.
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش توسعه مهارت فردی + اینجا کلیک کنید.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی نفت در داخل ایران چگونه است؟
رشته مهندسی نفت در ایران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری نیز دارای گرایشهایی است؛ در همین راستا گرایشهای مقطع کارشناسی ارشد شامل موارد زیر هستند:
- گرایش اکتشاف
- گرایش حفاری
- گرایشی بهرهبرداری
- گرایش مخازن هیدروکربوری
- گرایش مدیریت مخازن هیدروکربوری
- گرایش ساخت تجهیزات نفتی
لازم به ذکر است که گرایشهای مختلف در کارشناسی ارشد بسط یافته مباحث مطرح شده در گرایشهای مختلف مقطع کارشناسی به صورت پیشرفتهتر هستند. همچنین برخی از گرایشها مانند مدیریت مخازن هیدروکربوری (دانشگاه صنعت نفت) و ساخت تجهیزات نفتی (دانشگاه امیرکبیر) گرایشهای نوپایی هستند که در سالهای اخیر به رشته مهندسی نفت ورود کردهاند.
بهترین دانشگاههای ایران برای تحصیل در مقاطع بالاتر رشته مهندسی نفت دانشگاههای صنعتی شریف، صنعت نفت، تهران، صنعتی امیرکبیر (پلیتکنیک)، سهند تبریز، شیراز، علم و صنعت و تربیت مدرس هستند. البته برخی از این گرایشها در مؤسسات غیرانتفاعی، دانشگاههای آزاد (مانند واحد علوم تحقیقات تهران، واحد شیراز، امیدیه، گچساران و غیره) و دانشگاه پیام نور نیز ارائه میشود.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی نفت در خارج از کشور به چه صورت است؟
مهندسی نفت ریشهای آمریکایی دارد و اولین مدرک مهندسی نفت تحت نظارت انستیتو مهندسی معدن، متالورژی و نفت ایالات متحده آمریکا در سال 1915 صادر شد. لذا با توجه به قدمت مهندسی نفت در کشور آمریکا، بهترین دانشگاههای جهان در این رابطه نیز در همین کشور قرار دارند. بر همین مبنا، میتوان گفت که اکثر افرادی که علاقهمند به ادامه تحصیل در رشته مهندسی نفت در خارج از کشور هستند، معمولاً به این کشور مهاجرت میکنند. از جمله معتبرترین دانشگاهها در رشته مهندسی نفت در آمریکا، میتوان به دانشگاههای Austin ،Stanford ،Texas ،A&M و غیره اشاره کرد.
در سطح دنیا و در قارههای مختلف نیز میتوان به دانشگاههای مطرحی چون دانشگاه آبردین اسکاتلند، دانشگاه آی اف پی فرانسه، دانشگاه دلفت هلند، دانشگاه استاونگر نروژ، دانشگاه هریوت وات بریتانیا، دانشگاه امپریال کالج لندن، دانشگاه علوم و فناوری نروژ، دانشگاه لیدز، دانشگاه کلگری کانادا، دانشگاه نفت چین و غیره اشاره کرد.
لازم به ذکر است که تحصیل در خارج از ایران باعث میشود فرد علاوه بر آموختن علوم جدید، با فناوریهای روز دنیا هم آشنا شود. البته برای رسیدن به این هدف، مسیری طولانی در مقابل مهندسان نفت قرار دارد که شامل مواردی همچون آزمونهای بینالمللی زبان، انتخاب دانشگاه، ترجمه مدارک تحصیلی، توصیهنامه استاد و نگارش مقالات علمی میشود.
توجه داشته باشید که در بیشتر موارد، برای ادامه تحصیل در خارج از کشور، باید با زبان خارجی کشور مورد نظر و همچنین زبان انگلیسی آشنایی خوبی داشته باشید. علاوه بر این، برای اثبات آشنایی با زبان انگلیسی نیز به شرکت در آزمونهای بینالمللی و معتبر زبان خارجی مانند تافل، آیلتس و دولینگو نیاز دارید. برای شروع این مسیر میتوانید از مجموعه فیلمهای آموزش زبان انگلیسی فرادرس کمک بگیرید.
