بررسی حالت های مختلف سیکل

نظرات کاربران درباره این مطلب :

علت تأخیر در سیکل قاعدگی

قاعدگی یک اصطلاح فنی برای پریود است. حدود یک بار در ماه، زنانی که از سن بلوغ گذشته اند خونریزی قاعدگی را تجربه می کنند.
این به این دلیل است که با ضخیم‌تر شدن و غنی‌تر شدن رگ‌های خونی، پوشش داخلی رحم برای بارداری آماده می‌شود و اگر حاملگی اتفاق نیفتد، پوشش داخلی آن ترشح و خونریزی می‌کند.

مراحل سیکل قاعدگی

روزهای چرخه (تقریبی)

چرخه قاعدگی چیست؟

هر ماه در طول سال‌های بین بلوغ و یائسگی، بدن خانم ها دستخوش تغییراتی می‌شود تا برای بارداری احتمالی آماده شود. این مجموعه از رویدادهای هورمون محور، چرخه قاعدگی (پریود شدن – عادت ماهانه) می باشد.

برخی از خانم ها عادت ماهانه خود را به راحتی و بدون نگرانی پشت سر می گذارند. قاعدگی آنها مانند ساعت است، هر ماه تقریباً در یک زمان شروع و متوقف می شود و چیزی بیش از یک ناراحتی جزئی ایجاد نمی کند.

با این حال، خانم های دیگر طیف وسیعی از علائم فیزیکی یا احساسی را قبل و در طول قاعدگی تجربه می کنند. از خونریزی شدید و عقب افتادن پریود گرفته تا نوسانات خلقی غیرقابل کنترل، این علائم ممکن است زندگی یک خانم را به طور عمده مختل کند.

یک دوره قاعدگی “طبیعی” برای شما ممکن است با آنچه برای شخص دیگری “طبیعی” است متفاوت باشد.

اختلالات قاعدگی چیست؟

اگر یک یا چند مورد از علائمی که قبل یا در طول قاعدگی تجربه می کنید باعث ایجاد مشکل شود، ممکن است دچار «اختلال چرخه قاعدگی» شده باشید. اختلالات قاعدگی، شایع ترین دلیل مراجعه‌ خانم ها نزد پزشکان متخصص زنان می‌باشد.

اختلالات قاعدگی و علائم آن ها می‌توانند زندگی روزمره‌ یک خانم را مختل کنند و باعث ایجاد استرس و اضطراب گردند. همچنین می تواند در ایجاد پریودهای نامنظم و تأثیر بر باروری فرد نقش داشته باشد.

علائم اختلالات قاعدگی چیست؟

• سردرد
• افسردگی
• نفخ شکم
• پریشانی، آشفتگی، استرس و اضطراب
• خونریزی زیاد قاعدگی و یا خونریزی غیر عادی
• قاعدگی دردناک (احساس درد یا گرفتگی در هنگام پریودی)

انواع اختلالات قاعدگی یا دلایل نامنظمی پریودها

1. سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
2. دیس منوره (درد در هنگام قاعدگی)
3. آمنوره یا فقدان قاعدگی (شامل آمنوره اولیه و آمنوره ثانویه)
4. الیگومنوره (قاعدگی های کم تکرار که در فواصل بیش از 35 روز رخ می دهد.)
5. پلی منوره (قاعدگی های مکرر که در فواصل کمتر از 24 روز رخ می دهد.)
6. متروراژی (قاعدگی هایی که در فواصل غیرمنظم رخ می دهند یا با لکه بینی بین دو سیکل همراه هستند.)
7. منوراژی یا هیپرمنوره (قاعدگی هایی که به طور غیرطبیعی طولانی یا با حجم زیاد هستند، بیش از هفت روز)

1. سندرم پیش از قاعدگی (PMS):

سندرم پیش از قاعدگی مجموعه ای از علائم فیزیکی، ذهنی و رفتاری است که در روزهای قبل از خونریزی قاعدگی ظاهر می شود و کار یا سبک زندگی فرد را مختل می کند. اکثر این علائم پس از خونریزی و عادت ماهانه متوقف می شوند. اختلال دیس فوریک یا PMDD قبل از قاعدگی (پریودی)، شکل شدیدی از سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می‌باشد.

شایع ترین علائم بالینی در این دوره شامل نفخ، خستگی مفرط، درد سینه و سردرد است.
علائم رفتاری رایج در طول PMS شامل بی ثباتی خلقی، استرس و اضطراب، تحریک پذیری، خلق افسرده، افزایش اشتها، فراموشی، حواس پرتی و کاهش تمرکز است.

2. دیس منوره (قاعدگی دردناک):

دردهای قاعدگی، که معمولاً ماهیتی کرامپی دارند (به این معنی که پریود شما با انقباضات شدید و گرفتگی در قسمت تحتانی شکم به دلیل انقباض عروق رحم همراه است) دیس منوره نامیده می شود. دیسمنوره در واقع یک تجربه دردناک در چرخه قاعدگی است که ممکن است از یک تا چند سیکل عود کند.

دیسمنوره به دو دسته‌ تقسیم می‌شود:

• دیس منوره‌ اولیه: درد ناحیه تحتانی شکم که به دلیل انقباضات رحمی قبل از قاعدگی تا چند ساعت و یا نهایتا 2 الی 3 روز پس از شروع پریود (عادت ماهانه) به پایان می‌رسد و این درد فقط ناشی از تغییرات هورمونی است و دلیل مشکل خاصی نیست.
• دیس‌ منوره‌ ثانویه: در دیس منوره ثانویه درد حتی پس از شروع قاعدگی نیز از بین نمی رود و به مدت 6 تا 7 روز ادامه دارد. این اختلال می‌تواند ناشی از علل پاتولوژیکی مانند آندومتریوز، آدنومیوز، توده‌های زیرمخاطی رحم، تنگی شدید دهانه رحم، عفونت های لگنی مزمن و چسبندگی های لگنی باشد.

3. آمنوره (عدم وقوع قاعدگی):

امنوره به دو نوع تقسیم می شود:
آمنوره اولیه حالتی است که در آن فرد هرگز پریود نشده است و آمنوره ثانویه حالتی است که در آن فرد قبلاً پریود شده است اما به طور ناگهانی قاعدگی قطع می شود.

4. الیگومنوره:

حجم طبیعی خونریزی ماهیانه (خون در قاعدگی طبیعی) حدود 30 تا 80 سی سی و تعداد روزهای آن 3 الی 7 روز می باشد. بنابراین اگر حجم خونریزی از 30 سی سی کمتر باشد و یا زودتر از سه روز به پایان برسد به آن الیگومنوره می گویند و این نوع خونریزی غیرطبیعی می باشد.

5. منوراژی یا هیپرمنوره:

به حالتی اطلاق می گردد که حجم و مدت زمان خونریزی ماهیانه از میزان طبیعی آن ( 30 تا 80 سی سی در ماه و به مدت 3 الی 7 روز) بیشتر می گردد. منوراژی می تواند باعث ایجاد کم خونی شدید شود.

6. پلی منوره:

به فاصله ی بین روز اول پریود تا روز اول پریود بعدی یک سیکل قاعدگی می گویند. مدت چرخه معمولاً از 24 تا 35 روز متغیر است، اما بررسی حالت های مختلف سیکل اگر یک سیکل قاعدگی کمتر از 24 روز طول بکشد و به عبارت دیگر زودتر از هر 24 روز خونریزی بعدی شروع شود، به آن پلی منوره می گویند که یکی از اختلالت قاعدگی محسوب می شود و باید تحت نظر باشد.

7. منروراژی:

در اختلال منوراژی فرد دچار لکه بینی و خونریزی بین دو سیکل قاعدگی می شود. این اختلال در اوایل نوجوانی و در خانم هایی که به یائسگی نزدیک می شوند بیشتر دیده می شود و معمولاً منجر به پریودهای نامنظم می شود.

