بازار بدهی چیست؟

بورس اوراق بهادار چیست؟ راهنمای معامله اوراق بهادار

انواع اوراق بهادار کدامند؟ نحوه سرمایه گذاری و معامله اوراق بهادار به چه صورت است؟ برای آشنایی و نحوه معامله بورس اوراق بهادار این مطلب را مطالعه کنید.

بازار بورس اوراق بهادار یک بازار قانون‌مند و ساختاریافته است که در آن، سهام شرکت‌ها و اوراق اسناد مشارکت عرضه می‌شود. این بازار یکی از بهترین بازارهای سرمایه‌گذاری است که در صورت شناخت و تسلط کامل به آن می‌توان معاملات پرسودی را انجام داد.

بازار بورس اوراق بهادار یا به اختصار بازار بورس، به بازار اول اصلی و اول فرعی و بازار دوم تقسیم می شود و شرکت ها بر اساس شرایط و قوانین می توانند در هریک از بازار های بورس پذیرش شوند و نماد آنها مورد معامله قرارگیرد. البته پذیرش در این بازار نیازمند کسب تأییدیه ای است که پس از بررسی های گوناگون و نسبتاً دشواری صورت می گیرد. بسیاری از شرکت ها موفق به کسب مجوز پذیرش در این بازار نمی شوند و نمی توانند به بازار بورس وارد شوند. به همین دلیل بسیاری از شرکت ها، برای ورود به دیگر بازار ها اقدام می کنند. در این بخش با بازار بورس اوراق بهادار ایران و همین‌طور نحوه معامله در این بازار آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.

بورس اوراق بهادار چیست؟

در بازار بورس اوراق بهادار می‌توان اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار یا اسناد مالی باارزش کرد. دلیل تأسیس این بازار، جلوگیری از خسارت‌های‌ سنگین سرمایه‌گذاران بود. در گذشته، تمام ضررهای مالی متوجه خود سرمایه‌گذار می‌شد که این موضوع، احتمال ورشکستگی کامل را به دنبال داشت و جبران آن بسیار مشکل بود به همین خاطر بسیاری از کشورهای جهان به ‌منظور حمایت از سرمایه‌گذاران، بازار بورس اوراق بهادار را تأسیس کردند.

این بازار تحت عنوان شرکت سهامی عام در حال اداره شدن است و در آن، شرکت‌های سهامی مختلف حضور یافته‌اند. این شرکت‌ها، مجاز به فروش اوراق مشارکت و سهام خود بوده و می‌توانند طبق ضوابط تعیین‌شده سرمایه‌گذاران بی‌شماری را جذب کنند. بنابراین با تقویت این بازار می‌توان رونق اقتصادی در کشور ایجاد کرده و سرمایه خود را چندین برابر کرد که البته لازمه این موارد تسلط کافی به قوانین و ضوابط تعیین‌شده از سوی سازمان بورس است که ما این قوانین بورسی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.

تاریخچه بورس اوراق بهادار در ایران

اولین گام برای تأسیس بورس اوراق بهادار تهران در سال 1315 برداشته شد. در آن برهه زمانی، کارشناسان خارجی زیادی جهت بهبود شرایط اقتصادی و بانکداری کشور استخدام شدند که دولت از بین این کارشناسان خبره، شخصی به نام وان لوترفلد را که اصالتی بلژیکی داشت مأمور راه‌اندازی بورس ایران کرد. این شخص به همراه همکار هلندی خود موفق به تدوین اساسنامه بورس شدند و بانک ملی نیز منابع مالی را موردبررسی قرار داد اما با شروع جنگ جهانی دوم این طرح اقتصادی بزرگ به فراموشی سپرده شد و ایران با مشکلات مختلف اقتصادی و امنیتی مواجه شد. در سال 1333 نیز مجدد کارگروهی جهت راه‌اندازی بورس تشکیل شد که متشکل از بانک مرکزی، وزارت بازرگانی، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بود. آن‌ها بعد از 12 سال تلاش و تحقیق در سال 1345 موفق شدند قوانین لازم جهت تأسیس بورس اوراق بهادار ایران را تدوین کنند. در نهایت، لایحه مربوط به تأسیس بورس در اردیبهشت همان سال به تصویب مجلس رسید و بازار بورس اوراق بهادار کشور رسماً فعالیت خودش را در 15 بهمن 1346 با دو شرکت نفت پارس و بانک صنعت و معدن شروع کرد.