- برای مشاهده مجموعه فیلمهای آموزش زبان خارجی + اینجا کلیک کنید.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی نفت تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
دروس تخصصی ارائه شده در رشته مهندسی نفت به دانشآموختگان کمک خواهند کرد تا درک بهتری از منابع انرژی زیر زمینی و سوختهای فسیلی داشته باشند، بتوانند منابع هیدروکربوری قابل استحصال را تخمین بزنند و بهمنظور ازدیاد برداشت از این منابع راهکارها و روشهای ثمربخشی را به کار گیرند.
هدف اصلی تمامی این دروس، افزایش توانایی فنی مهندسان نفت در ماکزیمم سازی تولید اقتصادی از منابع تجدید ناپذیر هیدروکربوری است. برای رسیدن به ماکزیمم تولید اقتصادی از منابع هیدروکربوری لازم است تا دانش و فناوری و علوم ریاضی و اقتصادی با یکدیگر تلفیق شوند. بدین منظور دروس دانشگاهی در رشته مهندسی نفت طوری طراحی شدهاند که چنین هدفی برآورده شود. البته برای ورود به بازار کار در صنعت نفت تنها گذراندن دروس به صورت تئوری کفایت نمیکند و دانشجو باید در حین تحصیل چندین واحد کارآموزی را نیز پشت سر بگذارد تا بتواند اتصالی بین دروس نظری آموخته شده در دانشگاه و مهارتهای عملی ایجاد کند.
لازم به ذکر است که دروس ارائه شده در رشته مهندسی نفت به دلیل نزدیکی به مباحث ریاضیات، علوم زمینشناسی و شیمی موجب ارتقاء استدلال منطقی و مهارتهای تحقیقاتی نیز میشوند؛ از همینرو این آموختهها میتوانند به صورت مستقیم و غیرمستقیم در زندگی کاری و شخصی فرد نیز به کار آیند.
این مطلب توسط مدرس و عضو هیئت علمی فرادرس، «شاهین رمشی» نوشته شده است. رمشی فارغالتحصیل مقطع کارشناس ارشد مهندسی نفت، گرایش مدیریت مخازن هیدروکربوری از دانشگاه صنعت نفت است. از جمله فعالیتهای مهندس رمشی میتوان به ترجمه و تالیف کتب تخصصی حوزه مهندسی شیمی و نفت و همچنین، تالیف مقالات متعدد در زمینه مخازن هیدروکربوری اشاره کرد. وی در کار با نرمافزارهای تخصصی مهندسی نفت، شامل Pipesim ،CMG و ECLIPSE Simulators و همچنین، زبان برنامهنویسی نسل چهارم متلب تسلط دارد.
اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزشهای زیر نیز به شما پیشنهاد میشوند:
توضیح کامل پالایش نفت خام و بررسی فرآیند تقطیر نفت خام
پالایش نفت خام و فرآیند های آن (Petroleum Refining) در واقع انجام یک سری تغییرات فیزیکی و شیمیایی بر روی محصول ورودی پالایشگاه که نفت خام است و تبدیل آن به محصولات خروجی یا فرآورده های نفتی میباشد. هدف از پالایش نفت خام تبدیل ماده کم فایده و غیر قابل استفاده نفت خام، به فرآورده های نفتی با کیفیت و مورد تقاضای بازار و مصرف کنندگان میباشد.
پالایشگاه (Petroleum Refinery) مجموعه ای از امکانات و تجهیزات است که باهم مرتبط بوده و عمل پالایش نفت خام را انجام میدهند. پالایشگاه ها شامل انواع مختلفی بر اساس ساختار و مواد تولیدی میباشند. همچنین هر پالایشگاه خود شامل بخش های مختلفی است که هرکدام وظیفه خاصی در راستای تولید و بهبود کیفیت فرآورده های نفتی بر عهده دارند.
در یک پالایشگاه نفت با توجه به حساسیت کار و نیاز به دانش و تخصص، مهندسان مختلفی در رشته های مکانیک، فرایند، شیمی، نفت، انرژی، برق، کامپیوتر، ایمنی وغیره فعالیت میکنند.
