نشانه‌های رونق در بورس تهران
شاخص کل بورس پس از ریزش‌های شدید طی روزهای گذشته، نشانه‌های رونق از خود نشان داده و اکنون قله‌های فتح شده گذشته خود را با برتری تقاضای بازار باز پس میگیرد.
شاخص کل بورس از ابتدای صبح امروز هم با روند صعودی خود همچنان روند متعادلی را طی کرده و با حرکتی محتاطانه قله‌های گذشته خود را دوباره فتح می‌کند.
در جریان معاملات امروز، شاخص کل تا این لحظه با افزایش 604 واحدی به کانال 82 هزار واحد بازگشته در حالی که گروه مالی و بانک‌ها بیش ترین تأثیر مثبت را داشته اند. تا این لحظه بانک‌های پاسارگاد، ملت، تجارت، صادرات و انصار بیشترین تأثیر مثبت را در گروه خود بر شاخص گذاشته اند و در ادامه آن مخابرات، تاپیکو، پالایش نفت اصفهان و ملی صنایع مس ایران و خودرو ضمن افزایش قیمت، تأثیر مثبت بر شاحص دارند.
در جریان معاملات امروز، بسیاری از نمادها با روندهای متعادلی خرید و فروش شده و تقاضای محسوسی در گروه‌های مختلف به وجود آمده است . در کنار این عوامل بسیاری از حقوقی‌ها مصمم به حمایت از بازار بوده و بسیاری از نمایندگان مجلس و دولت نیز بر روند مثبت بازار سرمایه در افزایش تولید و اشتغال و همچنین تأمین مالی شرکت‌های داخلی تأکید دارند.
در فرابورس نیز شاخص با افزایش قابل توجه 30 واحدی، به 815 واحد رسیده است و بسیاری از شرکت‌های بانکی، پالایشی و پتروشیمی بیشتر تأثیر مثبت را داشته اند.
تاریخچه بورس در ایران
در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی مصادف با حکومت رضاشاه پهلوی، مطالعات اولیه بر روی شکل‌گیری بورس در ایران آغاز شد. در این سال، «ران لوترفلد» بلژیکی که برای دربار ایران کار می‌کرد، اساسنامه داخلی بورس را پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس و شروع معاملات سهام در ایران را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و شروع جنگ جهانی دوم و سایر مسائل داخلی کشور، موضوع بررسی و تأسیس بورس در کشور ما بیش از ۲۵ سال به تأخیر افتاد!
پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور و در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعت و معدن ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید. در زمستان همان سال هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران به کشورمان دعوت شدند. اما در نهایت و پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵، قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.
در پانزدهم بهمن ماه سال ۱۳۴۶ و حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
سیر تحولات تاریخ ۵۰ ساله بورس در ایران
تاریخچه بورس ایران را میتوان به ۴ دوره زمانی تقسیم کرد. در دوره اول که به زمان پیش از انقلاب اسلامی ایران برمی‌گردد، بورس ایران با عرضه سهام بانک صنعت و معدن، شرکت نفت پارس، سیمان تهران، سیمان شمال، بانک توسعه صنعتی، اوراق قرضه دولتی، اوراق قرضه عباس آباد، اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی و اسناد خزانه شروع به کار کرده و تا سال ۱۳۵۷ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به عدد ۱۰۵ رسید.
با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ شد.
پایان جنگ تحمیلی و توسعه بازار سرمایه
دوره سوم از سال ۶۸ آغاز شده و با شکل‌گیری سیاست‌های دولت مبنی بر گسترش بازار سرمایه همراه شد. به طوری که در سال ۱۳۷۵ تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس به حدود ۲۵۰ شرکت رسید. در این سال‌ها افزایش عرضه سهام شرکت‌های دولتی در بورس، عرضه این سهام از طریق شبکه بانکی در سرتاسر کشور و همچنین عرضه سهام به کارگران به نرخ‌های ترجیحی براساس مصوبات دولت، منجر به فراگیر شدن تب و تاب بورس در کشور شد. در ادامه و تا سال ۱۳۸۳ شاخص‌های بورس از رشد بسیار بورس رونق می گیرد؟ خوبی برخوردار بوده و حضور پرتعداد سهامداران در تالارهای بورس اوراق‌بهادار نویدگر روزهای خوش برای بازار سرمایه در ایران بود.
