فرمول محاسبه EPS در بورس

حالا برای این که بدانیم یک سهم تا چه انداره ارزشمند و سودآور است باید به سراغ روش‌های محاسبه ارزش سهام برویم. ارزش سنجی سهام بر اساس پنج روش مختلف محاسبه می‌شود؛ ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش جایگزینی، جریان نقد آزاد FCF و اساسی‌ترین روش ممکن یعنی P/E. در این بخش به توضیح چگونگی محاسبه P/E خواهیم پرداخت و شما را با کاربردهای ارزنده و با اهمیت آن در شرایط مختلف آشنا خواهیم کرد.

نسبت P/E چیست و چه کاربردی در بورس دارد؟

آشنایی با اصطلاحات بازار بورس و نحوه محاسبه آنها در تصمیم‌گیری برای خرید هر سهم و چگونگی سرمایه گذاری کمک زیادی به ما خواهد کرد و به هر حال شناخت این اصطلاحات به ما کمک می‌کند نسبت به بازاری که در آن سرمایه گذاری می‌کنیم شناخت بهتری داشته باشیم.

نسبت P/E چیست؟

علاقه‌مندان بازار بورس به احتمال قوی بارها نام نسبت p/e را شنیده‌اند. p حرف اول کلمه price به معنی «قیمت» و e حرف اول کلمه earning per share به معنی «سود» است. نسبت p/e سهم خلاصه شده عبارت تقسیم قیمت بر سود است، که در اصطلاح به آن نسبت قیمت به درآمد هم می‌گویند. برای محاسبه p/e سهم، قیمت فعلی سهم را بر درآمد هر سهم تقسیم می‌کنیم.

به عنوان مثال فرض کنید؛ شرکتی در حال حاضر 1000 تومان قیمت دارد و سودی که برای سال جاری پیش‌بینی کرده است برابر با 100 تومان است. برای محاسبه p/e این شرکت، قیمت روز آن را بر سودی که دارد تقسیم می‌کنیم:

حال این سؤال مطرح می‌شود که چرا محاسبه نسبت p/e سهام تا این اندازه مهم است؟ تا جایی‌که یکی از فاکتورهای اساسی انتخاب یک سهم محسوب می‌شود و همواره در بین سرمایه‌گذاران کاربرد دارد. شاید به عقیده عده‌ای از سرمایه‌گذاران که از این نسبت به درستی استفاده نمی‌کنند، نسبت p/e چندان مفید نباشد، اما در جایی که بحث ارزشگذاری سهام مطرح می‌شود، بالا یا پایین بودن p/e سهام می‌تواند یکی از معیارهای مهم باشد.

محاسبه p/e ساده است، اما تفسیر آن به سادگی محاسبه‌اش نیست. به همین منظور در ابتدا مفهوم این نسبت را شرح می‌دهیم و با کاربرد آن بیشتر آشنا می‌شویم.

نسبت P/E چه کاربردی دارد؟

محاسبه عدد p/e غالباً به دو منظور صورت می‌گیرد. در یک نگاه ساده، با محاسبه عدد p/e سهم، در اصل می‌خواهیم به این مطلب دست پیدا کنیم، که چند سال طول می‌کشد تا سرمایه ما برگردد. به عنوان مثال؛ اگر عدد p/e سود بانکی برابر با 10 باشد، به این معنی است که ده سال زمان می‌برد که به همان میزان پولی که برای خرید سهم گذاشته‌ایم، سود کنیم.

در تعبیر دوم و مهم‌تر، این نسبت به ما می‌گوید قیمت یک سهام چند برابر بیشتر از سود سالیانه آن است. هر سرمایه‌گذاری به امید بازدهی سرمایه خود معامله می‌کند و قبل از سرمایه‌گذاری حساب و کتاب میزان سود سرمایه خود را به دست می‌آورد. در واقع با محاسبه این نسبت سرمایه‌گذار انتظارات خود از بازدهی سهام را برای خود مشخص می‌کند اینکه برای یک ریال سهامی که خریداری کرده است قرار است در آینده چند درصد بازدهی دریافت کند.

به تعبیر ساده‌تر نسبت p/e به سرمایه‌گذار می‌گوید که، یک سهام چند درصد سوددهی دارد. نسبت p/e سهام تنها ابزار برای ارزش‌گذاری سهم نیست بلکه یکی از ابزارهایی است که برای ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. روش‌های دیگری برای ارزش‌گذاری سهام وجود دارد.

برای فهم بهتر، در مثالی که در بالا ذکر شد فرض بر این گرفتیم که اگر p/e سود بانکی برابر با 10 باشد. به این معنی است که شما حاضرشده‌اید به ازای هر ۱ ریال سودی که از بانک دریافت می‌کنید 10 ریال پرداخت بکنید و یا در تفسیر دیگر، همان‌طور که گفته شد، اگر p/e برابر 10 است به این معنی است که 10 سال زمان می‌برد تا سرمایه شما از طریق سود‌ی که دریافت می‌کنید، برگردد.

انواع P/E

p/e دنباله‌دار: این نوع p/e همان است که در مثال ابتدای مطلب برای شما توضیح دادیم و نحوه محاسبه آن از تقسیم قیمت روز سهم بر سود (eps) به دست می‌آید. گفتیم که این نسبت نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران حاضر هستند بایت هر ۱ ریال سود شرکت، چند ریال پرداخت کنند. پس هر چقدر قیمت سهام تغییر کند این نسبت به همان میزان تغییر خواهد کرد.

p/e برآوردی، تحلیلی یا پیشتاز: این نسبت با در نظر گرفتن عواملی مانند نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. و با استفاده از روش‌های خاص محاسبه می‌شود وهمانی است که برای ارزش‌گذاری مورد استفاده قرارمی گیرد. برای محاسبه ارزش شرکت نیز از این روش استفاده می‌شود به این صورت که بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) برآوردی سال آینده شرکت ضرب می‌کنیم و ارزش شرکت را نیز به دست می‌آوریم. محاسبه سود شرکت توسط تحلیلی که خود انجام می‌دهیم به نوعی، کامل‌ترین نوع ارزش‌گذاری بر مبنای p/e خواهد بود.

می‌توان گفت تفاوت بین p/e دنباله‌دار و p/e تحلیلی این است که p/e دنباله‌دار آن چیزی است که در حال حاضر برای یک سهم وجود دارد. درحالی‌که p/e تحلیلی یا پیشتاز آن p/e است که انتظار می‌رود در آینده سهم به آن برسد. به عنوان مثال p/e سهمی در بازار 4 باشد و ما با محاسبه p/e تحلیلی عدد 5 را به دست بیاوریم، در واقع انتظار داریم در آینده p/e سهم به عدد 5 برسد.

حال سؤال اینجاست که بالا و یا پایین بودن p/e یک سهام نشان دهنده چیست؟ آیا سهمی که p/e آن بالاست، ارزنده است و یا عکس این مطلب صادق است.