سیب قیمت نفت همچنان در چرخش
دستاورد توافق وین برای بازار نفت، کاهش یکدرصدی قیمت در روز نخست باز شدن بازار پس از نشست اوپک بود. توافق نفتی پس از بحثهای فراوان میان مخالفان و موافقان آن حاصل شد؛ اما آنچیزی که هنوز دور مینماید، رفع تنگنا در بازار است. بررسی «تعادل» از گزارش ماهانه اوپک نشان میدهد که طبق برآورد این سازمان تقاضای جهانی نفت خام در نیمه دوم سال جاری یک میلیون و 610هزار بشکه در روز افزایش را تجربه میکند. اگر اوپک تمام یک میلیون و 200 هزار بشکه توافق شده در نشست خود را نیز وارد بازار کند (که امری بعید به نظر میرسد) همچنان تنگنا در بازار وجود خواهد داشت. هدف توافق وین و افزایش تولید (آنچنان که عربستانسعودی و روسیه آن را میخوانند) یا بازگشت به توافق 2016 (آنگونه که ایران از آن یاد میکند) ایجاد ثبات در بازار مصرف و تولید بوده است. این مطلب بهخصوص در سخنان وزیر نفت عربستان و روسیه مشهود بوده و هست. با این همه، در نگاه کشورهای تولیدکننده، عرضه نفت به میزان توافق همچنان جوابگو نبوده و تنگنای عرضه، حداقل تا پایان سال جاری، پا بر جاست. این باعث میشود پیشبینی روندی که قیمت طلای سیاه در ماههای آتی از سر خواهد گذراند چندان ساده نباشد.
بهدنبال توافق اخیر کشورهای اوپک و غیراوپک برای افزایش تولید به میزان یک میلیون بشکه در روز، سرمایهگذاران خود را برای ورود این حجم از نفت به بازار آماده میکنند. همین امر باعث شد تا قیمت هر بشکه نفت برنت در معاملات روز دوشنبه، یک درصد سقوط کند. با وجود افزایش عرضه و احتمال کمتر شدن شکاف میان عرضه و تقاضای جهانی، تحلیلگران بر اینباروند که تنگنا بر بازارهای نفتی در سال جاری همچنان حکمفرما خواهد بود.
قیمت معاملات آتی نفت برنت، در ساعت
9:17 صبح به وقت گرینویچ، 78 سنت کاهش یافت تا بشکهیی 74 دلار و 78 سنت معامله شود. در همین حال، به دلیل توقف عرضه نفت کانادا، قیمت نفت خام سبک امریکا 25 سنت افزایش یافت تا هر بشکه از وستتگزاساینترمدییت
68 دلار و 83 سنت به فروش برسد.
اما مشخص نیست این وضعیت چقدر ادامه دارد، سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام پیشتر در گزارش ماهانه خود نوشته بود: «تحولات اخیر در بازار نفت باعث شده تا پیشبینی نیمه دوم سال دشوار شود. از آغاز سال تا انتهای ماه مه، قیمت نفت خام 30 درصد نسبت به قیمت در همین زمان در سال گذشته افزایش یافته است و برنت برای نخستینبار پس از سال 2014، میانگین قیمت 70 دلار در هر بشکه را به ثبت رساند. برداشت نفت از انبارها، تقاضای بالا و تحولات ژئوپلیتیک به افزایش قیمت کمک کردند. در همین مدت، قیمت قراردادهای آتی نفت خام امریکا، وست تگزاس اینترمدییت، در بازار معاملات تجارتی نیویورک (نایمکس) به متوسط قیمت 69 دلار و 9 سنت در هر بشکه رسید. با وجود این، در ماراتن قیمت، نفت خام امریکا بهدلیل افزایش تولید در این کشور و افزایش ارزش دلار از دیگر سبدها عقب مانده است. اخیرا، بهدلیل بالا رفتن نااطمینانیها و انتظار معاملهگران برای بازگشت عرضه نفت به بازار، روند صعودی بهای قراردادهای آتی نفت خام، اندکی از تب و تاب افتاده است.»
البته این گزارش پیش از توافق کمدردسر اوپک در نشست هفته اخیر منتشر شده بود، البته بلافاصله بعد از انتشار خبر توافق اوپک بر سر افزایش تولید در انتهای هفته کاری گذشته، قیمتها افزایش یافت. دلیل این افزایش از نگاه کارشناسان بازار این بود که معاملهگران افزایش تولید به میزان توافق شده را برای تقویت طرف عرضه بازار کافی نمیدیدند.
اوپک و متحدانش شامل روسیه از سال ۲۰۱۷ برای حذف مازاد عرضه و تقویت قیمتها تولیدشان را به میزان 1.8 میلیون بشکه در نحوه کارایی بازار نفت روز کاهش دادهاند.