تاثیر علت های زمینه ای در تاخیر قاعدگی

عموم مردم علت عقب افتادن پریود را تنها بارداری و یا اختلالات قاعدگی می دانند. در صورتی که سبک زندگی و عوامل مختلف دیگری نیز میتواند باعث عقب افتادن عادت ماهانه شوند.

استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری هورمونی:

داروهای ضد بارداری زمان بین پریودها را به تاخیر می اندازد. همچنین انتظار می رود در ماه های اول پس از قطع این روش، عقب افتادن پریود را تجربه کنید.

شیردهی:

یکی از هورمون‌هایی که موجب به تاخیرافتادن پریود یا سرکوب سیکل قاعدگی می‌شود، هورمون پرولاکتین است. در دوره شیردهی پرولاکتین زیادی در بدن مادر تولید می‌شود، بنابراین در صورت تأخیر در عادت ماهانه نیازی به نگرانی نیست.

ورزش سنگین:

ورزش روزانه نقش غیرقابل انکاری در بهبود وضعیت جسمانی دارد، اما ورزش های سنگین به صورت حرفه ای استروژن مورد نیاز برای تکمیل چرخه قاعدگی را کاهش داده و روند طبیعی قاعدگی را به تاخیر می اندازد.

استرس :

استرس با تأثیر بر ترشح هورمون هایی مانند کورتیزول و آدرنالین، تخمک گذاری را سرکوب می کند و در نهایت قاعدگی را به تاخیر می اندازد.

کاهش یا افزایش وزن:

تغییرات شدید وزن بدن می تواند بر طول چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد. کاهش یا افزایش بیش از حد وزن می تواند تولید هورمون های تنظیم کننده چرخه قاعدگی را متوقف کند و روند طبیعی چرخه قاعدگی را مختل کند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS):

سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان یک اختلال هورمونی که باعث می شود بدن هورمون مردانه آندروژن بیشتری تولید کند. با افزایش سطح هورمون های مردانه و عدم تعادل هورمونی، کیست ها روی تخمدان ها تشکیل می شوند. این می تواند منجر به عقب افتادن پریود و تخمک گذاری نامنظم شود.

تغییر در برنامه روزانه:

تغییر در ریتم خواب و بیداری، رفتن به مسافرت، تغییر فصل و یا حتی تغییر در ساعات کاری، می‌تواند با تغییر ساعت داخلی بدن و تنظیم هورمون‌ها باعث عقب افتادن عادت ماهانه شود.

اختلالات تیروئید:

کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید می‌تواند چرخه قاعدگی شما را مختل و باعث عقب افتادن پریود شود. غده تیروئید از طریق تولید هورمون‌های تیروئیدی نقش مهمی در تنظیم متابولیسم بدن دارد و اگر از حالت تعادل خارج شود، می‌توانید باعث تأخیر در پریود شود.

بیماری‌ها:

برخی عفونت‌ها و بیماری‌ها مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا، سینوزیت، ورم لوزه و یا حتی بیماری‌های مزمن همچون پرولاکتینوما، دیابت و بیماری سلیاک، نیز می‌توانند بر تخمک گذاری تأثیر بگذارند و در نتیجه قاعدگی را به تأخیر بیندازند. پرولاکتینوما تومور غده هیپوفیز است که باعث ترشح بیش از اندازه پرولاکتین و اختلال در چرخه قاعدگی می‌شود.
توصیه می شود خانم هایی که در دوره های غیر شیردهی دچار سردرد، تاری دید و ترشحات سینه و همچنین عقب افتادن پریود می شوند برای معاینه به پزشک مراجعه کنند.

داروها:

اگر داروی جدیدی مصرف می‌کنید، ممکن است یکی از عوارض جانبی آن عقب افتادن پریود باشد. استفاده از برخی داروها مانند داروهای ضد افسردگی، برخی از داروهای ضد بارداری، کورتیکواستروئیدها و داروهای شیمی درمانی می‌توانند باعث تأخیر در سیکل عادت ماهانه شوند.

سندرم آشرمن:

گاهی اوقات بعد از دستکاری‌های رحمی مانند کورتاژ، سزارین یا درمان فیبروییدهای رحمی سندرم آشرمن اتفاق می‌افتد. در این وضعیت به صورت خودکار بافت‌هایی در مخاط رحم ساخته می‌شوند که از ریزش طبیعی مخاط و بروز خونریزی جلوگیری می‌کنند. این عوارض گاهی منجر به خونریزی خفیف رحم و گاهی به توقف کامل قاعدگی می شود.

یائسگی زودرس:

علاوه بر موارد فوق، پریود نشدن می‌تواند به خاطر یائسگی زودرس اتفاق بیوفتد. اغلب خانم‌ها در 50 سالگی یائسه می‌شوند؛ یائسگی قبل از 40 سالگی زودرس محسوب می‌شود. این مشکل می‌تواند بر اثر عوامل ارثی و یا بیماری‌های خودایمنی بروز پیدا کند. به طور کلی یائسگی و فقدان عملکرد تخمدان‌ها، باعث کاهش استروژنِ در گردش شده و مخاط رحم را از بین می‌برد. این امر منجر به پایان یافتن چرخه قاعدگی می‌شود.

درمان اختلالات قاعدگی

نوع درمان با توجه به علت اختلال، سن بیمار و قصد بارداری، تغییر سبک زندگی، جراحی با توجه به شرایط فرد متفاوت است.
ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند انجام فعالیت های ورزشی، حذف مواد غذایی چرب و شیرینی ها از رژیم غذایی و دوری از امواج اینترنتی می تواند در درمان و کاهش علائم آن موثر باشد.
همچنین به کار بردن درمان های دارویی مانند استفاده از مکمل های غذایی شامل ویتامین ها و مواد معدنی، داروهای دیورتیک، مهار کننده های پروستاگلاندین، مکمل های هورمونی و داروهای ضد بارداری خوراکی، در مراحل بعدی درمان اختلالات قاعدگی قرار می گیرند

درمان علت های زمینه ای

گاهی اوقات وجود بیماری های همچون تیروئید، کاهش استرس ها، پولیپ، اختلالاتی در آندومتر و … زمینه ساز بروز این نوع اختلال می گردد، که درمان و رفع آن ها می تواند به درمان اختلالات پریود کمک بسزایی نماید.

از جمله درمان هایی که باعث کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی می شوند عبارتند از:

• استراحت کافی
• مصرف داروهای مسکن
• مصرف کلسیم و منیزیم
• مصرف مولتی ویتامین ها
• حمایت عاطفی از سوی اطرافیان
• مصرف قرص های ضد افسردگی
• کاهش مصرف شکر و نمک قبل از قاعدگی

ايا ابتلا به كرونا بر روي قاعدگي زنان تاثير مي گذارد؟

بسیاری از افراد مبتلا به کووید طولانی – که ماه‌ها پس از فروکش کردن بیماری همچنان علائم کرونا را تجربه می‌کنند – به این نکته اشاره کرده‌اند که بر چرخه‌های قاعدگی آن‌ها نیز تأثیر گذاشته است و عقب افتادن پریود، لخته شدن غیرمعمول خون پریودشان یا تشدید سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را تجربه کرده‌اند.

تحقیقات نشان می دهد که بسیاری از زنان بهبودیافته از کرونا از نامنظم بودن و عقب افتادن پریود خود به صورت مکرر شکایت دارند این مورد هم ارتباط کرونا و دوران قاعدگی را ثابت می‌کند.

اما هیچ مطالعه‌ای وجود ندارد که تغییرات قاعدگی را فراتر از آنچه از سایر بیماری‌ها انتظار می‌رود، ثبت کند، و به طور مطمئن، چرخه‌های نامنظم در عرض چند ماه به حالت عادی باز می‌گردند. در صورتی که بعد از سه دوره به حالت نرمال بازنگردد این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.

به افرادی که در دوران قاعدگی مبتلا به کرونا شده اند تغذیه مناسب، حفظ آرامش و دوری از استرس کاذب و بی مورد و بالا نگه داشتن سطح ایمنی بدن همواره توصیه می شود.