P/E بالا و P/E پایین نشان دهنده چه چیزی هستند؟

اگر مفهوم دو نوع p/e که در بالا به آن اشاره شد را درک کرده باشید، متوجه می‌شوید که برای چه p/e برای بعضی از سهم‌های بازار بالا و برای برخی دیگر پایین است. زمانی که p/e شرکتی بالا باشد، یعنی بازار توقع دارد که سود آن شرکت در آینده رشد پیدا بکند و هرگاه p/e سهم شرکتی پایین باشد، نشان‌دهنده این است که بازار انتظار دارد در آینده سود آن شرکت کاهش پیدا کند.

نکته دیگر این که هر چه قیمت سهم بالاتر برود p/e نیز افزایش پیدا می‌کند و هر چه سهم قیمت آن نزولی شود p/e نیز کاهش می‌یابد.

در محاسبه ارزش سهم با روش محاسبه p/e، باید بدانید که هرگاه قیمت آن سهم در بازار بیشتر از قیمت محاسباتی شما باشد، یعنی آن سهم ارزنده نیست و هرگاه قیمت سهم در بازار کمتر از آن عدد باشد، به این معنی است که آن سهم ارزنده است و رشد خواهد کرد. البته این به شرطی است که شما نسبت p/e را به درستی محاسبه کرده باشید.

بالا یا پایین بودن نسبت p/e با در نظر گرفتن دو فاکتور زیر تشخیص داده می‌شود.

زمانی که یک شرکت نرخ رشد پایین داشته باشد، در حالی که هنوز یک p/e بسیار بالا دارد مشخص می‌شود که مشکل و اشتباهی وجود دارد. در واقع این احتمال وجود دارد که سهام بیش از ارزش خود قیمت‌گذاری شده باشد. در این شرایط لازم است نسبت p/e را بر اساس سود پیش بینی شده محاسبه کرد.

مقایسه p/e شرکت‌ها زمانی مفید است که هر دو شرکت در یک صنعت فعال باشند. برای مقایسه p/e شرکتی که در صنعت سیمان فعال است با شرکتی که در گروه پتروشیمی قرار دارد اشتباه است. چون چشم‌انداز، سود و رشد در صنعت‌های مختلف متفاوت است. حال اگر یکی از شرکت‌های صنعت سیمان p/e حدود 20 داشته باشد و شرکتی دیگر خیلی بیشتر از 20 باشد یعنی یا حباب قیمتی وجود دارد و یا به دلیلی انتظارات بازار از این شرکت بالا رفته و به زودی قیمت آن کاهش پیدا می‌کند و یا اینکه سهام شرکت سودآوری خواهد داشت.

نکاتی درباره P/E در بورس

• در بالا اشاره کردیم که، بالا یا پایین بودن p/e یعنی بازار چه توقعی از سودآوری سهم دارد. اما توجه داشته باشید که در بسیاری از موارد بازار اشتباه می‌کند، شما نباید به انتظار بازار کفایت کنید. سعی کنید نحوه صحیح محاسبه p/e را یاد بگیرید وخودتان از آن استفاده کنید.
• همان‌طور که اشاره شد، محاسبه p/e سهام تنها یک ابزار برای ارزش‌گذاری شرکت است، بهتر است برای خرید سهام علاوه بر استفاده از این ابزار، از ابزارهای با نسبت کاربردی بیشتر نیز استفاد ه شود.
• برای شرکت‌های زیان ده، محاسبه p/e کاربردی ندارد. زیرا وقتی سود یک شرکت منفی است در واقع، درآمدی ندارد و عملا تقسیم قیمت به درآمد منتفی است.
• نکته قابل ذکر دیگر این است که متوسط نسبت p/e کل بازار بورس نیز قابل محاسبه است. این نسبت در کشورهایی چون آمریکا که تورم پایینی دارند، بین ۱۵-۲۵ در نوسان است ولی در ایران به علت تورم بالا و وضعیت اقتصادی بی‌ثبات، این نوسان بسیار پایین است و معمولاً بین ۱۰-۴ است. همچنین ممکن است نوسانات موجود p/e بین صنایع و حتی شرکت‌ها نیز اختلاف زیادی داشته باشد.
• از آنجا که قیمت سهام منعکس‌کننده طرز فکر سرمایه‌گذاران نسبت به ارزش آن سهم است و به تعبیری رشد آینده سهام به رشد قیمت آن بستگی دارد. شرکتی که نسبت به آینده سهام خود خوش‌بین است سعی در آن دارد که سودآوری چشم‌گیری داشته باشد.
• اگر یک شرکت نسبت p/e بالاتر از بازار یا متوسط صنعت داشته باشد، به این معنی است که بازار انتظار بزرگی از این شرکت در طی ماه‌ها و سال‌های آینده دارد و برای سرمایه‌گذاری مناسب است.
• اگر یک شرکت p/e پایینی داشته باشد ممکن است به آن معنا باشد که بازار آینده شرکت را در حال رفتن به سمت مشکلات می‌بیند. به تعبیر دیگر دلیل افت p/e می‌تواند نشان دهنده این موضوع باشد که سود مورد انتظار به دست نیامده است و خرید سهم این شرکت مناسب نیست.

سخن آخر

یکی از اشتباهات متداول که سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای مرتکب آن می‌شوند این است که تنها به اتکای p/e سهم می‌خرند. هیچ تضمینی وجود ندارد که سهمی که هم اکنون p/e آن بالاست در آینده به سرعت پایین نیاید و از سوی دیگر، توجه داشته باشید که حتی اگر قیمت یک سهم زیر ارزش واقعی خود باشد، ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها طول بکشد تا بازار بتواند ارزش آن را اصلاح کند. پس خرید سهام تنها با توجه به ابزار ساده p/e بسیار ساده‌انگارانه است.

سوالات رایج نسبت p به e

نسبت p به e یا (price to earning) به معنای نسبت قیمت بر درآمد است که در آن، قیمت هر سهم بر درآمد حاصل از آن تقسیم می‌شود. مثلا اگر قیمتی سهمی 200 تومان و eps اعلام شده توسط شرکت 20 درصد باشد. نسبت p به e برابر با 5 است (5=40/200)، که یعنی برای کسب هر 1 تومان سود، باید 5 تومان پرداخت شود. حال اگر در همین مثال eps اعلام شده 25 درصد باشد، نسبت نسبت p به e برابر با 4 می‌شود (4=50/200)، یعنی برای کسب هر 1 تومان سود، باید 4 تومان پرداخت شود. پس در هر دو حالت شما 1 تومان سود کسب کرده‌اید، اما در نسبت p به e پایین، مبلغ پرداختی شما کمتر بوده است. در نهایت می‌توان گفت که نسبت p به e پایین، وعده سود بالاتری را می‌دهد.

سود پیش بینی شده (EPS) + فرمول و نحوه محاسبه EPS

آینده نگری و تخمین میزان سود آخر سال یک کار معقول و درستی است که هر شرکت برای بدست آوردن سود سالیانه خود در آخر و تطبیق آن با محاسبات و حدسیات خود مورد بررسی قرار می دهد. در مطلب گذشته در مورد eps به صورت خیلی مختصر توضیح داده شد اما امروز قصد داریم که به صورت اختصاصی در مورد eps یا همان سود پیش بینی شده صحبت کنیم و انواع آن مانند EPS پیش بینی شده و EPS محقق شده و … را معرفی کنیم.