کالوم مکفرسون، مدیر بخش کالا در شرکت مدیریت دارایی اینوستک گفت: «تا اینجای کار معلوم نیست که مقدار افزایش توافق توسط کدامیک از اعضای توافق یا به چه نسبتی تولید خواهد شد. یک راه آسان، تسهیل محدودیت تولیدکنندگان با تولید کمتر از 600 هزار بشکه در روز و اعمال محدودیت روی تولیدکنندگانی با ظرفیت مازاد 600 هزار بشکه در روز است. از این طریق میتوان التزام 100درصدی به توافق را تضمین کرد.» وی ادامه داد: «با وجود این، بعید است کشوری مثل ونزوئلا بتواند از ظرفیت مازاد خود استفاده کند. بنابراین ظرفیتهای اینچنینی سر جای خود باقی خواهد ماند. از همینرو، التزام 100درصدی به توافق روی کاغذ به معنای افزایش یکمیلیون و 200 هزار بشکه در تولید است.» هرچند او اعتقاد دارد که ورود این حجم نفت خام به بازار در عمل ممکن نیست. بهدلیل اختلالات غیرمنتظره در عرضه کشورهایی مانند ونزوئلا و آنگولا، تولید این گروه پایینتر از سقف تعیین شده بوده است.
از سویی دیگر نیز تحلیلگران هشدار دادهاند که ظرفیت شناور اندکی برای افزایش چشمگیر تولید وجود دارد. آن-لوئیس هیتل، ناظر کهنه کار بازار نفت و مشاور شرکت نفتی وود مکنزی به روزنامه استار کانادا گفت: «تنها کشوری در اوپک، که میتواند تولید خود را افزایش دهد، عربستان است و بنابراین تفسیر این کشور از توافق اوپک، تنها تفسیری است که اهمیت دارد.»
وزیر انرژی عربستان نیز به نوبه خود ضمن وعده کنترل قیمت نفت، اعلام کرد: «مصرفکنندگان خیالشان از بابت وجود نفت برای خرید و نظارت سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بر بازار راحت باشد.» خالد الفالح وزیر انرژی عربستان، در حاشیه نشست خود در وین با الکساندر نواک وزیر انرژی روسیه به خبرنگاران گفت: «ما هر کاری که لازم باشد انجام میدهیم تا بازار نفت در تعادل باشد». با این همه، روزنامه استار با اشاره به سکوت فالح و نواک درمورد جزئیات و چگونگی اجرای توافق اوپک و غیراوپک، این امر را نشانه «مبهم بودن توافق اخیر اوپک» دانست.
بعد از جلسه رسمی روز جمعه، اوپک در کنفرانس خبری روز شنبه خود، تلویحا از افزایش تولید به مقدار بیشتری سخن گفت. به گزارش رویترز، بانک امریکایی گلدمن ساکس در یادداشتی که روز یکشنبه منتشر شد در این باره نوشت: «کنفرانس خبری روز شنبه اوپکپلاس و توضیحات این گروه درباره افزایش یک میلیون بشکهیی در فصل دوم سال 2018، به روشنایی بیشتر ابعاد تصمیم سازمان کشورهای صادرکننده نفت و متحدانش کمک کرد.» همچنین، در یادداشت این بانک آمده است: «انتظارات از جلسه روز جمعه افزایش تولید به مقدار بیشتری بود اما هدف اوپک ثبات ذخایر بوده است و نه ایجاد مازاد در بازار.»
ادوراد بل، تحلیلگر بازار کالا در بانک انبیدی امارات درباره قیمت نفت پس از توافق وین به رویترز گفت: «زمانی که تبعات توافق وین به بازار برسد، انتظار ما است که قیمت برنت تا پایان سال، در رنج 65 تا 79 دلار در هر بشکه نوسان کند.» گلدمن ساکس هم هشدار داد که «توقف استحصال نفت از ماسهنفتهای کانادا در شرکت سینکرود به کاهش عرضه ماه جولای در امریکای شمالی به میزان 360 هزار بشکه منجر میشود.» همچنین این بانک افزود: «کاهش تولید نفت در کانادا، به تشدید تنگنای موجود در عرضه جهانی دامن خواهد زد و ضرورت افزایش تولید اوپک را بیش از پیش نمایان میکند.»