خونریزی غیر طبیعی رحم- بخش اول

مشکل خونریزی غیر طبیعی رحم مشکل بسیاری از خانمها ست و معمولا باعث نگرانی و اضطراب میشود. هر خانمی در طی دوران باروری خود چندین بار با این مساله مواجه میشود و با شکایت خونریزی غیر طبیعی به متخصص زنان مراجعه میکند. برداشت هرشخص در مورد خونریزی غیر طبیعی ( نامنظم ، زیاد و . ) با شخص دیگر متفاوت است.خونریزی حجیم رحم باعث کم خونی و ضعف و .. شده و ممکن است در زندگی روزمره شخص تداخل ایجاد کند.لکه بینی و خونریزیهای نابجا نیز دردسرزا هستند . اما در چه مواردی باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید ؟ و آیا همیشه نیاز به بررسی وجود دارد؟ برای پاسخ به این سؤالات ابتدا باید سیکل قاعدگی نرمال ومرتب را تعریف کرد.

خونریزی قاعدگی :

رحم از دو لایه تشکیل شده : قسمت بیرونی یا عضله و جدار داخلی یا اندومتر.
در طی سیکل ماهانه ، تحت تاثیر هورمونهایی که از تخمدان ترشح میشود اندومتر رشد کرده و ضخیم می شود . در اواسط سیکل قاعدگی طبیعی تخمک گذاری رخ میدهد. در صورتی که بارداری اتفاق بیفتد با ادامه ترشح هورمونها ،اندومتر به رشد و ضخیمتر شدن ادامه داده و برای پذیرش جنین و لانه گزینی اماده میشود. در غیر اینصورت با کاهش سطح هورمونها بافت اندومتر ریزش کرده و این ریزش با خونریزی رحم همراه است.در افرادی که مشکل خونریزی غیر طبیعی رحم دارند اختلالی در این روند ایجاد میشود.

سیکل قاعدگی طبیعی :

در اکثر خانمها سیکل ماهانه هر 24-35 روزاتفاق می افتد و معمولا 6-5روز طول میکشد. بر خلاف تصور عموم که فکر میکنند سیکل قاعدگی طبیعی بایید 28 روزه باشد ، سیکلهای 28 روزه تنها در %15-10 افراد وجود دارد .میزان خونریزی نیز کمتر از 80 سی سی است که البته به علت استفاده از پد های مختلف و تفسیر متفاوت هر شخص تخمین آن کمی مشکل است.

علت خونریزی غیر طبیعی رحم:

علت خونریزی غیر طبیعی رحم در هر سنی متفاوت است .دررأس آنها بارداری قرار دارد که در هر سنی باید مد نظر قرار گیرد، حتی مواقعی که از روشهای پیشگیری استفاده شده است. عوارض بارداری مانند حاملگی خارج رحمی، سقط و حتی بارداری طبیعی میتواند با خونریزی غیر طبیعی همراه باشد. ناگفته نماند که احتمال حاملگیهای ناخواسته که معمولا شخص از آن مطلع نیست در این موارد بیشتر است.خطرناکترین و نگران کننده ترین علت خونریزی غیر طبیعی رحم ، بدخیمی رحمی میباشد که معمولا در سنین بالا ( بالای 45 سال ) باید به فکر آن بود ولی در سن پایین تر هم در شرایطی ایجاد میشود.خونریزی رحم علل شایع دیگری هم دارد که در بخش بعدی در مورد آن توضیح داده خواهد شد.
ادامه دارد.

دکتر منصوره پژمان منش ، جراح و متخصص زنان و زایمان ، فوق تخصص نازایی اصفهان

آدرس مطب : اصفهان ، دروازه شیراز ،ابتدای خ چهارباغ بالا ،نبش کوی بهار آزادی ،مجتمع بهار ،طبقه دوم واحد 205
تلفن : 36206186 - 031

• خونریزی غیر طبیعی رحم-بخش سوم
  تاریخ انتشار : 1395-01-06 تاریخ بروز رسانی : 1400-04-27
  
• خونریزی غیر طبیعی رحم- بخش دوم
  تاریخ انتشار : 1394-11-22 تاریخ بروز رسانی : 1400-11-19
  

نظرات کاربران درباره این مطلب :

برای متن پیام فقط از حروف فارسی استفاده کنید .
این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .

بعضی بانوان تصور میکنند که چون تعدادی فولیکول در یک سیکل ای وی اف رشد میکنند از تعداد کلی فولیکولهای انها کاسته شده و ذخیره تخمدان کم شده و در نهایت دچار یائسگی زودرس شوند . . ادامه مطلب

حدود 14 درصد افرادی که در سونوگرافی ، تخمدان پلی کیستیک برای انها گزارش می شود ، پریود مرتب دارند . در واقع تنبلی تخمدان نتیجه عملکرد غیر طبیعی تخمدان پلی کسیتیک است و . ادامه مطلب

با توجه به اینکه عللی مثل کیست تخمدان ، بارداری ناخواسته و حاملگی خارج رحمی ممکن است در اثر مراجعه دیر هنگام بیمار به پزشک ، دچار عوارض حاد و ناخواسته شوند توصیه میکنیم . ادامه مطلب

بیوگرافی

دکتر منصوره پژمان منش
رتبه برتر بورد تخصصی جراحی زنان و زایمان
فلوشیپ فوق تخصصی ناباروری، IVF و لاپاراسکوپی از دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو انجمن باروری وناباروری ایران ( ISRM )
مسؤول فنی مرکز ناباروری بیمارستان فوق تخصصی میلاد اصفهان
دوره جراحی زیبایی زنان

اصفهان ، دروازه شیراز ، ابتدای چهارباغ بالا ، کوی بهار آزادی ، مجتمع بهار ، طبقه دوم
تلفن : 36206186 - 09383657786

دلایل کوتاه شدن زمان پریود را حتما بخوانید!

اغلب زنان می‌دانند که دوره طبیعی عادت ماهانه در فاصله ۲۵ تا ۳۵ روز اتفاق می‌افتد اما بسیاری از همین زنان سال‌هاست که با بی‌نظمی و شدت غیرطبیعی عادت ماهانه‌شان می‌سازند و به‌خیال اینکه هیچ درمانی فایده ندارد، چنین وضعیتی را تحمل می‌کنند. هیچ یک از مشکلات مرتبط با این موضوع غیرقابل حل نیستند و اگر خانم‌ها هرچه زودتر به فکر چاره نیفتند. بحران‌های جدی‌تری سلامتی‌شان را تهدید خواهد کرد.(کوتاه شدن زمان پریود )

مدت زمان طبیعی قاعدگی

علائم و خصوصیات دوره قاعدگی در هر فردی متفاوت است ولی معمولا قاعدگی طبیعی علائم یکسانی دارد که می‌توان به این موارد اشاره کرد: طول دوره قاعدگی از سه تا هفت روز، خونریزی از ۳۰ تا ۸۰ سی‌سی و خونریزی طبیعی بدون دفع لخته، بعضی از خانم‌ها ممکن است با علائمی مانند دردهای شدید و خونریزی‌های زیاد یا خونریزی‌های کم و نامنظم در این دوره مواجه شوند که با مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت هورمون‌ها در بعضی موارد با تجویز قرص‌های ضدبارداری از ادامه این وضعیت جلوگیری می‌کنند .

زمانی که این علائم به طور مداوم در طولانی‌مدت رخ دهد و باعث بروز اختلال در زندگی عادی افراد شود، باید با مراجعه به پزشک علت بروز چنین علائمی مورد بررسی قرار گیرد. پزشک معالج با انجام آزمایش خون، سونوگرافی و بررسی وضعیت هورمون‌ها به تحقیق در مورد این علائم می‌پردازد و درمان را باتوجه به سن افراد از آن زمان آغاز می‌کند .

وقتی که تعداد روزهای قاعدگی کم می شود!

بحرانهای روحی و عاطفی کاملاً بر کم شدن دوره پریود و لکه بینی بین دو قاعدگی و بهم ریختگی هورمونها تاثیر گذار است .