معنی EPS چیست؟

در مطالب گذشته که در مورد نسبت p/e صحبت کردیم اشاره ای به EPS کردیم و گفتیم که eps در اصل مخفف کلمه earning per share است و به معنی درآمد هر سهم می باشد. برای محاسبه EPS کافی است سود خالص شرکت را که پس از کسر مالیات بدست آمده تقسیم بر تعداد کل سهام ها کنیم. مفهوم dps ممکن است در ابتدا شبیه به eps به نظر برسد اما با یکدیگر متفاوتند. مقدار و درصدی از سود هر سهم که شرکت تصمیم میگیرد به سهامداران بدهد را dps می گویند. پس در واقع dps یا سود تقسیمی آن مقداری از eps است که به سهامداران تعلق می گیرد. البته عواملی هم هستند که در محاسبه eps بسیار تاثرگذار هستند. یکی از عوامل مهم که در محاسبه و بررسی eps مهم است آن مقدار و میزان سرمایه لازم به منظور رسیدن به درآمد خالص است در قالب مثال می توان یه این موضوع اشاره کرد هنگامی که شما یک eps پیش بینی شده داشته باشید و مقدار قابل توجهی باشد اما شما این eps را با سرمایه کمتری به دست آورده باشید پس مشخص است که بازدهی و کارایی بیشتری دارد. در ادامه فرمول محاسبه eps را می توانید ببینید.

نحوه محاسبه eps

انواع EPS

همانطور که از اسمش پیداست به EPS ای گفته می شود که در گذشته نسبت به آینده پیش بینی شده باشد. همه شرکت های بورسی موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک برآیندی بکنند از عملکرد و اتفاقات مالی خود و آن را ارائه بدهند. به مقدار سودی که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود برآیند و پیش بینی کرده و در انتهای سال مالی به همان مقدار سود رسیده است EPS پیش بینی شده می گویند.

تعدیل سود یا تعدیل eps چیست؟

در eps پیش بینی شده، چون امکان دارد که در طی یک سال اتفاقات بسیار زیاد و متفاوتی رخ دهد طبیعی است که شرکت به دلایل پیش بینی eps اولیه و با توجه به شرایط و اتفاقات جدید رخ داده eps را کاهش یا افزایش دهد که به این امر تعدیل سود یا تعدیل eps می گویند. در صورت افزایش سود شرکت، در پیش‌بینی جدیدی که انجام می‌شود به آن تعدیل سود مثبت می‌گویند واگر سود شرکت کاهش یافته بود به آن تعدیل سود منفی می‌گویند.

در آخر سال مالی شرکت مدیران و حسابداران و مجمع عمومی شرکت دور هم گرد آمده و با محاسبه درآمد و هزینه های شرکت، سود خالص شرکت را بدست می آورند که به فرمول محاسبه EPS در بورس این مقدار سود eps تحقق یافته می گویند.

• EPS دنباله‌دار یا تحقق یافته (Trailing EPS):

برای محاسبه این eps دنباله دار باید از داده های زمان گذشته استفاده کنیم به این صورت که از چهار سه‌ ماهه درآمد قبلی و اعداد واقعی به جای پیش‌بینی استفاده می‌شود و برای محاسبه نسبت p به e از eps دنباله دار استفاده می شود.

همانطور که از اسمش پیداست محاسبه EPS جاری شامل 3 الی 4 ماه سپری شده میشود که این اعدا و ارقام میتواند واقعی و ملموس و یا حدس و گمان باشد.

طبق تعریف تعدیل سود اگر اتفاق یکباره و ناگهانی برای شرکت رخ دهد که سود سالیانه شرکت را دچار تغیر و تحول کند باید محاسبه آن را هم به همان نسبت تغییر دهیم. اجناس، ملک و … از شرکت که باعث تعدیل سود سالیانه میشوند اقلام غیرمترقبه گفته می شود.

زمانی پیش می آید که یک فرد دارای شرکت های زیادتری است و محاسبه eps آن ها را برای پایان سال انجام داده است ولی در طول سال یک یا چند شرکت خود را بسته و با مابقی شرکت ها فعالیت خود را ادامه می دهد. برای محاسبه eps این چند شرکت مانده در سال پایان سال و استفاده از همین چند شرکت در سال آینده باید از فرمول زیر استفاده کند.

نسبت قیمت به درآمد (P/E)

نسبت قیمت به درآمد یا P/E نسبتی است که برای ارزیابی قیمت سهام شرکت‌ها استفاده می‌شود. برای محاسبه P/E قیمت فعلی هر سهم شرکت را بر درآمد هر سهم تقسیم می کنند.

به طور مثال در نظر بگیرید که قیمت هر سهم شرکتی در حال حاضر برابر با ۳۵۰ تومان و سود هر سهم نیز در ۱۲ ماه گذشته ۷۰ تومان گزارش شده باشد؛ بنابراین نسبت P/E شرکت از تقسیم عدد ۳۵۰ بر ۷۰ به دست می‌آید و برابر با ۵ خواهد بود.

منظور از سود هر سهم اغلب آخرین سودی ست که در اطلاعات مالی شرکت گزارش شده است. اگر از این EPS برای محاسبه نسبت P/E استفاده شود به آن P/E گذشته‌نگر گفته می‌شود. اما گاهی اوقات، نسبت قیمت به درآمد بر اساس برآورد تحلیلگران از درآمد مورد انتظار شرکت در ۱۲ ماهه آتی محاسبه می‌شود. این شکل از نسبت قیمت به درآمد با عنوان P/E روبه‌جلو یا برآوردی شناخته می‌شود.

توضیحات مدیر مالی در مورد نسبت قیمت به درآمد

در اصل، این نسبت مبلغی را که یک سرمایه گذار برای دریافت یک ریال از درآمد یا سود شرکت پرداخت می‌کند، نشان می‌دهد. اگر نسبت P/E شرکت در حال حاضر برابر با ۱۵ باشد، به این معنی است که سرمایه گذاران مایل‌اند مبلغ ۱۵ تومان برای دریافت ۱ تومان از درآمد شرکت، پرداخت کنند، یا به‌عبارتی‌دیگر یک سرمایه گذار باید ۱۵ سال صبر کند تا از سود شرکت، مبلغ سرمایه گذاری اولیه خود را دریافت کند.

نکته مهم اینجاست که افراد از این نسبت تعبیرهای گوناگونی می‌کنند. برای مثال عموماً، نسبت P/E بالا نشان‌دهنده آن است که سرمایه گذاران انتظار دارند درآمد شرکت موردنظر در آینده نسبت به سایر شرکت‌هایی که P/E کمتری دارند، رشد بیشتری داشته باشند. از طرفی P/E پایین نشان می‌دهد که یا شرکت در حال حاضر کمتر از میزان واقعی ارزش گذاری شده و یا استثنائا خوب عمل کرده است. هنگامی‌که یک شرکت هیچ درآمدی ندارد یا در محدوده زیان دهی به سر می‌برد، در هر دو حالت P/E آن گزارش نمی‌شود. گرچه امکان محاسبه نسبت P/E منفی هم وجود دارد، امّا معمول و مرسوم نیست.