عکس زیر تصویری از تالار حافظ بورس در تهران را در اواسط دهه ۷۰ نشان میدهد.
تحولات بازار سرمایه پس از سال ۱۳۸۴
آغاز دوره زمانی چهارم در بورس ایران همزمان با رونق و شکوفایی این بازار در سال ۱۳۸۳ اتفاق افتاد. اگرچه بورس ایران در تاریخ فعالیت خود، همواره فراز و فرودهای بسیار زیادی را داشته است، اما به جرات میتوان گفت که یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس در ایران، تصویب قانون جدیدی تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال ۱۳۸۴ بود که با رفع برخی نارسایی‌ها و نواقص موجود در قانون اولیه، زمینه توسعه گسترده بورس در کشورمان را فراهم کرد.
براساس این قانون، بخش نظارتی بورس از بخش های عملیاتی آن تفکیک شد، به این معنا که سازمانی به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتی بازار سرمایه ایران تشکیل شد. راه‌اندازی سامانه معاملات آنلاین در سال ۱۳۸۹ نیز نقطه عطف دیگری در گسترش معاملات بورس ایران، چه از نظر ارزش معاملات و چه از نظر فراگیر بودن در جامعه بود. لازم به ذکر است سازمان بورس که خود تحت نظارت شورایی به اسم شورای عالی بورس فعالیت می‌کند، وظایف متعددی دارد که یکی از مهمترین وظایف آن، تأسیس و نظارت بر عملکرد بورس‌های مختلف است.
امروز، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:
- بورس اوراق بهادار تهران : انجام معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و …
- فرابورس ایران : که در آن‌جا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار میگیرد.
- بورس کالای ایران: انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … .
- بورس انرژی: انجام معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ و کک و …
چکیده مطلب :
ارزش بورس اوراق بهادار تهران در حال حاضر و در اوایل سال ۱۳۹۹ به بیش از ۳۶۰۰ هزار میلیارد تومان (۲۰۰ میلیارد دلار) می‌رسد. طراحی انواع اوراق بهادار، راه‌اندازی نهادهای متنوع مالی، گسترش فعالیت‌های آموزشی و همچنین اطلاع‌رسانی نسبتا بیشتر موجب شده تعداد سهامداران بورس در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته باشد. پیشبینی می‌شود که این روند همچنان ادامه داشته باشد تا جایی که به مانند کشورهای توسعه‌یافته، بازار سرمایه همواره در اولویت اول مردم برای سرمایه‌گذاری خوب و با هدف تولید ثروت بیشتر قرار گیرد.
رونق بازار بورس تاثیری در پیشرفت کشور دارد
«علی آقامحمدی» شب گذشته (سه شنبه 16 اردیبهشت) در برنامه گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما به ارائه توضیحاتی درباره بورس و سودی که از این بازار می توان کسب کرد، پرداخت و با اشاره به اینکه سود بلندمدت بورس از همه بازارها بیشتر و میانگین چند سال اخیر آن ۳۲ درصد بوده است، گفت: در آینده، بازار سرمایه بازدهی بهتری دارد.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام رونق بازار بورس، پیشرفت کشور را در پی دارد، افزود: زمانی که بورس رونق میگیرد افزون بر بازار ثانویه، وضع تولید نیز با تأمین منابع بهبود می‌یابد.
وی در ادامه به ارائه توضیحاتی درباره عرضه سهام عدالت در بورس پرداخت و با اشاره به اینکه بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، ۳۳۰ تعاونی سهام عدالت می‌توانند از کارگزاران بورس، نمایندگی بگیرند، آنها می توانند به سهامداران در محلشان آموزش دهند. برای آموزش دیگر شرکت‌های استانی سهام عدالت و سهامداران آن در آینده نزدیک یکی از شرکت‌های استانی را که کارهای آن در حال انجام است وارد بورس می‌شود.
آقامحمدی از صدور ۶۸۰ هزار کد بورسی در سال گذشته خبر داد و با اشاره به اینکه قرار است از 20 اردیبهشت به مدت یک ماه، میلیون‌ها کد بورسی صادر شود، گفت: زیرساخت‌های آن برای دریافت غیر حضوری کد بورسی به وسیله سهامداران انجام شده است این در حالی است که 16 اردیبهشت هم حدود ۱۵۰ هزار کد بورسی صادر شد که از 20 اردیبهشت این روند سرعت میگیرد.