اما چنان که رویترز مینویسد، بانک انگلیسی بارکلیز اعلام کرد تعهد اوپک و روسیه برای افزایش تولید، کمبود عرضه ۲۰۰ هزار بشکه در روز در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ را به ۲۰۰ هزار بشکه در روز مازاد عرضه تبدیل میکند و شرکت وود مکنزی در یادداشتی نوشت که توافق اوپک مصالحه میان پاسخ به فشار مصرفکنندگان و نیاز کشورهای تولیدکننده نفت برای حفظ قیمتهای فعلی و جلوگیری از آسیب دیدن اقتصادهایشان را نشان میدهد.
اما هنوز هیچ کدام از تحلیلگران پیشبینی دقیق و قطعی از آنچه قیمت نفت در نیمه دوم سال 2018 طی خواهد کرد ارائه نکردند. قیمت صرفا تابعی از توافق اوپک نیست بلکه از فاکتور تقاضا و وضع اقتصادی نیز تاثیری چشمگیر میگیرد. پیشتر اوپک در گزارش ماهانه خود نوشته بود: «رشد کمتر از حد انتظار کشورهای سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی، OECD، باعث شد تا فعالیتهای اقتصادی جهانی در فصل اول سال 2018 رشدی کمفروغ را تجربه کند. برآورد رشد جهانی برای سال 2018 همچنان روی
3.8 درصد ماند، هرچند انتظار میرود که در نیمه دوم سال، اقتصاد جهانی به دلیل پیشبینی رشد بالاتر برای اقتصاد امریکا، رشد بهتری داشته باشد. تحلیلگران رشد اقتصادی امریکا در نیمه دوم سال را از تبعات اقدامات مندرج در بسته تحریک مالی میدانند که دولت ترامپ در ابتدای سال به کنگره امریکا تسلیم کرده بود. همچنین، پس از شروعی آرام در ابتدی سال، حال برآوردها خبر از افزایش رشد ژاپن و کشورهای اتحادیه اروپا نیمهدوم سال را میدهند. همینطور احتمال میرود که رشد اقتصادهای مهم در حال ظهور نسبت به فصل اول سال 2018 کاهش یابد. از طرف دیگر، به نظر میرسد که چین قصد دارد به سیاستهای مالی انقباضی خود ادامه دهد. این مهم در کنار سیاستهای پولی ایالات متحده ممکن است رشد اقتصادی در فصل دوم 2018 را محدود سازد. پس از بهبود شرایط اقتصادی هند در فصل اول سال 2018، برآوردها از این کشور نیز از کاهش رشد در نیمه دوم سال جاری خبر میدهند.»
در ادامه این گزارش آمده بود: «برآوردها از اقتصاد برزیل و روسیه در نیمه دوم سال 2018 از ثبات این دو تولیدکننده غیراوپکی نفت خبر میدهد؛ هرچند که اقتصاد این دو کشور پهناور تابع تغییرات کوتاهمدت قیمت کالا و تحولات سیاسی است. علاوهبر این، بازگشت دوباره موانع تجارت جهانی، افزایش سطح قرضه کشورها و احتمال نوسان در بازارهای مالی و اجرای سیاستهای انقباض مالی از جمله چالشهایی است که میتواند بر پویاییهای حاکم بر رشد اقتصاد در فصل دوم سال 2018 اثر گذارد.»
اوپک در بخش دیگری از گزارش خود تصریح میکرد: «برآوردها از رشد تقاضای جهانی در فصل دوم سال 2018 افزایشی
یک میلیون و610 هزار بشکه در روز نسبت به سال گذشته را نشان میدهند.» به این ترتیب باید گفت حداقل روی کاغذ افزایش کامل روزانه یک میلیون و 200 هزار بشکهیی نیز از سوی اوپک، در نیمه دوم فصل 2018 جذب بازار میشود و در نتیجه نخواهد توانست قیمت را به شکل چشمگیری کاهش دهد.
گزارش نیویورکتایمز از آشفتگی در بازار جهانی نفت درصورت عدم تمدید معافیتها
نیویورک تایمز در گزارشی، عدم تمدید معافیتهای نفتی را عاملی در جهت آشفتگی در بازار نفت دانست و نوشت: تحلیلگران میگویند اگر معافیت برای خرید نفت ایران تمدید نشود، احتمالاً قیمت هر بشکه نفت ۱۰ دلار یا بیشتر افزایش مییابد.
به گزارش ایلنا به نقل از نیویورکتایمز، سران آمریکا با اعمال فشار به چین و هند برای قطع یا کاهش شدید خرید نفت از ایران و ونزوئلا، در حقیقت به دنبال قطع مهمترین درآمد هر دو کشور است اما آنها باید این کار را بدون تغییر بازارهای جهانی انجام دهند؛ چراکه این تصمیم بر بازارهای جهانی تاثیرات مهمی خواهد گذاشت.