نسبت قیمت به درآمد می‌تواند به‌عنوان ابزار یا معیاری برای استاندارد کردن ارزش یک ریال از درآمد در کل بازار بورس مورداستفاده قرار گیرد. در تئوری، با احتساب میانه نسبت‌های P/E در یک بازه زمانی چندساله، می‌توان P/E استانداردشده را به دست آورد و از آن به‌عنوان معیاری استفاده کرد تا ارزشمند بودن یا بی‌ارزش بودن سرمایه گذاری در یک سهام، مشخص شود.

محدودیت‌ها نسبت قیمت به درآمد

مثل سایر معیارهای طرّاحی شده برای مطلع کردن سرمایه گذاران از میزان ارزشمند بودن یک سهم، نسبت قیمت به درآمد هم چندین محدودیت مهم دارد که باید به آن‌ها توجّه کرد.

سرمایه گذاران ممکن است به این باور برسند که این معیار به تنهایی می‌تواند درک کاملی از سهام شرکت‌ها و تصمیم‌گیری در مورد سرمایه گذاری در اختیارشان قرار بدهد، درصورتی‌که مطلقاً این‌طور نیست.

یک محدودیت اساسی استفاده از نسبت P/E در هنگام مقایسه نسبت P/E شرکت‌های مختلف ظاهر می‌شود. ارزیابی‌ها شرکت‌ها از نرخ رشدشان در بخش‌های مختلف ممکن است به‌صورت گسترده بین صنایع مختلف، متفاوت باشد. چراکه شرکت‌ها راه‌های گوناگونی برای کسب درآمد دارند و افق‌های زمانی مختلفی هم برای خود در نظر دارند.

همین‌طور، از P/E فقط می‌توان به‌عنوان یک ابزار مقایسه برای شرکت‌های موجود در یک صنعت یا بخش استفاده کرد. چراکه این تنها راه مقایسه‌ای است که به درکی سودمند منجر خواهد شد. برای مثال چنانچه بخواهید نسبت P/E شرکت‌های پتروشیمی و شرکت‌های سیمانی را با هم مقایسه کنید ممکن است به این باور برسید که یکی کاملاً بر دیگری برتری دارد، امّا این فرض شما مبتنی بر واقعیت نخواهد بود.

درواقع P/E یک شرکت وقتی معنادار است که با P/E سایر شرکت‌های موجود در همان بخش مقایسه شود. برای نمونه، نسبت P/E بالای یک شرکت وقتی‌که سایر شرکت‌های موجود در همان صنعت یا بخش نسبت‌های P/E بالایی دارند جای نگرانی کمتری برای سرمایه گذاران و سهامداران دارد.

علاوه بر این، چون استفاده از بدهی زیاد در ساختار سرمایه شرکت‌ها ممکن است بر قیمت سهام و درآمد آن‌ها اثر بگذارد، لذا این بدهی‌ها می‌تواند نسبت P/E را هم دچار انحراف کند. به‌طور مثال، ۲ شرکت مشابه را در نظر بگیرید که تفاوت‌های عمده‌ای در میزان بدهی‌هایشان دارند. یکی از شرکت‌ها بدهی بیشتر ولی P/E پایین‌تری از شرکت دیگر دارد. در شرایط عادی اقتصاد ممکن است بدهی‌های بیشتر تأثیری در نحوه تصمیم‌گیری سرمایه گذاران نداشته باشد؛ اما زمانی که اقتصاد دچار مشکل شود، شرکتی که بدهی‌های بیشتری دارد، علی‌رغم نسبت قیمت به درآمد پایین‌تر، ریسک بیشتری دارد و احتمال بیشتری دارد که سرمایه گذاران خود را دچار مشکل کند.

یکی دیگر از محدودیت‌های مهم نسبت قیمت به درآمد در فرمول محاسبه P/E نهفته است. ارائه درست و بدون سوگیری نسبت P/E به ورودی‌های دقیق شامل ارزش بازار سهام و برآورد درآمد به ازای هر سهم بستگی دارد. معمولاً بازار ارزش سهام را با توجه به اطلاعات مختلفی که از منابع قابل‌اطمینان گوناگون دریافت می‌شود، تعیین می‌کند اما اطلاعات زیادی از میزان درآمد شرکت‌ها در دسترس نیست و تنها می‌توان به اطلاعاتی که خود شرکت در گزارش‌های مالی ارائه کرده، اکتفا کرد. ازآنجایی‌که درآمدها ورودی مهمی در محاسبه P/E هستند، تنظیم درست آن‌ها می‌تواند بر روی P/E نیز تأثیرگذار باشد و هرگونه تغییری بر نسبت قیمت به درآمد اثرگذار خواهد بود.

نکات مهمی که باید در مورد نسبت قیمت به درآمد به خاطر بسپارید

• عموماً، نرخ P/E بالا به این معنی است که سرمایه گذاران در آینده رشد بالاتری را برای سهام شرکت پیش‌بینی می‌کنند.
• برای اطلاع از جدیدترین نسبت قیمت به درآمد کلیه شرکت‌های بورسی اینجا کلیک کنید.
• در نسبت P/E می‌توان از درآمدهای برآورد شده برای پیش‌بینی نسبت P/E استفاده کرد.
• شرکت‌هایی که در حال ضرر دهی مالی هستند، نسبت P/E ندارند.

معادل‌ انگلیسی نسبت قیمت به درآمد عبارت است از:

Price to Earning Ratio – P/E Ratio

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این نوشته در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

نسبت PEG (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در بورس چیست؟

برای درک ارزش ذاتی سهام در بازار بورس، نسبت‌های مالی مختلفی وجود دارد. هدف تمام این نسبت‌های مالی و فرمول‌ها این است که ارزش واقعی یک سهم و میزان سوددهی آن در آینده مشخص شود. بسیاری از سرمایه گذاران در بازار بورس به دنبال معیاری برای مقایسه سهام با یکدیگر می‌گردند تا بدین طریق بتوانند بهترین سهام را انتخاب کنند.

یکی از نسبت‌هایی که در پیدا کردن بهترین سهام در بورس به معامله گران کمک می‌کند، نسبت P/E یا قیمت به سود هر سهم است اما این نسبت نمی‌تواند به تنهایی کافی باشد چون نرخ رشد درآمد (یا سود) شرکت‌ها در آن درنظر گرفته نشده است پس سهامداران برای محاسبه دقیق‌تر به یک نسبت مالی دیگر احتیاج داشتند در نتیجه برای حل این مشکل نسبت PEG به وجود آمد.

نسبت PEG یا قیمت به سود به نرخ رشد (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در تحلیل بنیادی، ابزار ارزشمندی است که به وسیله آن می‌توان سهام در حال رشد را ارزیابی کرد. در ادامه با ما همراه باشید تا نسبت PEG ‌ و نحوه استفاده از آن برای ارزش گذاری سهام را توضیح دهیم.