وی خطاب به مردم گفت: مردم به اظهار نظرهای منفی درباره آینده بورس توجه نکننداما مسئولان به نقدهای کارشناسان و آسیب شناسی آینده بورس توجه کنند.اگر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان عرضه واقعی به وسیله دولت در بورس انجام شود نوسان‌های بورس، منظم می‌شود.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه نخستین عرضه باید به وسیله بانک‌ها انجام شود، افزود: دولت نیز ۶۰ هزار میلیارد تومان از اموال بدون استفاده خود را عرضه کند. مهم ورود سرمایه به بورس است و مالکیت گذشته آن مهم نیست چرا که با محدود شدن بازارهای دیگر، افراد سرمایه‌های خود را وارد بورس می‌کنند که در پی آن و با رونق گرفتن بورس، خدمات بورسی، اشتغالزایی ایجاد خواهد کرد.
وی با اشاره به آغاز صدور کد بورسی از سوی شورای عالی بورس برای سرعت دادن به امکان فروش سهام عدالت گفت: پیش بینی می‌کنیم تا یک ماه آینده این امکان فراهم شود، اما مردم تا آن زمان آموزش‌های بورسی خود را کامل کنند. اگر بورس رونق بگیرد منابع بانک‌ها آزاد می‌شود و به طبقات متوسط به پایین اختصاص می‌یابد و شرکت‌های بزرگ نیز منابع مالی خود را از بورس تأمین می‌کنند.
مصادیق تخلف در بازار بورس
شفافیت یکی از اصلی‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در بورس به شمار می‌رود. در این بازار قیمت‌ها و گزارش‌های شرکت‌ها به صورت عمومی اعلام می‌شود و در دسترس همه قرار دارد. همه می‌توانند روند قیمت‌ها را مشاهده کنند و حجم معاملات هر نماد مشخص است. با این حال در بعضی از موارد، در این بازار نیز تبانی‌هایی می‌شود و شاهد دستکاری در معاملات بورس هستیم. تمامی این رفتارها تخلف محسوب می‌شوند و شخص خاطی مشمول جریمه‌های مشخصی خواهد شد. در ادامه مصادیق تخلف در معاملات بورس را بررسی می‌کنیم.
تخلف در معاملات بورس چگونه انجام میگیرد؟
تمامی معاملات بورس به صورت یکپارچه ثبت می‌شوند و نهادهای نظارتی با دقت بازار را تحت نظر دارند. در مورد خرید و فروش‌ها و قیمت‌گذاری‌ها احتمال رخ دادن خطا بسیار کم است اما با بعضی از تکنیک‌ها و سفارش‌های نامتعارف، امکان دستکاری در قیمت‌ها وجود دارد. موارد زیر از جمله مصداق‌های تخلف و دستکاری در معاملات بورس محسوب می‌شوند:
ثبت سفارش با قیمت بالاتر یا پایین‌تر از نرخ جاری بازار و تغییر روند
سهام هر نماد، در هر روز با قیمت خاصی معامله می‌شود که به آن مظنه جاری بازار می‌گویند. در صورتی که فرد یا افرادی سفارش‌هایی در حجم زیاد، با رقمی بالاتر یا پایین‌تر از نرخ جاری ثبت کنند، روند صعودی یا نزولی قیمت‌ها تغییر خواهد کرد زیرا چنان که می‌دانید سفارش‌های با حجم بالا تاثیر بیشتری دارند.
مثال: طبق جدول زیر، بهترین قیمت فروش ۱۸۰۲۰ است که در بازه منفی سه معامله می‌شود. اگر فردی سفارشی با حجم بالا در قیمت ۱۹۴۸۰ ثبت کند، سهم را از منفی سه به مثبت پنج سوق میدهد. همان طور که مشاهده می‌کنید سفارش‌های فروش با قیمت‌های پایین‌تر نیز ثبت شده‌اند. با این حال، سفارش‌های فرد مذکور در حجم بالا و با قیمت حداکثر آستانه مجاز ثبت می‌شود و با تغییر قیمت از منفی سه تا مثبت پنج، هشت درصد نوسان مثبت ایجاد می‌کند.