چرخه قاعدگی هرکسی با دیگری متفاوت است. یک دوره پریود می‌تواند از سه تا هفت روز طول بکشد. دوره پریود طبیعی همان مدت زمانی معمول برای فرد است. اگر معمولا دوره‌های قاعدگی شما، پنج الی شش روز است و در حال حاضر تنها دو روز طول می‌کشند، این ممکن است به دلایل تغییراتی در سیستم بدن شما، استرس یا یک روش کنترل بارداری جدید باشد. در این مقاله به شما خواهیم گفت که علت کم شدن روزهای پریود چه می‌تواند باشد و چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد .

علل کم شدن مدت زمان قاعگی

در دوران بلوغ، سطح هورمون‌ها در دوره‌های ماهیانه در حال نوسان هستند. چندسال طول می‌کشد تا این هورمون‌ها بتوانند یک برنامه منظم ایجاد کنند. در این دوران هورمون‌ها نامنظم هستند و این می‌تواند منجر به دوره‌های قاعدگی کوتاه‌تر یا طولانی‌تر شود .

سایر اختلالات قاعدگی در زمان بلوغ

دوره‌های نامنظم
خونریزی شدید یا کم
پریود نشدن در یک یا چند دوره
دوبار پریود شدن در یک ماه
دوران پیش از یائسگی

دوران پیش از یائسگی (Perimenopause) زمانی است که آخرین دوره‌های پریود در آن اتفاق می‌افتد. در طول این مدت، تولید هورمون‌ها کاهش می‌یابند و دوره‌ها معمولا نامنظم می‌شوند. پریود شما می‌تواند کوتاه‌تر یا طولانی‌تر از معمول باشد .

همچنین، ممکن است علائم زیر را تجربه کنید :

پریود نشدن در یک یا چند دوره
خونریزی شدید یا کم
دوره‌های نامنظم
تعداد دوره‌های کمتر در سال

استرس و بحرانهای روحی و عاطفی

استرس بر کل بدن از جمله توانایی شما برای تولید هومون‌ها تاثیر منفی می‌گذارد. هنگامی که سطوح هورمونی شما تحت تاثیر استرس قرار می‌گیرد، ایجاد بی نظمی در دوره‌های پریود دور از ذهن نیست .

سبک زندگی

تغییر در روال عادی زندگی روزمره شما، می‌تواند بر سطح هورمونی بدن و در نتیجه دوره‌های قاعدگی شما تاثیر بگذارد .

این بی نظمی می‌تواند یک علت کم شدن روزهای پریود باشد. سایر علائم عبارتند از :

پریشانی
خستگی
بیخوابی
کاهش وزن
ورزش بیش از حد

زمانی که ورزش سنگین انجام می‌دهید، به راحتی کالری بیشتری از آنچه که دریافت می‌کنید، می‌سوزانید. اگر این روند هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه یابد، بدن شما وارد حالت قحطی می‌شود. بدن شروع به استفاده از تمام سوخت‌های باقی مانده (کالری) خود برای انجام وظایف حیاتی، مانند نگه داشتن ضربان قلب استفاده می‌کند و برخی کار‌های دیگر مانند تولید هورمون‌های تولید مثل را به تعویق می‌اندازد. هنگامی که سطح این هورمون‌ها کاهش می‌یابد، کم شدن روزهای پریود یکی از نتایج آن خواهد بود .

تغییر وزن قابل توجه

هرگونه تغییر وزن ناگهانی و زیاد می‌تواند سطح طبیعی هورمون‌های بدن را مختل کند. پس از عمل جراحی بای پس معده و یا رژیم غذایی شدید، بسیاری از زنان دوره‌های قاعدگی نامنظم را تجربه می‌کنند . چربی بیش از حد نیز می‌تواند سطح استروژن را تحت تاثیر قرار دهد، به عبارت دیگر چاقی می‌تواند بر چرخه قاعدگی اثرگذار باشد .
سایر عوارض جانبی تغییرات وزنی شدید عبارتند از :

سردرد
خستگی
پریود نشدن در یک یا چندماه

اختلالات خوردن

اختلالات خوردنی مانند کم اشتهایی عصبی که شامل محدودیت‌های شدید در مصرف کالری هستند، می‌توانند بر توانایی بدن در تولید هورمون‌های تولید مثل اثر بگذارند. میزان چربی بسیار پایین بدن نیز می‌تواند سطوح هورمونی را مختل کند و این اختلال می‌تواند منجر به قاعدگی نامنظم، کوتاه شدن دوره یا پریود نشدن شود .
علائم دیگر این اختلالات عبارتند از :

لاغری شدید
عزت نفس پایین
تحریف تصور فرد از خود و بدنش

دارو

علت کوتاه شدن دوره پریود، گاهی مصرف دارو‌هایی است که سطح هورمون‌های بدن را دچار تغییر می‌کنند و باعث اختلال در دوره‌های قاعدگی می‌شوند .

جلوگیری از حاملگی با روش‌های هورمونی

روش‌های پیشگیری از بارداری هورمونی شامل هورمون‌هایی هستند که مستقیما تخمک گذاری را تحت تاثیر قرار می‌دهند. زمانی که برای اولین بار اقدام به پیشگیری از بارداری هورمونی می‌کنید یا به سراغ روش دیگری می‌روید، طبیعی است که شاهد برخی تغییرات در چرخه‌های قاعدگی خود باشید. دوره‌های پریود شما ممکن است برای ماه کوتاه‌تر یا نامنظم شوند، تا اینکه بدن شما به دارو‌های جدید عادت کند .

سایر عوارض جانبی که معمولا با دارو، آمپول کنترل بارداری و IUD هورمونی همراه هستند، عبارتند از :

گرفتگی در ناحیه شکم
لکه بینی
سردرد
سایر داروها

بعضی از دارو‌های تجویزی دیگر نیز ممکن است با هورمون‌های بدن تداخل داشته باشند و علت کم شدن روزهای پریود یا بی نظمی در آن باشند. دارو‌هایی که ایجاد بی نظمی در دوره‌های قاعدگی می‌کنند عبارتند از :

تیروئید
پریشانی
صرع
التهاب

مسائل پزشکی تاثیرگذار بر دوره پریود

برخی شرایط پزشکی وجود دارند که می‌توانند سطح هورمون‌ها را تحت تاثیر قرار دهند و باعث شوند که دوره پریود شما کوتاه‌تر از حد نرمال باشد .

کیست تخمدان

کیست تخمدان یک کیسه پر از مایع درون تخمدان است. درحالیکه این کیست سرطانی نیست، گاهی می‌تواند ایجاد درد و خونریزی کند و این خونریزی ممکن است با دوره پریود کوتاه اشتباه گرفته شود. بیشتر کیست‌های تخمدان هیچ علائمی ندارند، اما گاهی اوقات می‌توانند درد شکمی ایجاد کنند به ویژه اگر بزرگ باشند یا بترکند(کوتاه شدن زمان پریود )

سندروم تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) گاهی باعث ترشح بیش از حد طبیعی هورمون‌های مردانه‌ می‌شود. عدم تعادل هورمونی اغلب باعث بی نظمی در دوره‌های قاعدگی، پریود نشدن یا کوتاه شدن دوره پریود شود .
سایر علائم PCOS عبارتند از :

افزایش مو‌های زائد در صورت
آکنه
صدای بم‌تر
مشکل در بارداری
اختلالات تیروئید

اختلالات تیروئید

اختلال در کارکرد تیروئید باعت تولید بیشتر یا کمتر از حد طبیعی هورمون تیروئید می‌شود. بیماری تیروئید در حدود یک هشتم از زنان مشاهده می‌شود. هورمون تیروئید نقش مهمی در چرخه قاعدگی ایفا می‌کند و می‌تواند منجر به بی نظمی در دوره‌های قاعدگی و کوتاه شدن آن‌ها شود(کوتاه شدن زمان پریود )

علائم اختلال تیروئید، بسته به نوع اختلالی که دارید متفاوت است، اما بروز علائم زیر محتمل‌تر است :
کاهش یا افزایش وزن
خواب آلودگی یا بی خوابی
افزایش یا کاهش سرعت ضربان قلب
پریود سبک‌تر یا سنگین‌تر