نسبت PEG (پی ای جی) چیست؟

نسبت PEG برگرفته از عبارت Price/Earnings-to-Growth است که برای تشخیص ارزش ذاتی سهام و رشد پیشبینی شده شرکت در آینده استفاده می‌شود. Price/Earnings یا نسبت P/E به معنای قیمت به سود هر سهم است و نسبت PEG از تقسیم نسبت P/E بر نرخ رشد شرکت به دست می‌آید.

همان طور که می‌بینید در نسبت PEG از نسبت P/E یا قیمت به سود (قیمت به درآمد) استفاده می‌شود و چشم انداز دقیق‌تری از میزان ارزش سهام یک شرکت و سوددهی آن در آینده به دست می‌دهد بنابراین می‌توان گفت با استفاده از این نسبتِ قیمت به درآمد به نرخ رشد، می‌توان اطلاعات دقیق‌تری برای ارزش گذاری سهام یک شرکت نسبت به قیمت به درآمد یا P/E به دست آورد.

پس زمانی که نسبت P/E را برای سهام مورد نظر خود حساب کردید، نسبت PEG آن را هم به دست بیاورید تا بهتر بتوانید ارزش ذاتی آن را تشخیص بدهید.

فرمول محاسبه نسبت PEG یا قیمت به درآمد به نرخ رشد

برای محاسبه نسبت PEG باید قیمت هر سهم را به سود به دست آمده به ازای هر سهم که همان EPS است، تقسیم کرد. تا این جا ما یک نسبت مالی به نام P/E داریم که می‌توانیم از آن به صورت جداگانه نیز استفاده کنیم. اگر نسبت P/E ‌ را به نرخ رشد تقسیم کنیم به عدد به دست آمده نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد گفته می‌شود.

برای محاسبه نسبت PEG باید به این نکات دقت کنید:

• داده‌های ورودی برای پیدا کردن این نسبت را باید به دقت انتخاب کنید چون مثلا با در نظر گرفتن نرخ رشد در بازه‌های زمانی مختلف برای یک شرکت، نسبت PEG ‌ تغییر پیدا می‌کند. (به علت سوددهی متفاوت یک شرکت در دوره‌های زمانی متفاوت)
• استفاده از نرخ رشد تاریخی یا نرخ رشد در آینده، برای به دست آوردن مخرج کسر، عددهای متفاوتی را برای فرمول محاسبه EPS در بورس یک شرکت به دست می‌دهد.
• برای شرکت‌های زیان ده نمی‌توان از نسبت PEG استفاده کرد. به عبارت دیگر نرخ رشد سود شرکت باید مثبت باشد.
• برای شرکت‌های سرمایه گذاری و بانکی نمی‌توان از نسبت PEG ‌ استفاده کرد چون ارزش دارایی‌های آن‌ها نمایانگر ارزش آن‌ها است.

اطلاعات به دست آمده از نسبت PEG، چه چیزی را نشان می‌دهد؟

زمانی که نسبت P/E ‌ را برای یک سهم محاسبه می‌کنیم در حال مقایسه قیمت بازارِ سهم و میزان سود حاصل از هر سهم یا EPS آن هستیم. یعنی به ازای هر ریال سود حاضریم چند ریال به عنوان قیمت خودِ سهم بپردازیم. مثلا فرض کنید قیمت سهام شرکت فولاد خوزستان با نماد فخوز 5740 ریال است و نسبت P/E در این سهم برابر با 4.77 است. یعنی سهامداران این سهم حاضرند به ازای هر ریال سود، 4.77 ریال برای خرید سهام آن هزینه کنند.

این نسبت که از طریق تقسیم قیمت جاری بازار بر سود 12 ماهه شرکت به دست می‌آید به ما نشان می‌دهد که قیمت هر سهم چند برابر سود آن است. همان طور که گفتیم میزان رشد شرکت در این فرمول لحاظ نشده است و به همین دلیل است که کارشناسان از نسبت PEG ‌ استفاده می‌کنند تا بتوانند تاثیر رشد شرکت را در قیمت لحاظ کنند. «پیتر لینچ» یکی از سرمایه گذاران معروف در کتاب خود « One Up on Wall Street » درباره نحوه تفسیر نسبت PEG ‌ چنین می‌گوید:

• زمانی که قیمت یک سهم منصفانه است، نسبت PEG برابر با عدد یک خواهد بود. یعنی نسبت P/E با نرخ رشد برآوردی شرکت برابر است.
• اگر نسبت PEG در یک سهم بیشتر از یک باشد، قیمت سهم نسبت به نرخ رشد سود آن بالا است و بنابراین بهتر است این سهم را بفروشید.
• اگر نسبت PEG ‌ در یک سهم کمتر از یک باشد بدین معنی است که قیمت جاری آن در بازار کمتر از نرخ رشد سود آن یا به عبارت دیگر کمتر از ارزش ذاتی آن است پس در این مورد، خرید سهام پیشنهاد می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: 6 کتاب برتر فارکس

چطور نرخ رشد یا EPS Growth را برای نسبت PEG‌ محاسبه کنیم؟

برای محاسبه نرخ رشد شرکت‌ها و به دست آوردن عدد دقیق نسبت PEG ‌ از نرخ رشد بلند مدت ۵ ساله ،۳ ساله و یا ۱ ساله می‌توان استفاده کرد. همان طور که در قسمت قبلی اشاره کردیم برای محاسبه نرخ رشد می‌توان از نرخ رشد تاریخی یا نرخ رشد آینده شرکت استفاده کرد. برای بیان نحوه استفاده از این دو نرخ به بیان یک مثال می‌پردازیم.

فرض کنید نرخ P/E یک شرکت برابر با 10 است. حال برای به دست آوردن نسبت PEG می‌خواهیم از نرخ‌های رشد تاریخی یا نرخ رشد در آینده استفاده کنیم. به همین ترتیب دو مفهوم نسبت PEG ‌ پیشرو و نسبت PEG ‌ دنبال کننده شکل می‌گیرد.

نسبت PEG پیشرو (Forward PEG)

اولین روش محاسبه نرخ رشد برای به دست آوردن نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد، روش آینده نگر است. در این روش میزان سود پیش‌بینی شده شرکت یا EPS آن در یک دوره زمانی مشخص در نظر گرفته می‌شود. به نسبت PEG که از این طریق به دست می‌آید، نسبت PEG پیشرو گفته می‌شود.

فرض کنید در مثال بالا میزان پشبینی شده EPS در 12 ماه آینده برابر با 20 درصد است. در این صورت نسبت PEG برابر با 0.5 خواهد شد که نشاندهنده این است که قیمت زیر ارزش ذاتی خود قرار دارد. در واقع سهامداران نسبت به پتانسیل سوددهی این شرکت در آینده بی خبر هستند. (نسبت P/E ‌ در مثال برابر با 10 بود و با تقسیم کردن آن به 20 به عدد 0.5 رسیدیم.)