حتی اگر تغییر روند کمتر از مثالی که ذکر کردیم باشد، ممکن است ناظر بازار این گونه ثبت سفارش را تخلف بداند و با آن برخورد کند.
تغییر قیمت بازگشایی نماد (Top) و حذف سفارش در زمان پیش گشایش
قبل از بررسی این مورد، باید با مفهوم قیمت نظری گشایش آشنا شویم. ساعت ۸:۳۰ تا ۹:۰۰ در بازار بورس به سفارش‌گذاری اختصاص داده شده است. مشتریان در این ۳۰ دقیقه سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند و معامله‌ای انجام نمی‌شود و به عبارتی، مرحله حراج ناپیوسته انجام میگیرد. در این مرحله میتوان سفارشات را ویرایش یا حذف کرد اما مبادله انجام نمی‌شود. قیمت پیشنهادی خریدار و فروشنده در نظر گرفته می‌شود و در صورتی که این دو رقم با هم یکی شوند، معامله با قیمت گشایش نظری انجام خواهد گرفت.
در حقیقت، قیمت نظری گشایش (TOP) قیمتی است که سامانه معاملاتی tse با استفاده از سازوکار حراج و بر اساس سفارش‌های ثبت‌شده، برآورد و معین می‌کند. با این توضیح بدیهی است که با سفارش‌گذاری‌های هدفمند میتوان قیمت نظری گشایش را تغییر داد و این تغییر به هر صورتی که انجام شود، تخلف محسوب خواهد شد.
در مواردی مشاهده می‌شود که در طول مدت سفارش‌گذاری قبل از شروع معاملات، مشتری برای سهمی سفارش‌چینی انجام میدهد و سپس همه یا بخشی از سفارش‌ها را حذف یا ویرایش می‌کند. در صورتی که این اقدام چندین بار تکرار شود، شائبه دستکاری در معاملات پدید می‌آید.
مثلا تصور کنید یک مشتری در بازه زمانی ۸:۳۵ تا ۸:۴۵ برای خرید ۵۰۰ هزار سهم در حداکثر بازه قیمتی مجاز سفارش می‌گذارد و در ساعت ۸:۵۵ سفارش خود را حذف می‌کند. این کار باعث می‌شود قیمت نظری گشایش، یعنی همان قیمت سرخطی که در پنجره عمق بازار مشاهده می‌شود، ۹ درصد کاهش یابد. (از مثبت ۴ تا منفی ۵)
حذف سفارش در پیش‌گشایش و اقدام به سفارش‌گذاری در سمت مقابل در زمان معاملات پیوسته
یکی از مصداق‌های دستکاری در قیمت‌ها، ثبت سفارش برای ترغیب دیگران است. در این روش، ابتدا یک یا چند فرد به صورت هماهنگ سفارش‌های خود را ثبت می‌کنند تا جهت معاملات را تغییر دهند. پس از این که سفارش‌های افراد دیگر ثبت شد و اقدام به معامله صورت گرفت، گروهی که قصد دستکاری در قیمت‌ها را دارند، سفارش‌های خود را حذف می‌کنند. این کار نیز عموما در مرحله پیش‌گشایش یا نیم ساعت اول یا به صورت کلی در زمان بازگشایی نماد انجام می‌شود و به دو شکل صورت میگیرد:
دستکاری معاملات در سمت خرید: مثلا فردی در زمان بازگشایی سهم، سفارش‌هایی با حجم بالا در کمترین حد آستانه مجاز منفی ثبت می‌کند. این کار باعث می‌شود قیمت نظری گشایش سهم از منفی ۱ به منفی ۴.۹ کاهش یابد. سپس سفارش‌های خود را حذف می‌کند و در زمان آغاز معاملات، دوباره برای خرید سهام همین نماد سفارش می‌گذارد. در این حالت خرید او با قیمت کمتری انجام می‌شود.
دستکاری معامله در سمت فروش: این حالت دقیقا برعکس مورد قبلی است. یعنی فردی در زمان بازگشایی بازار سفارش خرید با حجم سنگین و در بالاترین حد دامنه مجاز، یعنی مثبت ۵ درصد، ثبت و سپس آن را حذف می‌کند. مجددا یک سفارش در عمق مظنه سمت خرید ثبت و دوباره آن را حذف می‌کند. این کار باعث می‌شود قیمت بازگشایی افزایش یابد. سپس همین فرد در زمان آغاز معاملات، سفارش فروش ثبت می‌کند و سهام خود را با قیمت بالاتر می‌فروشد.