اوراق بهادار چیست؟

اوراق بهادار، سندی است که دارنده قانونی را مشخص کرده و ارزش مالی دارد. همچنین این سند قابلیت خرید و فروش داشته و از آن‌ جهت انتقال دارایی استفاده می‌کنند. سازمانی که این اوراق را صادر می‌کند نهاد صادرکننده اوراق است و کارگزاری‌ها نیز با این نهاد در ارتباط بوده و اوراق‌های مختلف را برای متقاضیان خریداری می‌کنند. همچنین اوراق بهادار در انواع مختلف صادر شده و هر یک از آن‌ها شرایط ویژه‌ای دارند.

انواع اوراق بهادار

از انواع اوراق بهادار می‌توان به اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه اشاره کرد. البته این اوراق‌های بهادار نیز دارای زیرمجموعه جداگانه‌ای هستند که در قسمت زیر یکایک آن‌ها را توضیح داده‌ایم:

اوراق بهادار صاحبان سهام

اولین اوراقی که به بررسی آن می‌پردازیم اوراق بهادار صاحبان سهام است. این اوراق یکی از رایج‌ترین اوراق‌های بهادار است که بیشتر سرمایه‌گذاران از آن‌ جهت سودآوری استفاده می‌کنند. تمام شرکت‌هایی که مجوز حضور در بورس ایران را به دست می‌آورند باید مرحله ارزش‌گذاری را طی کنند. در واقع، سازمان بورس بر اساس پارامترهای تعیین‌شده اقدام به ارزش‌گذاری شرکت و سهام آن می‌کند و ارزش اسمی برگه سهام اوراق بهادار آن شرکت را مشخص می‌کند. شرکت نیز قسمتی از برگه‌های اوراق بهادار یا سهام خود را در بازار بورس ارائه کرده و سرمایه‌گذاران می‌توانند با خرید این اوراق در کسب‌وکار آن مرکز سهیم شوند.
خریداران این نوع اوراق بهادار، علاوه بر اینکه از افزایش قیمت آن سود می‌برند از امتیازات ویژه‌ای نیز بهره‌مند می‌شوند. برای مثال شرکت در سال مالی، سود به ‌دست‌آمده از فعالیت‌های خود را بین دارندگان برگه‌های اوراق بهادار تقسیم کرده و طبیعتاً فردی که سهام بیشتری را خریداری کرده باشد، سود بیشتری هم به حسابش واریز می‌شود.

اوراق بهادار بدهی

اوراق بهادار بدهی مخصوص شرکت‌هایی انتشار می‌یابد که نتوانسته‌اند سرمایه موردنظر کسب‌وکار خود را تأمین کنند و به‌ نوعی مابقی سرمایه را از سرمایه‌گذاران فعال در بورس قرض می‌گیرند. این اوراق این‌گونه است که شرکت متقاضی بابت دریافت مبلغی از خریدار در بازه‌های زمانی مشخص، مبلغ توافق شده از قبل را به‌ حساب خریدار واریز می‌کند و در وقت سررسید نیز کل مبلغی را که در ابتدا از خریدار دریافت کرده بود مجدد به او بازمی‌گرداند. بنابراین خریدار، مالک سهام نیست و تنها سود نقدی دریافت می‌کند.
ریسک این اوراق نسبت به سایر اوراق بهادار بسیار پایین بوده و این معامله کاملاً به نفع دو طرف است؛ زیرا خریدار علاوه بر دریافت اصل پول خود به ‌صورت مرتب، مبالغی را دریافت می‌کند و شرکت‌ها نیز به ‌جای دریافت وام‌های بانکی که دریافت آن‌ها بسیار سخت و زمان‌بر است، از این نوع اوراق استفاده می‌کنند. همچنین برخلاف اوراق‌های دیگر که امکان دریافت نکردن سود وجود دارد در این اوراق دریافت سود حتمی است.
این اوراق با توجه به نوع شرکتی که آن را صادر کرده است به انواع مختلفی مانند اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق خزانه دولتی، اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق استصناع، سهام امتیاز، اوراق بهادار وثیقه‌ای، گواهی سپرده، اوراق مرابحه و اوراق سلف موازی استاندارد تقسیم می‌شود.