پیشنهاد ویژه: دوره جامع فارکس

نسبت PEG‌ دنبال کننده (Trailing PEG)

برخی از افراد از روش‌های دیگری برای به دست آوردن نرخ رشد استفاده می‌کنند. آن‌ها در این روش از نرخ رشد تاریخی یا نگاه به گذشته استفاده می‌کنند و برای این کار صورت‌های مالی گذشته شرکت را در یک دوره زمانی مشخص بررسی می‌کنند. به نسبت PEG که از این طریق به دست می‌آید، نسبت PEG دنبال کننده گفته می‌شود.

فرض کنید در مثال بالا میزان EPS در 12 ماه گذشته برابر با 8 درصد باشد. در این صورت نسبت PEG برابر با 1.25 خواهد شد که نشاندهنده این است که قیمت جاری بیشتر از ارزش ذاتی سهم است و در این شرایط فروش سهام تصمیم مناسبی خواهد بود. (نسبت P/E ‌ در مثال برابر با 10 بود و با تقسیم کردن آن به 8 به عدد 1.25 رسیدیم.)

البته همان طور که می‌دانید برای تحلیل بنیادی در بورس ایران و به دست آوردن ارزش ذاتی نمی‌توان از یکی از نسبت‌های مالی به تنهایی استفاده کرد. در واقع تحلیلگران باید با یک نگاه جامع همه نسبت‌های مالی را در کنار یکدیگر بررسی کنند.

نکته‌ای که به هنگام استفاده از نرخ رشد تاریخی باید به آن دقت کنید این است که استفاده از PEG ‌ دنبال کننده در صورتی که انتظار رشد قیمتی متفاوتی (بالاتر یا پایین‌تر) در آینده شرکت پیش‌بینی شده باشد، درست نیست و در صورت استفاده از آن، نسبت PEG اطلاعات درستی را به شما نشان نمی‌دهد.

نسبت P/E و رابطه آن با نسبت PEG‌ (قیمت به درآمد به نرخ رشد) در بورس چیست؟

نسبت قیمت به درآمد یا P/E ‌ برای مقایسه میان قیمت جاری سهم در بازار و میزان سود حاصله از یک سهم استفاده می‌شود و خیلی از کارشناسان بر این باورند که اگر سهمی نسبت P/E ‌ پایین‌تری داشته باشد، سهم ارزش بیشتری خواهد داشت. نظر شما در این مورد چیست؟ آیا سهم‌های دارای P/E ‌ پایین بهتر از سهم‌های دارای P/E بالا هستند؟

به طور کلی نسبت P/E پایین‌تر یعنی پرداخت پول کمتر در برابر سود حاصله از هر سهم. نسبت P/E هر سهم اگر پایین‌تر از P/E ‌ گروه‌اش باشد، احتمالا به سمت آن حرکت خواهد کرد. به همین خاطر است که خیلی‌ها معتقدند که شرکت‌هایی با P/E ‌ پایین‌تر عملکرد بهتری دارند و با رشد قیمت مواجه خواهند شد. هر چند این نظریه اشتباه نیست ولی از آن جایی که برای تحلیل بنیادی سهام در بازار بورس ایران باید از نسبت‌های مالی مختلفی در کنار هم استفاده کرد، داشتن P/E پایین یا بالا نمی‌تواند به تنهایی عملکرد یک شرکت را نشان دهد. در واقع نسبت قیمت به درآمد، ارزش رشد سهام یک شرکت را نادیده می‌گیرد.

به همین خاطر است که برای جبران این نقصان در نسبت P/E ، از نسبت PEG ‌ که در آن نرخ رشد سود شرکت‌ها نیز در نظر گرفته شده، استفاده می‌شود. بنابراین نسبت PEG با در نظر گرفتن رشد درآمد شرکت در آینده، عدد دقیق‌تری را برای به دست آوردن ارزش ذاتی یک سهم و تحلیل بنیادی به دست می‌دهد. برای این که به رابطه‌ی میان نسبت P/E و نسبت PEG بهتر پی ببرید، در ادامه با یک مثال موضوع را بیشتر توضیح می‌دهیم.

دو شرکت الف و ب در بورس را در نظر بگیرید. نسبت P/E در شرکت الف برابر با 10 و نسبت P/E در شرکت ب برابر با 5 است. در این حالت شما سهام کدامیک از این دو شرکت را برای خرید انتخاب می‌کنید؟ شرکت الف یا ب؟

فرض کنید نرخ رشدی که برای EPS شرکت الف در نظر گرفته شده، 10 درصد باشد و نرخ رشد شرکت ب، 5 درصد باشد.‌

در این حالت نسبت PEG ‌ در هر دو سهم برابر با یک است. بنابراین می‌توان این طور نتیجه گرفت که با استفاده از نسبت PEG ، نسبت P/E بالاتر شرکت الف، با نرخ رشد مورد انتظاِر بیشتر تعدیل می‌شود. پس می‌توان گفت که نسبت قیمت به درآمد به نرخ رشد، نسخه بهبود یافته نسبت P/E ‌ است که براساس نرخ رشد تعدیل شده است.

نحوه استفاده از نسبت PEG‌ در بورس ایران همراه با مثال

در این قسمت می‌خواهیم نحوه محاسبه نسبت PEG را با مثال برایتان توضیح دهیم و به آموزش استفاده از نسبت PEG در تحلیل بنیادی بپردازیم.

فرض کنید اطلاعات مورد نیاز برای به دست آوردن نسبت PEG ‌ در شرکت الف مطابق با اعداد زیر است:

قیمت جاری سهم (Price) = 4500 ریال

ESP امسال (ESP_n)= 210 ریال

ESP سال گذشته (ESP_n-1)= 180 ریال

برای به دست آوردن نرخ رشد می توانیم از دو فرمول زیر استفاده کنیم:

در هر دو حالت عدد %16 به عنوان نرخ رشد به دست آمد. حالا به راحتی می‌توانیم اعداد را در فرمول جایگذاری کنیم.

Price/EPS EPS) /Growth = PEG)

1.33 = 16/( 4500/210) = PEG

حالا شرکت ب را مورد بررسی قرار می‌دهیم. فرض کنید اطلاعات مورد نیاز برای به دست آوردن نسبت PEG ‌ در شرکت ب مطابق با اعداد زیر است:

قیمت جاری سهم ( Price ) = 10000 ریال

EPS امسال ( EPS_n ) = 300 ریال

EPS سال گذشته ( EPS_n-1 ) = 200 ریال

سهامداران بسیاری از بین این دو شرکت، شرکت الف را به خاطر P/E ‌ کمتر برای خرید انتخاب می‌کنند با این حال نسبت P/E بیشتر در شرکت ب با توجه به در نظر گرفتن نرخ رشد آن تعدیل شده و در نتیجه عدد به دست آمده از نسبت PEG در آن معادل 0.6 است که نشان دهنده این است که در حال حاضر سهامداران به ازای سود حاصل از رشد شرکت مبلغ کمتری می‌پردازند و ارزش ذاتی ِ مربوط به رشد آن را نادیده می‌گیرند و همان طور که گفتیم سهم هایی با نسبت PEG زیر یک ارزش خرید بیشتری دارند. به زبان ساده با مقایسه این دو مثال متوجه می‌شویم که آیا سهم‌هایی که نسبت P/E در آن‌ها بالاست، ارزندگی دارند یا نه.