برای جلوگیری از ارتکاب تخلف، هنگام ثبت سفارش به نکات زیر دقت کنید:
- قیمت سفارش نمی‌تواند بیش از ۳ درصد نسبت به قیمت سرخط مقابل فاصله داشته باشد.
- قیمت سفارش بیشتر از آستانه بالای قیمت و کمتر از آستانه پایین قیمت نباشد.
- قیمت وارد شده خارج از محدوده نوسان نباشد.
پوشاندن مظنه‌های بازار با ارسال بیش از ۲ سفارش خرید یا فروش با قیمت‌های متفاوت
همان طور که می‌دانید، تعداد معاملات نیز بورس رونق می گیرد؟ در قیمت‌ها تاثیر می‌گذارد. با توجه به این نکته، برخی افراد سفارش‌های خود را تقسیم می‌کنند. مثلا به جای ثبت یک سفارش برای ۱۰۰ هزار برگه سهام، ۱۰ سفارش مجزا و هر بار برای ۱۰۰۰ سهم ثبت می‌کند. به این ترتیب تعداد معاملات در یک سهم افزایش می‌یابد و این مسئله بر قیمت‌ها اثر می‌گذارد.
ثبت سفارش با اعداد خاص ممکن است از نظر ناظر بازار حاوی پیام‌هایی باشد و تخلف محسوب شود.
گاهی دیده می‌شود که افراد بین مظنه برتر اول و دوم تعداد بالایی سفارش با حجم کم ثبت می‌کنند تا مظنه دوم را پوشش دهند. به این شکل که دیگران امکان مشاهده فاصله قیمتی را به دست نمی‌آورند و شائبه دستکاری بازار ایجاد می‌شود.
ارسال سفارش با حجم‌های نامتناسب نسبت به سایر مظنه‌ها
در این حالت، فرد یا افردای بدون در نظر گرفتن عرضه و تقاضای بازار، سفارش خرید یا فروش با حجم سنگین و با قیمت مد نظر خود قرار می‌دهند و زمانی که قیمت به حد مورد نظرشان نزدیک شد، سفارش را حذف می‌کنند.
سفارش‌چینی یا مظنه‌چینی گسترده
گاهی اوقات مشاهده می‌شود که فرد یا افرادی در قیمت‌ها یا مظنه‌های مختلف سفارش با حجم بالا ارسال می‌کنند و زمانی که قیمت آخرین معامله به هر یک از سفارش‌ها نزدیک شد، آن سفارش را حذف می‌کنند. این کار، در صورتی که به طرز محسوسی روی روند عرضه و تقاضا تاثیر بگذارد، مصداق دستکاری بازار محسوب می‌شود.
ثبت سفارش در صف‌های خرید و فروش با هدف افزایش حجم صف
در این حالت، فرد یا افرادی سفارش‌های سنگین در صف خرید یا فروش ثبت می‌کنند. زمانی که صف به سفارش نزدیک شد، آن سفارش را حذف یا ویرایش می‌کنند. طولانی کردن صف‌ها، اگر در دقایق پایانی روز معاملاتی انجام گیرد، ناظر بازار را بیشتر مشکوک می‌کند و احتمال این که تخلف محسوب شود بیشتر است.
انجام معامله بدون تغییر مالکیت نهایی
انجام معاملات تغییر مالکیت نهایی، ممکن است در راستای تغییر قیمت‌ها صورت گرفته باشد. همچنین ممکن است فرد یا افرادی بخواهند با این روش رونق یا رکود بازار را به دیگران القا کنند. این کار نیز یکی از مصادیق دستکاری بازار محسوب می‌شود.
نکته: معامله یک فرد با خود ممنوع است و قطعا تخلف محسوب می‌شود.
انجام معاملات هماهنگ در راستای تغییر قیمت‌ها
روندهای بازار بورس بر اساس عرضه و تقاضا حرکت می‌کند. با انجام معاملات هماهنگ‌شده و هدفمند، میتوان روندها و قیمت‌ها را دستکاری کرد. این کار تخلف محسوب می‌شود و ناظر بازار با آن برخورد می‌کند. موارد زیر از جمله مصداق‌های معاملات هماهنگ هستند:
- ایجاد رقابت کاذب و هماهنگ‌شده که باعث افزایش یا کاهش قیمت سهام شود.