اوراق بهادار مشتقه

اوراق بهادار مشتقه، اوراقی است که در بازار بورس و حتی خارج از آن کارایی دارد. این اوراق مانند اوراق صاحبان سهام، ارزش مادی ندارد و ارزش آن به کالای فیزیکی خریداری‌ شده بستگی دارد. این اوراق بهادار به‌ منظور خرید کالاهای فیزیکی مختلف عرضه می‌شود و پشتوانه آن محصولاتی مانند سکه، زعفران و ارز است. البته برآورد ارزش اوراق مشتقه به کالا محدود نمی‌شود و سهام‌های بورسی، سودهای بهره و دارایی‌های موجود در بورس نیز می‌توانند ارزش اوراق مشتقه را تعیین کنند. این اوراق بهادار هم 4 زیرمجموعه دارد که عبارت‌اند از قراردادهای سلف، معاوضه، آتی و اختیار معامله که همگی آن‌ها قابل معامله در بازارهای بین‌المللی هستند.

تفاوت اوراق بهادار با اوراق مشارکت

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که اوراق بهادار همان اوراق مشارکت است که این تصور کاملاً اشتباه است. اوراق بهادار همان‌طور که اشاره شد مدل‌های مختلفی دارد که اوراق مشارکت یکی از انواع آن است. درواقع، اوراق مشارکت یکی از زیرمجموعه‌های اوراق بهادار بدهی است و کارکرد آن نیز این‌گونه است که خریدار، هم در قیمت اوراق و هم در سود بازار بدهی چیست؟ مشارکت سهیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

اهداف بازار بورس اوراق بهادار

از اهداف بازار بورس اوراق بهادار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

توسعه بازار به کمک شیوه‌های نوین و فناوری‌های روز و فکر شده
تأمین مالی شرکت‌های ایرانی به کمک گردش سرمایه
کنترل بازار و شفاف‌سازی قیمت محصولات اساسی
تشویق سرمایه‌گذاران به حضور در بازار سرمایه
کاهش نرخ بیکاری و استفاده از سرمایه‌های انسانی
انجام معاملات قانونی با کم‌ترین ریسک
دسترسی راحت‌تر به شرکت‌های تولیدی
همکاری بهتر عرضه‌کنندگان و خریداران با یکدیگر

شرایط خرید بورس بازار بدهی چیست؟ اوراق بهادار

در این قسمت به بررسی شرایط خرید بورس اوراق بهادار ایران پرداخته‌ایم. با خرید اوراق بهادار می‌توانید سرمایه خود را افزایش داده و آن را در یک محیط امن و قانونی نگهداری کنید. مراحل خرید اوراق بهادار به ترتیب زیر است:

مرحله اول) رجوع به یکی از کارگزاری‌های معتبر

اولین مرحله برای خرید اوراق بهادار این است که عضو یک کارگزاری شوید و اطلاعات هویتی شما برای سازمان بورس و مراکز نظارتی ارسال شود که این کار توسط کارگزاری‌های سراسر کشور صورت می‌گیرد. بنابراین گام نخست این است که به عضویت یک کارگزاری معتبر درآیید.

مرحله دوم) عضویت در سامانه سجام

این سامانه به ‌منظور مبارزه با پول‌شویی راه‌اندازی شده است و همه افراد حقیقی و حقوقی متقاضی باید در این سامانه اطلاعات خود را ثبت کنند و به‌ نوعی احراز هویت شوند. بنابراین بدون ثبت‌نام در این سامانه اجازه حضور در بازار بورس را به دست نمی‌آورید. بعد از اینکه مدارک خود را که شامل کپی کارت ملی و شناسنامه است به کارگزاری تحویل دادید و در سامانه سجام نیز ثبت‌نام کردید، یک کد بورسی برای شما ارسال می‌شود. البته این کد بلافاصله صادر نمی‌شود و معمولاً چند روز زمان می‌برد تا به ایمیل شما ارسال شود. همچنین همزمان با کد بورسی یک کد آنلاین نیز برای شما ارسال خواهد شد که از طریق آن می‌توانید معاملات اوراق بهادار را انجام دهید. بنابراین با استفاده از کد آنلاین می‌توانید وارد سامانه معاملاتی بورس اوراق بهادار شوید. ضمن اینکه، باید 1 ماه از ارسال کد بورسی بگذرد و سپس به دادوستد بپردازید.

مرحله سوم) پرداخت مبلغ به‌ حساب معاملاتی

در این مرحله، مبلغی را که جهت سرمایه‌گذاری و خرید اوراق در نظر گرفته‌اید باید به ‌حساب معاملاتی خود انتقال دهید. این حساب نزد کارگزار محفوظ بوده و درواقع، کارگزار رابط بین شما و فروشنده است.