بارداری خارج از رحم

بارداری خارج از رحم زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده در جایی خارج از رحم جای می‌گیرد. حاملگی خارج از رحم اغلب باعث خونریزی واژینال می‌شود که ممکن است با پریود اشتباه گرفته شود .
نشانه‌های دیگر بارداری خارج از رحم عبارتند از :

درد شکم
سرگیجه
درد شانه‌ها
لانه گزینی

لانه گزینی زمانی رخ می‌دهد که تخم بارور شده در دیواره رحم قرار می‌گیرد. این اتفاق حدود یک الی دو هفته بعد از تشکیل نطفه رخ می‌دهد و در بعضی موارد ممکن است باعث خونریزی جزئی واژینال شود که گاهی با یک دوره پریود کوتاه شده اشتباه گرفته می‌شود. لانه گزینی اغلب قبل از متوقف شدن قاعدگی رخ می‌دهد(کوتاه شدن زمان پریود )

سقط جنین

سقط جنین اتفاقی است که به پایان بارداری و از دست رفتن بافت جنین منجر می‌شود. سقط اغلب قبل از اینکه مادر بداند باردار است، اتفاق می‌افتد و به همین علت ممکن است با پریود اشتباه گرفته شود. یک دوره پریود کوتاه شده می‌تواند در واقع سقط جنین باشد .

سایر علائم سقط جنین عبارتنداز :

لکه بینی یا خونریزی
ترشح مایعات یا بافت از واژن
درد شکمی
بارداری

دوره‌های قاعدگی هنگام بارداری متوقف می‌شوند. اما در سه ماهه اول بارداری خونریزی سبک یا لکه بینی تجربه می‌شود. یک چهارم از زنان مقداری خونریزی در بارداری را تجربه می‌کنند .

سایر علائم حاملگی عبارتند از :

درد و تورم سینه‌ها
حالت تهوع
استفراغ
پریود نشدن
گرایش یا عدم گرایش نسبت به غذا‌ها یا بو‌ها

شرایط پزشکی جدی

هرچند به ندرت اتفاق می‌افتد، اما گاهی علت کوتاه شدن دوره پریود شرایطی جدی‌تر از موارد ذکر شده در بالا است .
نارسایی زودرس تخمدان (POF)

POF زمانی اتفاق می‌افتد که شما زودتر از زمان موعد وارد یائسگی می‌شوید. نارسایی زودرس تخمدان امری بسیار نادر است و تنها یک نفر از هر یک هزار زن در سن زیر ۲۹ سال و یک فرد از هر ۱۰۰ زن در سنین ۳۰ تا ۳۹ سالگی به آن مبتلا می‌شوند. اگر تخمدان شما دچار نارسایی شود، بدان معناست که دیگر بدن هورمون‌های بارداری را تولید نمی‌کند و در نتیجه ممکن است دوره‌های قاعدگی نامنظم و سپس کاملا متوقف شوند .

pof همچنین ممکن است باعث علائم زیر شود :
گر گرفتگی
پریود نشدن
بی نظمی در پریود
خشکی واژن

سندروم آشرمن

سندروم آشرمن یا چسبندگی دهانه رحم یک بیماری نادر است که در آن یک بافت زخم در درون رحم رشد می‌کند. این اتفاق اغلب بعد از یک عمل جراحی رخ می‌دهد. بافت زخمی رحم می‌تواند جریان پریود را متوقف کند و باعث پریود نشدن یا بی نظمی در دوره‌ها شود .

سایر علائم عبارتند از :
اختلال در بارداری
سقط جنین
گرفتگی شکم بدون خونریزی

تنگی دهانه رحم

تنگی غیرطبیعی دهانه رحم یک از بیماری‌های نادر رحم است. این عارضه معمولا بعد از جراحی رخ می‌دهد. زمانی که دهانه رحم تنگ می‌شود، جریان قاعدگی متوقف یا مختل می‌گردد. این ممکن است باعث پریود نشدن در یک یا چند دوره و دل درد شود(کوتاه شدن زمان پریود )

سندرم شیهان

یک اختلال و پیچیدگی در زمان زایمان است و در صورتی رخ می‌دهد که یک زن مقدار زیادی خون از دست بدهد یا با افت شدید فشار خون در طول یا پس از زایمان مواجه شود. این اتفاق در کشور‌های پیشرفته بسیار نادر است چرا که امکانات کافی در دسترس هستند. سندروم شیهان، در تولید هورمون‌های هیپوفیز اختلال ایجاد می‌کند. سطوح پایین این هورمون منجر به پریود‌های نامنظم می‌شود .

سایر علائم این سندرم عبارتند از :
مشکل در شیردهی
عدم رشد مو‌های ناحیه تناسلی
فشار خون پایین
افزایش وزن
خستگی

کم شدن روزهای پریود و زمان مراجعه به پزشک

اگر حامله هستید یا در مورد بارداری خود تردید دارید، درصورت مشاهده خونریزی غیرعادی باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. در غیر این صورت، با تجربه بی نظمی در پریود می‌توانید تا دو الی سه ماه منتظر بمانید و بعد به پزشک مراجعه کنید، زیر در طول این مدت ممکن است علت کوتاه شدن دوره پریود رفع و چرخه قاعدگی شما به حالت عادی بازگردد .

در این مدت، به خوبی دوره‌های قاعدگی خود را ارزیابی کنید و اطمینان حاصل کنید که تاریخ شروع و پایان پریود شما، همراه با جزئیاتی مانند شدت خونریزی یادداشت می‌شوند. پزشک می‌تواند از این اطلاعات برای تشخیص استفاده کند .

میزان رشد روزانه فولیکول چقدر است؟

فولیکول هایی که در تخمدان هر زن وجود دارند نقش مهمی در بارداری ایفا می کنند زیرا این فولیکول ها در هر سیکل قاعدگی باید رشد پیدا کرده و یک تخمک را به بلوغ کامل رسانده و آزاد کنند تا بتواند در صورت ادغام با اسپرم نطفه را تشکیل داده و به جنین تبدیل کند و بارداری آغاز شود. این فولیکول ها از همان زمان جنینی در تخمدان دختر به وجود می آید و به همین دلیل بعد از تولد قابلیت افزایش ندارند. در این مقاله می خواهیم همه موارد مهم درباره رشد روزانه فولیکول تخمدان را برای شما عزیزان اومایی توضیح دهیم تا نسبت به آن آگاه تر شوید. با ما همراه باشید.

فولیکول تخمدان چیست؟

برای شروع، بگذارید حالت فولیکول ها را مشخص کنیم. باید بدانید فولیکول ها تخمک نیستند بلکه رشد دهنده تخمک ها می باشند. بسیاری از بیماران این شرایط را اشتباه می گیرند و فکر می کنند که فولیکول همان تخمک است. سلول جنسی زن تخمک است و سلول جنسی مرد اسپرم است. این ها سلول هایی هستند که در جنین های حاصل شده پس از لقاح حاصل می شوند.

فولیکول ساختار آناتومیک کارکردی است که بخشی از تخمدان را تشکیل می دهد و تخمک سلولی است که در یک قسمت میکروسکوپی دیواره داخلی فولیکول بر روی چرخه ی تخمدانی بصورت خود به خودی یا تحریک شده در شرایط طبیعی رشد می کند و به بلوغ می رسد. علاوه بر این، فولیکول شامل انواع سلول های دیگری است که وظیفه تولید استروژن مورد نیاز برای رشد تخمک و حمایت از بارداری را به عهده دارد.

چرخه تخمدان:

تخمدان در هر چرخه از سیکل قاعدگی یک سری مراحل را تکرار می کند که بسته به اقدام شما برای بارداری می تواند به تولد یک نوزاد ختم شود. این مراحل عبارتند از:

• فاز فولیکولار
• تخمک گذاری
• تشکیل جسم زرد (فاز لوتئال)

تشکیل تخمک در اولین هفته های زندگی جنین زن تعیین می شود. تخمک های با کیفیت بالاتر برای اولین بار انتخاب می شوند که با گذشت زمان، تخمک های متوالی و با کیفیت پایین تر تشکیل خواهند شد. به همین دلیل زمانی که سن خانم ها افزایش پیدا می کند قدرت باروری کاهش می یابد زیرا تعداد و کیفیت فولیکول های با کیفیت کاهش می یابد.