- استفاده از هر ابزار یا امکانات غیرمجاز اعم از سخت‌افزاری و نرم‌افزاری که موجب از بین رفتن رقابت سالم و منصفانه بین کارگزاران شود.
- خرید یا فروش سهام شرکت‌های با سرمایه، سهم شناور یا حجم مبنای پایین توسط یک یا چند کد معاملاتی مشخص و افزایش یا کاهش قیمت‌ها از این طریق
- هر گونه معامله ساختگی بر خلاف اصول متعارف و گریز از محدودیت‌های مقرراتی بازار
- تحریک طرف عرضه یا تقاضا از یک سو و پر کردن تمام یا بخشی از حجم مبنا یا خرید و فروش ورقه بهادار از سوی دیگر
نکته: طبق دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در فرابورس ایران، سهام‌دار یا سهامداران عمده که مالکیت ۱ تا ۲۵ درصد از سهام یک ناشر در بازار پایه فرابورس را دارند، برای عرضه هر مقدار از سهام خود در بازار عادی باید از کمیته درج تاییدیه دریافت کنند. همچنین عرضه سهام توسط سهام‌دار یا سهامداران عمده ناشر در بازار بلوك بازار پایه فرابورس، تنها با دریافت تاییدیه کمیته درج و حسب مورد ارائه تعهد خریدار یا خریداران جدید مبنی بر این که سهام خود را با هر تعداد اوراق بهادار، صرفا بر اساس روش مورد تایید کمیته درج عرضه می‌کنند، امکان‌پذیر است. در صورتی که این ماده قانونی رعایت نشود، مدیر عامل فرابورس میتواند معاملات را تایید نکند.
دستکاری در معاملات بورس چه عواقبی دارد؟
همان طور که اشاره کردیم، تمامی این تخلفات مشمول جریمه خواهند شد. در حالت کلی، هر رفتار و اقدامی که به فضای شفاف و منصفانه بازار آسیب برساند، تخلف محسوب می‌شود و ممکن است منجر به مسدود شدن دسترسی مشتریان در بورس شود. نهادها و واحدهای نظارتی همواره بازار را تحت نظر دارند و با استفاده از الگوریتم‌های شناسایی، سفارشات را رصد می‌کنند. در صورتی که یک تخلف شناسایی شود، نهاد ناظر دستوری مبنی بر مسدود‌سازی یا تذکر به مشتری را به کارگزاری ابلاغ می‌کند. در ادامه نمونه متن تذکری که برای مشتریان خاطی ارسال می‌شود را مشاهده می‌کنید:
به علت مغایر بودن سفارشات ارسالی شما با قوانین در نماد دتوزیع در تاریخ ۰۶/۰۷/۹۹ و دستور کتبی نظارت شرکت فرابورس وفق تبصره ماده ۱۲ دستورالعمل اجرایی معاملات برخط مبنی بر وجود شواهد و قرائن بر نقض قوانین و مقررات و یا ایجاد مخاطره در شفافیت و منصفانه بودن بازار به دلیل حذف سفارش فروش خود در پیش‌گشایش، در صورت تکرار این امر دسترسی سفارش‌گذاری آنلاین شما در نمادهای فرابورسی تا اطلاع ثانوی مسدود خواهد گردید. لطفا سفارشات خود را طبق قوانین و موازین معاملاتی ثبت نمایید.»
جرم دستکاری در قیمت بازار یا price manipulation crime در قانون نیز دیده شده و در بند ۳ ماده ۴۶ قانون بورس و اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ به آن اشاره شده است. در این ماده قانونی «هر شخصی که اقدامات وی نوعا منجر به ایجاد ظاهری گمراه‌کننده از روند معاملات یا ایجاد قیمت‌های کاذب یا اغوای اشخاص به انجام معاملات اوراق بهادار شود» متخلف محسوب می‌شود. مجازات مربوط به این جرم نیز در همین ماده قانونی ذکر شده است. در مواردی که تخلفات سنگین‌تر باشد و اثر منفی بیشتری بر بازار داشته باشد، به تذکر و مسدود کردن دسترسی بسنده نخواهد شد. البته حقوق‌دانان جرم دستکاری قیمت‌ها را یک جرم مرکب می‌دانند که ابعاد مختلف و گستره وسیعی دارد و پیچیدگی بازار نیز باعث می‌شود تحلیل این جرم مشکل باشد.