مرحله چهارم) خرید اوراق بهادار

در این مرحله که آخرین مرحله است می‌توانید وارد سامانه شوید و سهام‌هایی که مایل به خرید آن‌ها هستید را انتخاب کنید. بعد از انتخاب سهام، کارگزار سفارش شما را بررسی کرده و آن را به سیستم معاملاتی سازمان بورس انتقال می‌دهد و در نهایت آن سهام متعلق به شما می‌شود.

نحوه خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی

خرید اوراق بهادار بدون کد بورسی نیز امکان‌پذیر است. در این شیوه، خریداران به‌ صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبد گردان‌ها اقدام به خرید اوراق بهادار می‌کنند. بنابراین سرمایه‌گذاران با در اختیار گذاشتن سرمایه خود نزد صندوق سرمایه‌گذاری می‌توانند خرید اوراق بهادار را انجام دهند و دیگر به کد بورسی نیاز ندارند. در صورتی هم که خود فرد بخواهد مراحل خرید اوراق را انجام دهد بایستی کد بورسی داشته باشد.

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار

میزان کارمزد خرید اوراق بهادار برابر است با 1/5 درصد از کل مبلغ تبادل شده بین خریدار و فروشنده که این مبلغ به دلیل پیگیری کارهای مربوط و ارتباط با سازمان بورس در اختیار کارگزار قرار می‌گیرد.

سرمایه‌گذاری و معامله اوراق بهادار

اوراق بهادار بیانگر بنگاهی است که در آن، از شرکت‌های تولیدی گرفته تا سایر نهادهای تجاری به دنبال جذب سرمایه هستند و در طرف مقابل نیز عموم مردم قرار دارند که به دنبال افزایش سرمایه خود در یک محیط قانون‌مند هستند. بنابراین معامله اوراق بهادار، هر دو طرف را به هدف تعیین‌شده و مقصود خود می‌رساند. ضمن اینکه، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار در حال جایگزین شدن وام‌های بانکی است و بسیاری از سرمایه‌گذاران، اولویت خود را این بازار قرار داده‌اند. یکی از دلایل جذب شدن سرمایه‌گذاران در بازار بورس اوراق بهادار این است که این بازار تنوع بالایی داشته و در حوزه‌های مختلف آن می‌توان اقدام به سرمایه‌گذاری کرد.

کلام آخر اینکه پیش از وارد شدن به این بازار باید با قوانین، شرایط و تکنیک‌های مختلف آن آشنا شوید تا هنگام انجام معامله به انتخاب‌های درستی دست بزنید. ما در کارگزاری سرمایه و دانش در تلاش هستیم تا شما عزیزان را با صفر تا صد بورس آشنا کنیم و درنهایت با یک دانش و آگاهی کامل در این بازار حضور یابید.

منظور از حسابداری بدهی قابل تبدیل چیست؟

Are convertible-debt funds a worthy portfolio addition? | Wealth Professional

بدهی قابل تبدیل از این نظر منحصر به فرد است که دارای ویژگی های بدهی و همچنین حقوق صاحبان سهام است. اکنون، مشکل این است که بدهی و حقوق صاحبان سهام به روش های بسیار متفاوتی در تراز نامه یک شرکت به حساب می آیند. از این رو، نشان دادن تأثیر حسابداری بدهی قابل تبدیل در یک تراکنش بسیار دشوار است.

تاثیر خالص مالی انتشار بدهی قابل تبدیل با تأثیر انتشار بدهی عادی و همچنین گواهینامه خرید سهام به طور همزمان یکسان است. به همین دلیل است که در اکثر نقاط جهان، تراکنش های بدهی قابل تبدیل به دو قسمت تقسیم شده و به طور جداگانه محاسبه می شوند.

فرآیند حسابداری

فرآیند حسابداری که باید برای بدهی قابل تبدیل دنبال شود در مقایسه با سهام یا اوراق قرضه متفاوت است. تفاوت ها فراگیر هستند و در هر مرحله از چرخه عمر اوراق قرضه مانند صدور اوراق، پرداخت کوپن و همچنین بازخرید آنها وجود دارند.