چرا فولیکول ها و تکامل آن ها در طول چرخه تخمدان مهم است؟

در مطالعه باروری زن، لازم است بدانید که تخمدان چیست. تجزیه و تحلیل هورمون ها برای ارزیابی هورمون AMH، FSH , LH، استرادیول، و غیره مربوط به بارداری و سونوگرافی واژینال در اشکال مختلف بسیار مهم است. در حال حاضر شمارش فولیکول های تخمدان و تخمین ذخیره تخمدان بعنوان یکی از معیار های تشخیص قدرت باروری زن است. این ذخایر با تعداد فولیکول ها در هر تخمدان که در اولین روزهای چرخه (دوم تا پنجم) پریودی قابل تشخیص است، با انجام سونوگرافی واژن اندازه گیری می شود. سونوگرافی همچنین به پزشک اجازه می دهد که تکامل و رشد فولیکول ها را در چرخه خود به خودی درمان باروری تحریک شده بررسی نماید.

با توجه به تعداد فولیکول های آنترال، اگر تعداد فولیکول ها 6 تا 10 باشد، خانم ذخیره کافی یا طبیعی تخمدان را دارد. اما اگر تعداد فولیکول ها کمتر از 6 باشد به معنی پایین بودن ذخیره فولیکول در خانم است و باید برای بارداری از روش های کمکی استفاده کرد تا از همان ذخیره کم بتوان تخمک های قابل باروری را خارج نمود. اندازه فولیکول در این مرحله از چرخه قاعدگی 2 تا 10 میلی متر است.

با این حال، بیشتر زنان با ذخایر کم تخمدان به درمان های کمکی نیز پاسخ مناسبی نمی دهند و زنان با ذخایر تخمدان بالا یعنی بیشتر از 12 عدد در هر چرخه پاسخ های نامشخصی به درمان ها می دهند. برخی درمان ها می تواند به خانم ها در طبیعی شدن فولیکول ها در هر چرخه کمک کند. در این صورت فرد باید صبر کند تا این اتفاق بیفتد و سپس از درمان های کمک باروری استفاده نماید.

* در هر چرخه طبیعی، یکی از فولیکول های آنترال، "غالب" به بلوغ کامل می رسد. این فولیکول به دلیل اندازه و رشد سریع آن از دیگران متفاوت می شود. در نهایت این فولیکول بالغ می شود تا "تخمک گذاری" رخ دهد. قبل از تخمک گذاری، قطر متوسط فولیکول غالب 22 تا 24 میلی متر می شود.

* در چرخه تحریک شده (درمان هورمونی) به طور کلی، تمام یا بیشتر فولیکول های انترال رشد می کنند. اما نرخ رشد برای هر کدام از آنها متفاوت خواهد بود. هنگامی که تعدادی از آنها به 18 میلی متر برسند، هورمون hCG که باعث تخمک گذاری می شود، شروع به افزایش می کند.

آیا همه فولیکول های بالغ دارای تخمک بالغ هستند؟

خیر. رشد فولیکول همیشه به این معنی نیست که حاوی تخمک بالغ است. در یک درصد بسیار کوچک، می توان این حالت را یک سندرم فولیکول خالی نامید. در این مورد، پس از تحریک تخمدان در درمان با روش آی وی اف در بیماران با فولیکول های رشد کافی و سطوح استرادیول (یک هورمون تولید شده توسط سلول هایی که دیواره فولیکول را پوشش می دهند) مناسب، بازیابی تخمک نمی تواند اتفاق بیفتد. علت دقیق آن نیز هنوز ناشناخته است.

همچنین وضعیت های مختلف به عنوان یک خطا در تجویز hCG، پاسخ غیر طبیعی به درمان می دهند. هیچ فاکتوری برای برآورد نوع فولیکول که تخمک قابل باروری دارد یا خیر وجود ندارد اما این مشکلات بیشتر در زنان مبتلا به سابقه ناباروری اولیه دیده می شود. این شرایط یک واقعه نادر است که تنها 7 درصد خانم ها دچار آن می شوند، اما بروز آن با سن افزایش می یابد. متاسفانه افرادی که به سندروم فولیکول خالی مبتلا هستند متوجه آن نمی شوند زیرا تعداد فولیکول ها طبیعی است، منتها تخمک در آن به بلوغ نمی رسد تا بارور شود.

مراحل تخمک گذاری

تخمک گذاری در مرحله آخر لوتئال در دوره چرخه قاعدگی اولیه آغاز می شود. تعداد معمولی این فولیکول ها ممکن است 3 تا 11 عدد باشد، که با گذشت هر سن خانم می تواند کمتر شود. در هر سیکل قاعدگی مراحل تخمک گذاری به شکل زیر انجام می شود:

• در طول روز 1 تا 5 از چرخه قاعدگی، فرآیند دوم انتخاب "فولیکولار" شروع می شود.
• در طول روز 5-7 چرخه قاعدگی، فرآیندی شروع می شود که یک فولیکول خاص با اندازه 10 میلی متر در آن غالب می باشد.
• این فرایند همچنین رشد بقیه فولیکول های انتخاب شده را سرکوب می کند، و به نوعی، هدف تخمک گذاری قرار می گیرد. میزان رشد فولیکول بصورت روزانه با سرعت 2-3 میلیمتر در روز و به اندازه 17-27 میلی متر قبل از تخمک گذاری می باشد.
• تقریبا نزدیک به تخمک گذاری، رشد سریع فولیکول ها اتفاق می افتد و فولیکول ها از قشر تخمدان خارج می شوند و در زمان تخمک گذاری تخمک قابل باروری را آزاد می کنند.

سونوگرافی اندازه فولیکول

برای تشخیص اندازه فولیکول سونوگرافی ترانس واژینال ترجیح داده می شود و معمولا برای درمان فولیکول ها ضروری است. نظارت بر سونوگرافی ممکن است در روز 3 از چرخه قاعدگی شروع شود زیرا برای ارزیابی اندازه اولیه، و همچنین حذف کیست باقی مانده از رشد فولیکول های قبلی باید به این شکل نظارت انجام شود. در درمان های باروری در نظارت روز هفتم از چرخه پزشک فولیکول های آماده و غالب برای تخمک گذاری را تشخیص می دهد. فولیکول های غالب و واجد شرایط باید ویژگی های زیر را داشته باشند:

1. فولیکول غالب atretic:

این فولیکول معمولا در روز 3 چرخه قاعدگی بزرگترین فولیکول است، اما هدف از آن تخمک گذاری نیست. این فولیکول شکل نامنظم و لبه های خشن دارد.

2. فولیکول غالب hypoechoic:

این فولیکول معمولا گرد و با مرزهای صاف است.

3. فولیکول غالب غربالگری لوتئینیزه:

این فولیکول غالبا با سرعت خوبی رشد می کند اما نمی تواند تخمک گذاری کند و بعدها به کیست تبدیل می شود. این فولیکول گرد است و دور آن صاف می باشد.

هنگامی که فولیکول به اندازه 16 میلیمتر می رسد، نظارت روزانه فولیکول توصیه می شود. مرحله بعدی مستند سازی تخمک گذاری است. تخمک بررسی حالت های مختلف سیکل گذاری به روش سونوگرافی توسط نشانه های سونوگرافی مشخص می شود. در واقع در زمان تخمک گذاری شرایط زیر در سونو گرافی مشاهده می شود:

1. فولیکول به طور ناگهانی ناپدید می شود و یا اندازه اش کاهش می یابد.
2. حاشیه های نامنظم
3. انعکاس داخل فولیکولار. فولیکول به طور ناگهانی اکوژنیک می شود.
4. مایع آزاد در کیسه داگلاس
5. سرعت جریان خون مجرای پروفیلوکلیک، در سونو داپلر افزایش یافته است.