مجازات پیشبینی شده در ماده ۴۶ قانون بورس و اوراق بهادار به این شرح است:
- سه ماه تا یک سال حبس تعزیری
- یا پرداخت جزای نقدی معادل ۲ تا ۵ برابر سود به دست آمده یا زیان متحمل‌نشده
- یا هر دو مورد
سخن آخر
مصادیق دستکاری معاملات در بازار بورس را با هم بررسی کردیم و شکل‌ها و حالت‌های مختلف سفارش‌ها و معاملات ساختگی و هدفمند را مشاهده کردیم. لازم است فعالان و معامله‌گران بورس توجه داشته باشند که ناظر بازار وضعیت معاملات و سفارش‌ها را کاملا تحت نظر دارد و در صورت مشاهده هر یک از مصداق‌های ذکرشده، با فرد یا افراد متخلف برخورد می‌کند تا بورس یک فضای امن و منصفانه برای فعالیت‌های اقتصادی مولد باقی بماند. با استفاده از خدمات آموزش بورس می‌توانید بدون تخلف و از راه‌های صحیح و اصولی، به کسب سود از بازار بپردازید.
برنامه جدی دولت برای رونق بورس/ بازار سرمایه در مسیر صعود
معاملات امروز بازار سهام در حالی با رشدی ۱۵ هزار واحدی آغاز شده که در انتهای هفته گذشته، خبر افزایش سرمایه چهار شرکت بورسی در کدال منتشر شده است.
به گزارش تیتربرتر؛ محسن رضایی معاون اقتصادی رئیس‌جمهور با اشاره به تصمیمات دولت برای حمایت از بازار سرمایه در صفحه شخصی خود در توییتر نوشت:
مصوبه 10 بندی حمایت از بورس که دو ماه پیش در ستاد اقتصادی دولت تصویب شده بود، مورد تأکید قرار گرفت و مقرر شد بندهایی از آن به مجلس ارسال و بقیه به وزرا ابلاغ شود.
ستاد اقتصادی دولت در حمایت از بورس مصمم و هماهنگ است
تغییرات جدید بورس در راه است؟
تغییرات جدید بورس در راه است؟
یک تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به تصمیمات اخیر دولت برای این بازار و تاکید بر اینکه فعالان این بازار انتظار دارند ثبات به بازار برگردد، اظهار کرد: اگر این صحبت ها اجرایی شوند، بازار سرمایه تغییرات جدی را تجربه خواهد کرد، در غیر اینصورت احتمال وقوع طوفان وجود دارد.
فردین آقابزرگی با اشاره به صحبت های وزیر اقتصاد در روز چهارشنبه، اظهار کرد: جزئیات رئوس مطالبی که وزیر اقتصاد در روز چهارشنبه مطرح کرد، همان پیشنهاد ۱۰ بندی بود که پیش از این ارائه شده بود. البته تفاوت های اندکی هم داشت. برای مثال در پیشنهادات اولیه، ورودی به صندوق تثبیت بازار سرمایه محدود بود اما طبق گفته های اخیر وزیر ورودی نامحدود شد و دولت هر میزان که مایل باشد میتواند برای ساماندهی بازار سرمایه به این صندوق واریز کند. همچنین قرار شد بخشی از منابعی که از طریق عرضه سهام دولتی در بورس وارد می شود، برای بازارگردانی تخصیص پیدا کند.
وی با تاکید بر اینکه مهم ترین نکته صحبت های وزیر، تداوم فرمول محاسباتی نرخ خوراک صنایع پتروشیمی و سوخت صنایع و در نظر گرفتن سقف ۵۰۰۰ و ۲۰۰۰ تومانی برای گاز و خوراک بود، گفت: بازار سرمایه خود را با این نرخ ها وفق میدهد اما میتواند گفت مهم ترین پیام وزیر و تصمیمات اقتصادی، پیش بینی پذیری و ثبات در این تصمیمات بود. امیدوارم این رویه کماکان ادامه داشته باشد و کسری بودجه روی آن تاثیر نگذارد.