حسابداری در حین صدور اوراق قرضه

همانطور که در بالا ذکر شد، انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل به عنوان دو رویداد جداگانه برای اهداف حسابداری در نظر گرفته می شود. از این رو دو اثر بر تراز نامه دارد. یک بخش در سمت بدهی ثبت می شود در حالی که بخش دیگر در سمت دارایی تراز نامه ثبت می شود. معضل اصلی فرآیندی است که باید برای ارزش گذاری بدهی و حقوق صاحبان سهام استفاده شود. ارزش گذاری نادرست می تواند منجر به گزارش نادرست ترازنامه شود که می تواند پیامدهای فاجعه باری به همراه داشته باشد.

ارزش بدهی بر اساس ارزش فعلی جریان نقدی که شرکت باید در آینده بپردازد برآورد می شود. این بدان معناست که شرکت باید تعداد وجوهی که باید به عنوان بهره و همچنین اصل بدهی پرداخت شود را تعیین کند. فرض در اینجا این است که اوراق قرضه اوراق قرضه عادی هستند که هیچ شرطی برای تبدیل ندارند. این جریان های نقدی باید به بهای تمام شده سرمایه شرکت تنزیل شوند. ارزش به دست آمده در ستون بدهی در تراز نامه ذکر می شود.

درست مانند بخش اوراق قرضه، بخش حقوق صاحبان سهام نیز باید برآورد شود. این کار با کسر ارزش فعلی بدهی که در بالا محاسبه شده است از درآمدهای مالی واقعی که از سرمایه گذاران دریافت می شود، انجام می شود. فرض بر این است که تفاوت بین درآمد و ارزش فعلی معادل حقوق صاحبان سهام از انتشار اوراق قرضه قابل تبدیل است.

How do Convertible Notes Work? | Venture Capital | Fundwave Blogs

حسابداری در حین پرداخت کوپن اوراق قرضه

حسابداری پرداخت های کوپن اوراق قرضه می تواند در ارتباط بدهی های قابل تبدیل کاملا گیج کننده باشد. این به این دلیل است که جریان نقدی واقعی که در مورد بدهی های قابل تبدیل اتفاق می افتد در مقایسه با نرخ واقعی بازار بسیار بازار بدهی چیست؟ کمتر است. با این حال، این شرکت در واقع قرار است نرخ بازار را در پایان دوره پرداخت کند. از این رو، طی سال‌ هایی که شرکت در حال پرداخت نرخ کوپن است، مبلغی که به حساب سود و زیان وارد می‌ شود معادل نرخ بهره واقعی بازار است.

این نرخ سود بازار با استفاده از ارزش بازار بدهی و سپس ضرب آن در نرخ بهره بازار محاسبه می شود. سپس سود واقعی پرداخت شده از این مقدار کم می شود. سود پرداختی به ارزش اسمی اوراق قرضه و همچنین نرخ کوپن بستگی دارد. مابه التفاوت این دو ارزش، سودی است که به شرکت تعلق گرفته اما پرداخت نشده است. از این رو، فرض بر این است که این سود در تاریخ بعدی پرداخت خواهد شد. به همین دلیل است که موجودی در واقع به صورت بدهی در تراز نامه ثبت می شود. لازم به ذکر است که بدهی در طول سالهایی که شرکت پرداخت کوپن اوراق را انجام می دهد، در حال افزایش است.

ایجاد صندوق تسویه اوراق قرضه

ایده ی اضافه کردن تدریجی سالیانه به بدهی، ایجاد صندوقی برای تسویه این اوراق است. در نتیجه این روش حسابداری، شرکت های دارای وجوهی معادل با اوراق قرضه قابل تبدیل خواهند بود تا در صورت عدم پذیرش این حقوق در قالب سهام، بتوانند آنها را از سهام داران باز خرید کنند.

واقعیت این است که حسابداری اوراق قرضه قابل تبدیل می تواند بسیار پیچیده باشد. اثرات حسابداری در قسمت های مختلف تراز نامه و صورت سود و زیان نمایان می شود. از این رو، آنها می توانند قضاوت یک سرمایه گذار آموزش ندیده را کاملا دچار اشکال و سردرگمی کنند. به همین دلیل است که برای سرمایه گذاران مهم است که در مورد تاثیرات حسابداری بدهی قابل تبدیل آموزش ببینند. این به آنها امکان می دهد درک بهتری از این ابزار داشته باشند که به نوبه خود به آنها کمک می کند تا به ارزش گذاری منصفانه برسند.