در پایان باید همواره این نکته را به یاد داشته باشید که برای تحلیل بنیادی سهم نباید فقط از یکی از نسبت‌های مالی استفاده کرد. استفاده از نسبت‌های مالی در کنار یکدیگر همراه با سایر فاکتورهای تحلیل فاندامنتال می‌تواند در مجموع ارزش ذاتی سهام را مشخص کند.

خلاصه نکات مربوط به نسبت PEG

نسبت PEG ‌ از تقسیم کردن نسبت قیمت به سود ( P/E ) بر نرخ رشد به دست می‌آید.

سوالات متداول

۱- نسبت PEG چیست؟

نسبت PEG یا قیمت به درآمد به نرخ رشد، نسبتی است که به وسیله آن می‌توان ارزش ذاتی سهام را با توجه به نرخ رشد آن به دست آورد.

۲- نحوه محاسبه نسبت PEG‌ چگونه است؟

نسبت PEG از تقسیم کردن قیمت به درآمد ( P/E ) بر نرخ رشد به دست می‌آید.

۳- تفاوت نسبت PEG و P/E در بورس چیست؟

نسبت P/E قیمت جاری بازار را با سود به دست آمده به ازای هر سهم مقایسه می‌کند اما نسبت PEG علاوه بر استفاده از نسبت P/E ، نرخ رشد سود در سهام را هم در نظر می‌گیرد و بنابراین می‌توان آن را به عنوان شکل تعدیل شده P/E در نظر گرفت.

نسبت p/e در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟

آیا تا بحال اسم صورت های مالی به گوشتان خورده است؟ آیا می دانید چگونه باید یک سهم را ارزش‌گذاری کرد؟ آیا با نسبت P/E آشنایی دارید؟ آیا می دانید چگونه باید بازگشت سرمایه خود را محاسبه کنید؟ اگر پاسخ شما به این سوالات منفی است، پیشنهاد می کنم حتما این مقاله را بخوانید.

انواع روش‌های ارزش گذاری سهام در بازار بورس

در تحلیل‌های بنیادین، معمولا سهم‌ها ارزش گذاری می‌شوند و طبق این ارزش گذاری‌ها اگر قیمت جاری سهم در بازار کمتر از ارزش مد نظر ما باشد، علاقه‌مندی برای خرید آن سهام بیشتر خواهد شد. فرض کنید طبق محاسبه و پیش بینی ما سهمی 1000 تومان ارزش دارد، اما در حال حاضر این سهم در بازار بورس با قیمت 500 تومان در حال خرید و فروش است. پس طبیعتا حالا زمان مناسبی برای خرید این سهم خواهد بود. همین اتفاق ممکن است در حالت عکس رخ داده باشد. مثلا سهمی بیش از 500 تومان ارزش نداشته باشد، اما قیمت آن تا عدد 1000 تومان هم بالا رفته باشد. در این حالت که سهمی بیش از ارزش واقعی و متناسب خود قیمت خورده است.

حالا برای این که بدانیم یک سهم تا چه انداره ارزشمند و سودآور است باید به سراغ روش‌های محاسبه ارزش سهام برویم. ارزش سنجی سهام بر اساس پنج روش مختلف محاسبه می‌شود؛ ارزش دفتری، ارزش بازار، ارزش جایگزینی، جریان نقد آزاد FCF و اساسی‌ترین روش ممکن یعنی P/E. در این بخش به توضیح چگونگی محاسبه P/E خواهیم پرداخت و شما را با کاربردهای ارزنده و با اهمیت آن در شرایط مختلف آشنا خواهیم کرد.

آشنایی با نسبت P/E

به نظر می رسد که قبل از هر چیزی بهتر است با صورت های مالی آشنا شویم. تمام شرکت های فعال در بازار سرمایه، موظفند در دوره های مشخصی (معمولا ۳ ماهه) گزارش هایی از عملکرد خود به سازمان بورس ارايه دهند. این گزارش ها را «صورت های مالی» می نامند و شامل ۴ صورت مالی به نام های ترازنامه، صورت مالی سود و زیان، صورت سود و زیان جامع و صورت جریان وجه نقد است.

در صورت سود و زیان، اطلاعات مربوط به درآمد و هزینه های شرکت ثبت می شود که این هزینه ها می تواند شامل هزینه های عملیاتی، هزینه بهره، هزینه استهلاک، هزینه مالیات و غیره باشد. اگه کل این هزینه ها را از درآمد شرکت کم کنیم، سود خالص شرکت بدست می آید. با تقسیم این سود بر تعداد کل سهام عادی شرکت، سود به ازای هر سهم یا EPS بدست می آید. اطلاعات بیشتر در مورد انواع EPS و سود نقدی سهم را در اینجا بخوانید. حال که با EPS و صورت های مالی آشنا شدید، بهتر است به نسبت P/E بپردازیم. نسبت P/E که نسبت قیمت به سود هر سهم نیز نامیده می شود، از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین نسبت های مالی در بحث ارزشگذاری سهم است. در این نسبت از قیمت فعلی سهم و درآمد هر سهم به صورت زیر استفاده می شود.

اگرچه در محاسبه نسبت P/E معمولا از سود تحقق یافته استفاده می شود، اما گاهی ممکن است تحلیلگران از سود پیش بینی شده هم استفاده کنند. در این صورت باید توجه داشت چون مقدار سود تخمین زده شده است و عدد دقیقی نیست، مقدار P/E نیز دقیق نخواهد بود.

P/E چیست و چطور محاسبه می‌شود؟

P حرف ابتدایی واژه Price به معنای قیمت و منظور از E، EPS یا همان سود است. در این باب اصطلاح معاملاتی رایجی به وجود آمده که P/E را به غلط و اشتباه با عنوان «نسبت قیمت به درآمد» عنوان می‌کنند، اما در واقع P/E «نسبت قیمت به سود» و یکی از مهم‌ترین نسبت‌های مهم مالی است. برای مشاهده و محاسبه P/E کافی است به سایت سازمان بورس تهران مراجعه کرده و نماد سهام مورد نظر خودتان را جستجو کنید. با باز شدن صفحه جدید، ریز جزئیات اطلاعات سهام آن شرکت به صورت مرتب و طبقه بندی شده روی صفحه مانتیور پدیدار خواهند شد. P/E که در میانه صفحه نمایش داده می‌شود حاصل تقسیم «قیمت پایانی» بر EPS فعلی است. «قیمت پایانی» سهم با عنوان «قیمت روز» یا «قیمت فعلی» هم شناخته می‌شود. اغلب نوسانات موجود در P/E به وضعیت اقتصادی نظیرِ تورم بستگی دارد.