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: اگر این روند ادامه یابد، میتوان انتظار داشت همین ۱۰ بند حمایتی در اینده نزدیک تغییرات جدی در وضعیت بازار ایجاد کند به طوریکه سود و زیان برخی شرکت ها تا میزان ۵۰ درصد با تغییر در فرمول محاسباتی سوخت و گاز و سایر تصمیمات از جمله لغو معافیت مالیاتی به شدت تحت تاثیر قرار میگیرد.
آقابزرگی تاکید کرد: صحبت های وزیر اقتصاد این انتظار را برای فعالان بازار سرمایه ایجاد کرد که این گفته ها دچار تغییرات بنیادی و اساسی حداقل در میان مدت نشود. در غیر این صورت احتمال وقوع تلاطمی بورس رونق می گیرد؟ که اخیرا شاهد بودیم همچنان وجود دارد.
بر اساس این گزارش، روز چهارشنبه، سید احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصاد و دارایی، جزئیات مصوبات هیات دولت برای حمایت از بورس را اعلام کرد.
بازار سرمایه صعودی می شود یا خیر؟
بازار سرمایه صعودی می شود یا خیر؟
پیش از شروع معاملات بازار سهام در هفته دوم بهمن ماه، چند نماد بورسی اطلاعیه‌هایی را در مورد افزایش سرمایه در کدال منتشر کردند.
بر اساس اطلاعیه‌های منتشر شده، هیات مدیره شرکت پالایش نفت اصفهان (شپنا) به مجمع عمومی فوق‌العاده این شرکت پیشنهاد افزایش سرمایه ۳۶درصدی داده است. در صورت اعمال این افزایش، سرمایه شپنا از حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به ۱۹ هزار میلیارد تومان افزایش می‌یابد.
شرکت دیگری که اطلاعیه افزایش سرمایه خود را در کدال منتشر کرده، پتروشیمی پارس است. این شرکت قرار است سرمایه خود را از ۶۰۰ میلیارد تومان به بیش از ۴۸ هزار میلیارد تومان افزایش دهد. هدف از این افزایش سرمایه ۷۹۴۰ درصدی پارس، تجدید ارزیابی دارایی‌ها به منظور اصلاح ساختار مالی شرکت بوده است.
روز گذشته همچنین شرکت صنایع مس باهنر هم آگهی ثبت افزایش سرمایه خود را در کدال منتشر کرد. بر اساس این آگهی فباهنر سرمایه خود را از مبلغ ۱۱۲ میلیارد تومان به ۲۶۲ میلیارد تومان افزایش میدهد.
چهارمین شرکتی که در آخر هفته، افزایش سرمایه خود را در کدال منتشر کرد. شرکت هلدینگ دارویی داروپخش بود. بر اساس تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده وپخش که در ۲۰ تیر انجام شد، این شرکت سرمایه خود را با بیش از ۳۲۰ درصد افزایش به ۳۵۵ میلیارد تومان افزایش میدهد.
در حالی که تقریبا تمامی گروه‌های بازار سرمایه مثبت هستند، فولاد، فملی و فارس بیشترین تاثیر در شاخص کل را ثبت کردند. کارشناسان معتقدند این رشد غیر عادی نست و تنها در صورت تزریق نقدینگی و افزایش حجم و ارزش معاملات ماندگار خواهد بود.
علی عصاری کارشناس بازار سهام گفت: سبز امروز غیرعادی است و تقریبا تمامی گروه‌ها به صورت یکسان سبز هستند. این رشد در نتیجه اخبار و جلساتی بوده که در هفته گذشته برگزار شده است.
وی ادامه داد: ماندگاری این رشد زمانی میتواند تثبیت شود که همراه با ورود پول ارزش معاملات بالا باشد. برای ماندگاری رشد در بورس پایان بازار فردا که به صورت سنتی یکشنبه‌های منفی داریم باید با ورود پول و کندل‌های مثبت همراه باشد.
عصاری ادامه داد: در این صورت میتوان انتظار تغییر محسوسی در شاخص کل را داشت رشد از اینجا شروع شود. بعد از پایان بازار فردا میتوان در مورد ادامه‌دار بودن روند مثبت در بورس نظر قطعی داد.
دیدگاه شما