افت سهم اوراق بدهی از معاملات بازار سهام

در هفته اخیر که روند تغییرات ارزش معاملات سهام صعودی بود، سهم اوراق بدهی از معاملات بازار سهام کاهش یافت.

به گزارش تجارت‌نیوز، در هفته اخیر، به طور میانگین ارزش معاملات اوراق درآمد ثابت در بازار سهام ۱۶ هزار و ۳۰۹ میلیارد تومان بود که نسبت به هفته گذشته افت ۶۸ درصدی داشته است. در هفته اخیر به طور میانگین ۴۳ درصد از ارزش معاملات کل بازار سهام به اوراق بدهی اختصاص داشت.

به نقل از اکوایران، در این هفته، بیشترین رقم معاملات اوراق بدهی در بازار ثانویه به روز دوشنبه اختصاص داشت که بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان بود.

ارزش معاملات اوراق بدهی در اولین روز کاری هفته ۲۶ درصد از معاملات بازار سهام را شامل می‌شد. روز یکشنبه سهم اوراق ۳۶ درصد شد و روز دوشنبه ارزش معاملات اوراق بدهی در بورس ۷۰ هزار و ۳۷۲ میلیارد تومان بود که ۹۰ درصد معاملات بازار را تشکیل می‌داد.

روز سه‌شنبه ارزش معاملات اوراق به ۳ هزار و ۵۷۱ میلیارد تومان رسید که ۳۵ درصد از معاملات بازار ثانویه را شامل شد. در آخرین روز کاری هفته نیز ارزش معاملات اوراق به ۲ هزار میلیارد تومان کاهش یافت که ۲۸ درصد از معاملات بازار سهام را تشکیل می‌دهد.

رشد ارزش معاملات سهام

در هفته اخیر شاهد رشد ارزش معاملات خرد سهام بودیم. در این هفته که شاخص بورس در مجموع ۴۴ هزار واحد صعود کرد، میانگین ارزش معاملات خرد بورس به ۴ هزار و ۴۳۸ میلیارد تومان افزایش یافت که نسبت به رقم ۴ هزار و ۱۰۴ میلیاردی هفته پیشین، افزایش ۸ درصدی داشته است.

اوراق بدهی چیست؟

مشاغل و كسب و كارها برای ادامه به کار خود نیاز به تامین مالی دارند. به همین دلیل اکثرا به دنبال دریافت وام از بانک‌ها هستند اما پرداخت وام به کسب و کارها از طرف بانک بنا به دلایلی همیشه ممکن نیست. در چنین شرایطی خرید اوراق به کمک شرکت‌ها می‌رود تا با استفاده از آن به تامين مالی برای ادامه فعالیت‌های خود بپردازند. اما اوراق بدهی چیست و سرمایه‌گذاری در اوراق بدهی چگونه انجام می‌شود؟

منظور از اوراق بدهی چیست؟

اوراق بدهی اوراقی برای تامین بودجه مورد نياز برای پیاده‌سازی طرح‌‌ها و پروژه‌های خاص کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اوراق علاوه بر تامین مالی شرکت‌ها، در جهت کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری پرتفو یا سبد سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران بازار سرمایه کاربرد بسیار دارد.

خرید اوراق بدهی نوعی سرمایه‌گذاری است. به عبارتی، همان طور که شما با خرید سهام یک شرکت روی آن سرمایه‌گذاری می‌کنید و مالک بخشی از شرکت می‌شوید، با خرید اوراق بدهی نیز به نوعی در سود و در زیان شرکت شریک هستید اما با این تفاوت که با خرید اوراق بدهی مالک قسمتی از شرکت نخواهید بود.

اوراق بدهی ریسک سرمایه‌گذاری را برای خریداران کاهش می‌دهد. اوراق بدهی قابل انتشار در ایران با قوانين اسلامی تنظیم شده است. این اوراق توسط دولت منتشر می‌شود و ضمانت آن نيز بر عهده دولت است. بنابراین سرمایه‌گذاری در آن ریسک بسیار کمی دارد و پرداخت اصل مبلغ پرداختی و سود آن به واسطه دولت ضمانت می‌شود. پس می‌توان نتیجه گرفت که بدون خطر اساسی و مورد اطمینان برای سرمایه‌گذاری است. به دليل همین ریسک کم این اوراق، سرمایه‌گذار می‌تواند درصدی از کل سرمایه‌ خود را در این زمینه سرمایه‌گذاری كند و سود ضمانت شده‌اى دریافت کند.