سونوگرافی در دوره های القا شده و پیش بینی موفقیت روش آی وی اف

بیشتر مطالعات درباره این روش پس از القاء تخمدان ها با کمک عوامل ایجاد کننده تخمک مانند کلومیفن سیترات انجام می شود. در چنین چرخه القاء شده، عوامل اصلی موفقیت عبارتند از:

1. حجم تخمدان
2. تعداد فولیکول انترال
3. جریان خون استرومال تخمدان

نظارت بر حجم تخمک گذاری برای پزشک آسان است اما تنها عامل موفقیت روش آی وی اف نیست. همچنین حجم کم تخمدان همواره به چرخه تخمک گذاری منجر نمی شود. اما مهم است که الگوی تخمدان پلی کیستیک را تشخیص دهیم تا درمان با کنترل بیشتری انجام شود. در این سونوگرافی ها فولیکول های موجود در حاشیه که یک علامت گردنبند شکل را نشان می دهد و بیش از 10 فولیکول با اندازه کمتر از 9 میلی متر هستند به معنی الگوی پلی کیستیک در این روش شناخته می شود. در حالی که فولیکول های موجود در مرکز در تخمدان های مولتی سيستیک القا شده طبیعی دیده می شوند.

تعداد فولیکول های آنترال کمتر از 3، معمولا نشان دهنده شکست احتمالی درمان کمک باروری (ART) می باشد. جریان خون استرومال تخمدان به عنوان یک پیش بینی خوب موفقیت ART شناخته می شود.

زمان تزریق آمپول اچ سی جی با توجه به اندازه فولیکول ها

حداقل معیارهای پیشنهاد شده برای آمپول اچ سی جی اندازه فولیکول برای این روش 15 میلی متر و سطح سرمی استرادیول 0.49 نانومول / لیتر است. چشم انداز بهتر در اندازه فولیکول 18 میلیمتر و سطح سرمی استرادیول 0.91 نانومول / لیتر می باشد. برای جلوگیری از خطر ابتلا به سندرم تحرک بیش از حد تخمدان (OHSS)، باید از تزریق hCG تصادفی اجتناب شود.

سخن آخر

همان طور که ملاحظه کردید هنوز پزشکان موفق به تغییر تعداد فولیکول ها برای افزایش احتمال باروری نشده اند اما می توانند به خانم هایی که ذخیره تخمدان پایینی دارند کمک کنند تا از همان تعداد کم، فولیکول های با کیفیت تر تخمک های قابل باروری را در زمان مشخص شده آزاد کنند تا احتمال بارداری افزایش پیدا کند. به همین دلیل این خانم ها بهتر است در سنین پایین تر و قبل از 30 سالگی باردار شوند تا شانس بارداری آن ها افزایش یابد.

میزان رشد روزانه فولیکول چقدر است؟

فولیکول هایی که در تخمدان هر زن وجود دارند نقش مهمی در بارداری ایفا می کنند زیرا این فولیکول ها در هر سیکل قاعدگی باید رشد پیدا کرده و یک تخمک را به بلوغ کامل رسانده و آزاد کنند تا بتواند در صورت ادغام با اسپرم نطفه را تشکیل داده و به جنین تبدیل کند و بارداری آغاز شود. این فولیکول ها از همان زمان جنینی در تخمدان دختر به وجود می آید و به همین دلیل بعد از تولد قابلیت افزایش ندارند. در این مقاله می خواهیم همه موارد مهم درباره رشد روزانه فولیکول تخمدان را برای شما عزیزان اومایی توضیح دهیم تا نسبت به آن آگاه تر شوید. با ما همراه باشید.

فولیکول تخمدان چیست؟

برای شروع، بگذارید حالت فولیکول ها را مشخص کنیم. باید بدانید فولیکول ها تخمک نیستند بلکه رشد دهنده تخمک ها می باشند. بسیاری از بیماران این شرایط را اشتباه می گیرند و فکر می کنند که فولیکول همان تخمک است. سلول جنسی زن تخمک است و سلول جنسی مرد اسپرم است. این ها سلول هایی هستند که در جنین های حاصل شده پس از لقاح حاصل می شوند.

فولیکول ساختار آناتومیک کارکردی است که بخشی از تخمدان را تشکیل می دهد و تخمک سلولی است که در یک قسمت میکروسکوپی دیواره داخلی فولیکول بر روی چرخه ی تخمدانی بصورت خود به خودی یا تحریک شده در شرایط طبیعی رشد می کند و به بلوغ می رسد. علاوه بر این، فولیکول شامل انواع سلول های دیگری است که وظیفه تولید استروژن مورد نیاز برای رشد تخمک و حمایت از بارداری را به عهده دارد.

چرخه تخمدان:

تخمدان در هر چرخه از سیکل قاعدگی یک سری مراحل را تکرار می کند که بسته به اقدام شما برای بارداری می تواند به تولد یک نوزاد ختم شود. این مراحل عبارتند از:

• فاز فولیکولار
• تخمک گذاری
• تشکیل جسم زرد (فاز لوتئال)

تشکیل تخمک در اولین هفته های زندگی جنین زن تعیین می شود. تخمک های با کیفیت بالاتر برای اولین بار انتخاب می شوند که با گذشت زمان، تخمک های متوالی و با کیفیت پایین تر تشکیل خواهند شد. به همین دلیل زمانی که سن خانم ها افزایش پیدا می کند قدرت باروری کاهش می یابد زیرا تعداد و کیفیت فولیکول های با کیفیت کاهش می یابد.

چرا فولیکول ها و تکامل آن ها در طول چرخه تخمدان مهم است؟

در مطالعه باروری زن، لازم است بدانید که تخمدان چیست. تجزیه و تحلیل هورمون ها برای ارزیابی هورمون AMH، FSH , LH، استرادیول، و غیره مربوط به بارداری و سونوگرافی واژینال در اشکال مختلف بسیار مهم است. در حال حاضر شمارش فولیکول های تخمدان و تخمین ذخیره تخمدان بعنوان یکی از معیار های تشخیص قدرت باروری زن است. این ذخایر با تعداد فولیکول ها در هر تخمدان که در اولین روزهای چرخه (دوم تا پنجم) پریودی قابل تشخیص است، با انجام سونوگرافی واژن اندازه گیری می شود. سونوگرافی همچنین به پزشک اجازه می دهد که تکامل و رشد فولیکول ها را در چرخه خود به خودی درمان باروری تحریک شده بررسی نماید.

با توجه به تعداد فولیکول های آنترال، اگر تعداد فولیکول ها 6 تا 10 باشد، خانم ذخیره کافی یا طبیعی تخمدان را دارد. اما اگر تعداد فولیکول ها کمتر از 6 باشد به معنی پایین بودن ذخیره فولیکول در خانم است و باید برای بارداری از روش های کمکی استفاده کرد تا از همان ذخیره کم بتوان تخمک های قابل باروری را خارج نمود. اندازه فولیکول در این مرحله از چرخه قاعدگی 2 تا 10 میلی متر است.

با این حال، بیشتر زنان با ذخایر کم تخمدان به درمان های کمکی نیز پاسخ مناسبی نمی دهند و زنان با ذخایر تخمدان بالا یعنی بیشتر از 12 عدد در هر چرخه پاسخ های نامشخصی به درمان ها می دهند. برخی درمان ها می تواند به خانم ها در طبیعی شدن فولیکول ها در هر چرخه کمک کند. در این صورت فرد باید صبر کند تا این اتفاق بیفتد و سپس از درمان های کمک باروری استفاده نماید.

* در هر چرخه طبیعی، یکی از فولیکول های آنترال، "غالب" به بلوغ کامل می رسد. این فولیکول به دلیل اندازه و رشد سریع آن از دیگران متفاوت می شود. در نهایت این فولیکول بالغ می شود تا "تخمک گذاری" رخ دهد. قبل از تخمک گذاری، قطر متوسط فولیکول غالب 22 تا 24 میلی متر می شود.