فرض کنید برای خرید سهمی 1000 تومان می‌پردازید و طبق EPS وضع شده، سالانه 20% معادل 200 تومان سود به سهم شما تعلق خواهد گرفت. حالا با تقسیم هزینه پرداخت شده اولیه که همان 1000 تومان است، به سودی که هر سال شرکت مربوط به سهم سرمایه‌گذار اضافه خواهد کرد، تعداد سال برگشت پول اصلی را به دست خواهیم آورد؛ که در این مثال P/E برابر با عدد 5 خواهد شد. یعنی 5 سال طول می‌کشد تا 1000 تومانی که از طریق شرکت مربوطه وارد بورس کرده‌اید، دو برابر شود. البته این نکته را هم یادآور شویم که امکان تغییر P/E با کم و زیاد شدن سوددهی شرکت یا همان EPS کم و زیاد خواهد شد. معمولا شرکت‌ها هر سه ماه یک بار اطلاعات جدید و مربوط به EPS را در اختیار عموم قرار می‌دهند و P/E را به روز می‌کنند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E یک سهم را مشاهده می‌کنید.

تعریف دیگری از نسبت P/E

از لحاظ نظری P/E این‌طور تعریف می‌شود که سرمایه‌گذاران حاضر هستند چه مبلغی را بابت هر ریال از سود یک شرکت پرداخت کنند. به عنوان نمونه اگر P/E یک سهم برابر با عدد 10 باشد، این معنا را خواهد داشت که سرمایه‌گذار حاضر است در قبال دریافت هر ریال سود از آن سهام، 10 ریال پرداخت کند. توجه داشته باشید که P/E نسبت به قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری است اما بدون در نظر گرفتن دیگر نرخ‌های رشد صنعت، صحبت از P/E معنای چندانی پیدا نخواهد کرد.

منظور از نسبت P/E منفی و P/E گروه چیست؟

در نمودارهای سایت سازمان بازار بورس تهران، P/E های منفی زیادی به چشم می‌خورند؛ اما معنا و مفهوم P/E منفی چیست؟ منفی شدن نماد P/E نمایانگر زیان‌ده بودن سهام آن شرکت است. علاوه بر P/E اختصاصی نماد هر شرکت، یک P/E گروه هم وجود دارد. با ورود به سایت www.tsetmc.com و باز کردن قسمت «دیدبان بازار» گروه بندی نمادها را مشاهده خواهید کرد. هر نماد در زیرمجموعه گروه خاص خود قرار گرفته است. مثلا «های وب»، «اپرداز» و «اوان» سه نماد هم گروه با یکدیگر و زیر گروه «اطلاعات و ارتباطات» هستند. در عکس زیر نمونه‌ای از P/E منفی را مشاهده می‌کنید.

P/E گروه، میانگین گرفته شده از P/E های زیر مجموعه نمادهای گروه است. P/E هر نماد را می‌توانید با P/Eهای دیگری که با یکدیگر در یک گروه قرار دارند مقایسه کنید، اما هرگز P/E یک نماد از یک گروه را با P/E نمادی از گروه دیگر مقایسه نکنید. در عکس بالا در کنار P/E منفی می‌توانید P/E گروه را مشاهده کنید.

P/E سهام نماد بیمه آسیا حدودا عدد 50 است؛ حالا اگر نماد دیگری در همین گروه P/E بسیار بالاتری داشته باشد، برای این اتفاق چند تعبیر وجود خواهد داشت. اول این‌که قیمت آن نماد حباب دارد و امکان دوم این است که، به دلیل طرح‌هایی که دارد، انتظار بازار از او خیلی بالا رفته است. در این شرایط دو حالت پیش خواهد آمد؛ یا به زودی قیمت پایین کشیده خواهد شد یا سودآوری شرکت که همان EPS است بالا خواهد رفت. یک سرمایه‌گذار باید بتواند با پیگیری اخبار و تحلیل‌های شرکت پیش بینی کند که آیا این شرکت قدرت افزایش EPS را خواهد داشت یا به زودی با افت قیمت رو به رو خواهد شد.

P/E چه مقدار باشد تا اقدام به خرید و فروش سهام کنیم؟

نسبت P/E هر سهم در واقع انتظار سرمایه‌گذار از چشم انداز آینده آن شرکت، برای رشد و توسعه است. علاوه بر این P/E می‌تواند نشان دهنده سطح ریسک شرکت نیز باشد. معمولا نسبت P/E نشان دهنده نظر سرمایه‌گذاران درباره آن شرکت است و عموما این عدد برای شرکت‌هایی که رو به رشد هستند، مقدار بالاتری خواهد داشت. در واقع هر چه نسبت P/E بالاتر باشد، میزان خوش بینی بازار به آن شرکت بالاتر خواهد بود. در این حالت باور پایه بر این است که شرکت توانایی رشد سود یا افزایش قیمت سهام را دارد. با همین استدلال شرکت‌هایی که بازار دید مثبتی نسبت به آن‌ها ندارد، معمولا از نسبت P/E پایین‌تری برخوردار هستند؛ چرا که بازار نسبت به رشد و سودآوری یا افزایش قیمت سهام آن‌ها خوش بین نیست.

چگونگی ارزش گذاری سهام با نسبت P/E

همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم فرمول محاسبه EPS در بورس مهم‌ترین کاربرد P/E ، ارزش گذاری سهام است. فرض کنید طبق تحلیل و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، متوجه شده‌اید EPS یک سهام از عدد A به B در حال تغییر است. حالا فرض کنید که این پیش بینی درست باشد؛ در مرحله بعد باید حساب کنید که قیمت این سهام، در صورتی که به اندازه B سود کند، چقدر خواهد شد؟ این جا، درست همان نقطه‌ای است که P/E وارد عمل خواهد شد. P/E را در EPS ضرب کنید. عدد جدیدی که از حاصل ضرب EPS و P/E حاصل خواهد آمد، قیمت جدید سهام را به شما نشان می‌دهد. اگر این قیمت جدید بالاتر از قیمت فعلی سهام در بازار باشد، یعنی سهام مورد نظر توانایی و پتانسیل رشد را خواهد داشت و خوب است که برای خرید آن اقدام کنید. مراقب باشید که در طی محاسبات اشتباهی رخ ندهد که رسیدن به عدد اشتباهی، شما را به اقدام و تصمیم اشتباه و زیان باری هدایت خواهد کرد.

سخن آخر

همانطور که می دانید تجزیه و تحلیل سهام کار ساده ای نیست و برای خرید یا فروش سهام باید علاوه بر بررسی شرایط بازار و مطالعه تحلیل های بنیادی، ارزش سهم را با روش های متفاوتی بررسی و سپس اقدام به معامله کرد. نسبت P/E یکی از روش های بررسی ارزش سهم است اما تمام آن نیست. اگر سرمایه گذاری تنها با اتکا بر این نسبت معامله کند، عملی غیر حرفه ای را مرتکب شده است و ممکن است روند سهام مطابق با انتظارات وی پیش نرود. در واقع نسبت P/E اگر چه مهم است اما حرف آخر را نمی زند و باید در کنار روش های دیگر تحلیل سهم از آن استفاده شود.

برای مشاهده جدیدترین تحلیل ها، اخبار، مقالات و قیمت های لحظه ای سهام به وب سایت سیگنال مراجعه و یا اپلیکیشن سیگنال را دریافت نمایید.