این معضل منجر به بحثی شدید در دولت ترامپ شده است که قرار است در روز دوم ماه می تصمیم بگیرد که آیا معافیتها را تمدید کند و به چین، هند و سه کشور دیگر اجازه دهد، نفت ایران را خریداری کنند یا خیر؟ تحریم نفت ایران و ونزوئلا باعث بالا رفتن قیمت نفت در بازارهای جهانی خواهد شد.
بنابراین گزارش در صورت عدم تمدید معافیتها، احتمالاً شاهد آشفتگی در بازارهای جهانی و در پی آن تیره و تار شدن روابط با چین و هند و یا افزایش قیمت بنزین در آمریکا خواهیم بود.
ابهامها و سردرگمیها در مورد اینگونه اقدامات آمریکا موجب شده کشورهایی که شامل معافیت خرید نفت شدهاند، برای تمدید معافیتها وارد مذاکرات جدی با واشنگتن شوند، چراکه رئیسجمهور آمریکا تا ۲ می باید در مورد تمدید یا لغو این معافیتها تصمیم بگیرد.
«حلیمه کرافت» تحلیلگر سابق «سیا» و رئیس بخش راهبرد کالا در بانک سرمایهگذاری RBC، در مورد تحریمهای نفتی علیه ایران و ونزوئلا و تاثیر آن بر قیمت نفت گفت: «اگر میخواهید قیمت بنزین را پایین نگه دارید، روش اعمال حداکثر فشار بر صادرات ونزوئلا و ایران، نمیتواند بهترین راهحل باشد».
در ادامه گزارش نیویورکتایمز آمده است: «با این حال علیرغم کاهش شدید منبع اصلی درآمد ونزوئلا و ایران که از طریق صادرات نفت تأمین میشد، رهبران دو کشور نشان دادهاند برای مقابله با تحریمها مصمم هستند.»
این در حالی است که مقامهای آمریکایی در تلاش هستند فشار اقتصادی بیشتری به این دو کشور تحمیل کنند.
بر اساس آمارهای حاصله، چین و هند که نیاز شدیدی به نفت ایران دارند، نوامبر گذشته معافیت ۶ ماهه برای خریداری نفت ایران دریافت کردند اما هیچ کدام از این دو کشور به درخواست آمریکا برای کاهش شدید خرید نفت از ایران متعهد نبودند.
ژاپن، کره جنوبی و ترکیه هم سه کشور دیگری محسوب میشوند که مشمول قانون معافیت آمریکا شدند و بنا به گفته سازمان بینالمللی انرژی، این سه کشور هم بیش از حد مجازی که دولت ترامپ برای واردات نفت از ایران تعیین کرده بود، نفت خریداری کردند.
«مایک پمپئو» وزیر امورخارجه آمریکا چندی پیش در پاسخ به سوالی درباره تمدید یا عدم تمدید معافیتها به خبرنگاران گفت: این تصمیم رییسجمهور است اما من فقط میگویم که باید تصمیم درست را بگیریم.
برخی از منابع آگاه اعلام کردهاند که «مایک پامپئو» وزیر خارجه آمریکا به تمدید این معافیت تمایل دارد و این در حالی است که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی آمریکا به دنبال قطع این معافیت است.
این گزارش ادامه داد که کاهش محمولههای نفت ایران و ونزوئلا در کنار تشدید درگیریهای داخلی لیبی که یکی دیگر از تولیدکنندگان نفت است، قیمت پایه هر بشکه از نفت جهان را از آغاز سال جاری، حدود ۲۰ دلار افزایش داده که میتوان گفت قیمت پایه هر بشکه نفت جهان از آغاز سال جاری میلادی، افزایش ۴۰ درصدی داشته است.
این افزایش قیمت نفت جهان موجب افزایش قیمت بنزین در آمریکا شده است، تنها در یک ماه گذشته، هر روز به طور متوسط قیمت بنزین در آمریکا حدود یک پنی افزایش داشته است. تحلیلگران میگویند که اگر معافیت برای خرید نفت ایران تمدید نشود، احتمالاً قیمت هر بشکه نفت ۱۰ دلار یا بیشتر افزایش مییابد.
دیدگاه شما