* در چرخه تحریک شده (درمان هورمونی) به طور کلی، تمام یا بیشتر فولیکول های انترال رشد می کنند. اما نرخ رشد برای هر کدام از آنها متفاوت خواهد بود. هنگامی که تعدادی از آنها به 18 میلی متر برسند، هورمون hCG که باعث تخمک گذاری می شود، شروع به افزایش می کند.

آیا همه فولیکول های بالغ دارای تخمک بالغ هستند؟

خیر. رشد فولیکول همیشه به این معنی نیست که حاوی تخمک بررسی حالت های مختلف سیکل بالغ است. در یک درصد بسیار کوچک، می توان این حالت را یک سندرم فولیکول خالی نامید. در این مورد، پس از تحریک تخمدان در درمان با روش آی وی اف در بیماران با فولیکول های رشد کافی و سطوح استرادیول (یک هورمون تولید شده توسط سلول هایی که دیواره فولیکول را پوشش می دهند) مناسب، بازیابی تخمک نمی تواند اتفاق بیفتد. علت دقیق آن نیز هنوز ناشناخته است.

همچنین وضعیت های مختلف به عنوان یک خطا در تجویز hCG، پاسخ غیر طبیعی به درمان می دهند. هیچ فاکتوری برای برآورد نوع فولیکول که تخمک قابل باروری دارد یا خیر وجود ندارد اما این مشکلات بیشتر در زنان مبتلا به سابقه ناباروری اولیه دیده می شود. این شرایط یک واقعه نادر است که تنها 7 درصد خانم ها دچار آن می شوند، اما بروز آن با سن افزایش می یابد. متاسفانه افرادی که به سندروم فولیکول خالی مبتلا هستند متوجه آن نمی شوند زیرا تعداد فولیکول ها طبیعی است، منتها تخمک در آن به بلوغ نمی رسد تا بارور شود.

مراحل تخمک گذاری

تخمک گذاری در مرحله آخر لوتئال در دوره چرخه قاعدگی اولیه آغاز می شود. تعداد معمولی این فولیکول ها ممکن است 3 تا 11 عدد باشد، که با گذشت هر سن خانم می تواند کمتر شود. در هر سیکل قاعدگی مراحل تخمک گذاری به شکل زیر انجام می شود:

• در طول روز 1 تا 5 از چرخه قاعدگی، فرآیند دوم انتخاب "فولیکولار" شروع می شود.
• در طول روز 5-7 چرخه قاعدگی، فرآیندی شروع می شود که یک فولیکول خاص با اندازه 10 میلی متر در آن غالب می باشد.
• این فرایند همچنین رشد بقیه فولیکول های انتخاب شده را سرکوب می کند، و به نوعی، هدف تخمک گذاری قرار می گیرد. میزان رشد فولیکول بصورت روزانه با سرعت 2-3 میلیمتر در روز و به اندازه 17-27 میلی متر قبل از تخمک گذاری می باشد.
• تقریبا نزدیک به تخمک گذاری، رشد سریع فولیکول ها اتفاق می افتد و فولیکول ها از قشر تخمدان خارج می شوند و در زمان تخمک گذاری تخمک قابل باروری را آزاد می کنند.

سونوگرافی اندازه فولیکول

برای تشخیص اندازه فولیکول سونوگرافی ترانس واژینال ترجیح داده می شود و معمولا برای درمان فولیکول ها ضروری است. نظارت بر سونوگرافی ممکن است در روز 3 از چرخه قاعدگی شروع شود زیرا برای ارزیابی اندازه اولیه، و همچنین حذف کیست باقی مانده از رشد فولیکول های قبلی باید به این شکل نظارت انجام شود. در درمان های باروری در نظارت روز هفتم از چرخه پزشک فولیکول های آماده و غالب برای تخمک گذاری را تشخیص می دهد. فولیکول های غالب و واجد شرایط باید ویژگی های زیر را داشته باشند:

1. فولیکول غالب atretic:

این فولیکول معمولا در روز 3 چرخه قاعدگی بزرگترین فولیکول است، اما هدف از آن تخمک گذاری نیست. این فولیکول شکل نامنظم و لبه های خشن دارد.

2. فولیکول غالب hypoechoic:

این فولیکول معمولا گرد و با مرزهای صاف است.

3. فولیکول غالب غربالگری لوتئینیزه:

این فولیکول غالبا با سرعت خوبی رشد می کند اما نمی تواند تخمک گذاری کند و بعدها به کیست تبدیل می شود. این فولیکول گرد است و دور آن صاف می باشد.

هنگامی که فولیکول به اندازه 16 میلیمتر می رسد، نظارت روزانه فولیکول توصیه می شود. مرحله بعدی مستند سازی تخمک گذاری است. تخمک گذاری به روش سونوگرافی توسط نشانه های سونوگرافی مشخص می شود. در واقع در زمان تخمک گذاری شرایط زیر در سونو گرافی مشاهده می شود:

1. فولیکول به طور ناگهانی ناپدید می شود و یا اندازه اش کاهش می یابد.
2. حاشیه های نامنظم
3. انعکاس داخل فولیکولار. فولیکول به طور ناگهانی اکوژنیک می شود.
4. مایع آزاد در کیسه داگلاس
5. سرعت جریان خون مجرای پروفیلوکلیک، در سونو داپلر افزایش یافته است.

سونوگرافی در دوره های القا شده و پیش بینی موفقیت روش آی وی اف

بیشتر مطالعات درباره این روش پس از القاء تخمدان ها با کمک عوامل ایجاد کننده تخمک مانند کلومیفن سیترات انجام می شود. در چنین چرخه القاء شده، عوامل اصلی موفقیت عبارتند از:

1. حجم تخمدان
2. تعداد فولیکول انترال
3. جریان خون استرومال تخمدان

نظارت بر حجم تخمک گذاری برای پزشک آسان است اما تنها عامل موفقیت روش آی وی اف نیست. همچنین حجم کم تخمدان همواره به چرخه تخمک گذاری منجر نمی شود. اما مهم است که الگوی تخمدان پلی کیستیک را تشخیص دهیم تا درمان با کنترل بیشتری انجام شود. در این سونوگرافی ها فولیکول های موجود در حاشیه که یک علامت گردنبند شکل را نشان می دهد و بیش از 10 فولیکول با اندازه کمتر از 9 میلی متر هستند به معنی الگوی پلی کیستیک در این روش شناخته می شود. در حالی که فولیکول های موجود در مرکز در تخمدان های مولتی سيستیک القا شده طبیعی دیده می شوند.

تعداد فولیکول های آنترال کمتر از 3، معمولا نشان دهنده شکست احتمالی درمان کمک باروری (ART) می باشد. جریان خون استرومال تخمدان به عنوان یک پیش بینی خوب موفقیت ART شناخته می شود.

زمان تزریق آمپول اچ سی جی با توجه به اندازه فولیکول ها

حداقل معیارهای پیشنهاد شده برای آمپول اچ سی جی اندازه فولیکول برای این روش 15 میلی متر و سطح سرمی استرادیول 0.49 نانومول / لیتر است. چشم انداز بهتر در اندازه فولیکول 18 میلیمتر و سطح سرمی استرادیول 0.91 نانومول / لیتر می باشد. برای جلوگیری از خطر ابتلا به سندرم تحرک بیش از حد تخمدان (OHSS)، باید از تزریق hCG تصادفی اجتناب شود.

سخن آخر

همان طور که ملاحظه کردید هنوز پزشکان موفق به تغییر تعداد فولیکول ها برای افزایش احتمال باروری نشده اند اما می توانند به خانم هایی که ذخیره تخمدان پایینی دارند کمک کنند تا از همان تعداد کم، فولیکول های با کیفیت تر تخمک های قابل باروری را در زمان مشخص شده آزاد کنند تا احتمال بارداری افزایش پیدا کند. به همین دلیل این خانم ها بهتر است در سنین پایین تر و قبل از 30 سالگی باردار شوند تا شانس بارداری آن ها افزایش یابد.