انواع اوراق بدهی در ایران

این اوراق توسط ناشر که می‌تواند یک شخصیت نهادی، شرکتی، حقوقی و یا دولتی باشد، انتشار پیدا می‌کند. بر همین اساس هم این اوراق به سه دسته دولتی، شرکتی و شهرداری‌ها تقسیم می‌شود. البته‌ در بازار سرمایه ایران این دسته‌بندی کمی متفاوت است. بر اين اساس اوراق بدهی‌ را می‌توان به سه دسته‌ اوراق مشارکت، اوراق خزانه‌ اسلامی و صکوک تقسیم کرد. در ادامه این سه دسته‌بندی را به طور خلاصه تعریف می‌کنیم.

اوراق خزانه اسلامی

اوراق خزانه اسلامی یا اخزا، توسط دولت جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌شود. دولت این اوراق را برای پرداخت بدهی‌ خود به افراد غیردولتی مثل پیمانکاران منتشر می‌کند. دولت با این اوراق به اصطلاح زمان بیشتری را برای پرداخت بدهی خود می‌خرد. اوراق خزانه اسلامی صادر شده در ایران به شکل مستقیم به طلبکاران داده می‌شود. این افراد می‌توانند اوراق را در صورت نیاز به وجه نقد، در بازار سرمایه ایران به فروش برسانند. بنابراین با استفاده از این اوراق دولت بدهی‌های خود را پرداخت و کسری بودجه‌ خود را نیز تامین می‌کند.

اوراق خزانه اسلامی کوپن پرداخت سود ندارد و بازپرداخت آن توسط خزانه‌داری کشور در تاریخ سررسیدی که از ابتدا تعيين شده انجام می‌شود.

اوراق مشارکت

اوراق مشارکت نیز برای تامین مالی پروژه‌های شرکت‌ها منتشر می‌شود. اوراق مشارکت برای تامین مالی پروژه‌های عمرانی، خدماتی، صنعتی، تولیدی و دیگر بخش‌هایی است که امکان بررسی و قابلیت شفاف‌سازی دارند. با انتشار این اوراق سرمایه مورد نیاز شرکت یا نهاد برای اجرای طرح مشخص، تأمین می‌شود. به این ترتیب شرکت توانایی تولید سود بیشتری خواهد داشت. سرمایه‌گذار نیز با خریداری اوراق مشارکت می‌تواند در سود طرح‌های مورد نظر شرکت شریک شود.

اوراق مشارکت اوراق با نام یا بی‌نام است. این اوراق قیمت اسمی دارد و برای مدت مشخص منتشر می‌شود. در حقیقت اوراق مشارکت نوعی بدهی برای ناشر است. بدهی که او با انتشار اوراقی متعهد به پرداخت آن طی بازه‌های زمانی معین به شکل سود اوراق به سرمایه‌گذار می‌شود.

ناشر موظف است تا بانکی را به‌ عنوان بانک عامل معرفی کند. سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق مشارکت و دريافت سود دوره‌ای و اصل سرمایه در پایان دوره می‌توانند از طریق آن بانک اقدام کنند.

صکوک

صکوک یا اوراق قرضه اسلامی به عنوان ابزاری جدید در بانکداری اسلامی و به تقلید از اوراق قرضه با توجه به معمول نبودن بهره در بانکداری اسلامی ایجاد شده است. این اوراق منطبق بر قوانین اسلام است.

صکوک انواع مختلفی دارد که به عنوان اوراق بهادار با پشتوانه مالی تعریف می‌شوند. بنابراین نمی‌تواند بر اساس فعالیت‌های سفته‌بازی و فعالیت‌های بدون خلق ارزش و کار، سودآوری داشته باشد. در حقیقت اوراق بهادار صکوک منابع مالی جذب می‌کند اما این منابع مالی باید با پشتوانه ترازنامه و دارایی‌ فیزیکی شرکت‌ جذب شود.

سخن آخر

بازار بورس و اوراق بهادار محل معامله اوراق گوناگونی است. اوراقی که برای هدف‌های مختلفی خرید و فروش می‌شوند و آشنایی با هر یک نیاز به صرف زمان و مطالعه دارد. اوراق بدهی از جمله مشهورترین اوراق این بازار است که بسیاری از سرمایه‌گذاران آن را انتخاب می‌کنند. همانطور که در متن عنوان شد، اوراق بدهی سود ثابت دارد که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را به میزان زیادی کاهش دهد.